Stella Lin en Miel Slager - Vertalen uit het Spaans

Vertalen uit het Spaans

De auteur gaat er hier zonder meer van uit dat zijn publiek vertrouwd is met de geschie denis van de Spaanse veroveraars, die na aankomst in Zuid-Amerika een bloedbad aan richtten onder de oorspronkelijke Incabevolking van Peru. De term Tahuantinsuyo komt uit de inheemse taal van de Inca’s, het Quechua, en betekent ‘Rijk van de vier windstre ken’. Voor de vertaling kan het, afhankelijk van de beoogde functie en de precieze doel groep, nuttig zijn om ook hier onopvallend één of meer aanvullende informatie-elemen ten mee te smokkelen: De eerste dragers van de naam Vargas kwamen in Peru aan met de eerste golf Spanjaar den die, met veroveraar Pizarro aan het hoofd, de stad Piura stichtte, de Andes overstak en op het stads plein van Cajamarca het Incarijk ten val bracht. Voor een publiek van historici of Latijns-Amerikakenners is zo’n expliciterende vertaling vermoedelijk overbodig, maar voor een ruimere doelgroep wordt de informatiedichtheid zonder uitleg wel erg hoog en moet er iets worden toegevoegd van de achtergrondkennis van de oorspronkelijke lezers. Bedenk wel dat dit soort gegevens gedoseerd moet wor den: te veel uitleg maakt een betuttelende indruk. Tot slot kan de vorm van zo’n eventuele toelichting een rol spelen, afhankelijk van het medium waarin de vertaling gepubliceerd wordt; in een wetenschappelijk artikel is een notenapparaat bijvoorbeeld wel toegestaan, in een krant of roman normaal gesproken niet. Persuasieve teksten hebben als primair doel de lezer of toehoorder te overreden iets te doen. De auteur wil het publiek tot de aanschaf van een design-apparaat overhalen, of op de beste kandidaat laten stemmen, of ons waarschuwen vooral geen bananen zonder keurmerk in huis te halen. Deze teksten worden ook wel ‘appellatief’ genoemd, omdat ze een direct of indirect appel doen op de ontvanger. Reclameteksten en partijpolitieke pamfletten zijn typische voorbeelden van dit genre. Wat zijn hier globaal de gebruiksmogelijkheden van de doeltekst? Het is voorstelbaar dat een opdrachtgever in het kader van een marktverkenning met behulp van de verta ling te weten wil komen hoe het publiek in de broncultuur tot aankoop van een product wordt verleid. In dat geval ligt het voor de hand om een tamelijk letterlijke vertaling met eventueel uitleg in de vorm van voetnoten te produceren. In veel gevallen zal het echter de bedoeling zijn om het wervende karakter te behouden, en dan kunnen drastische in grepen geoorloofd of zelfs nodig zijn om de nieuwe doelgroep over de streep te trekken. De vertaler dient de brontekst dan (in overleg met de opdrachtgever) te bewerken of te herschrijven. Soms bemoeit zich na of in plaats van de vertaler nog een andere professio nal met de tekst. Reclameslogans komen vaak uit de koker van copywriters, die niet per se de brontaal beheersen; het kan echter wel zijn dat zij zich in eerste instantie op ver talingen baseren. In een advertentie voor Couldina, een middel tegen griep en verkoud heid, wordt bijvoorbeeld gerefereerd aan de naamsbekendheid van dit merk in Spanje: 1.2 Persuasieve teksten

Couldina: como siempre , alivio eficaz

Zou dit als nieuw medicijn op de Nederlandse of Belgische markt geïntroduceerd wor den, dan moet hier uiteraard een andere slogan voor worden bedacht. Er is dan strikt ge

18