006BTML0013
006BTML0013
BEROEPSTAAK
2 MIG/MAG 1
Opleiding Metaalbewerken > Basislasser [Crebo 94302]
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
2
Opleiding Metaalbewerken > Basislasser [Crebo 94302]
69372115 Bestelnummer 006BTML0013
COLOFON
Auteurs M.W. Flinsenberg, A.K. Tiemersma, T.A. Overdijk
Ontwikkelgroepleider Techniek en ICT W. van Dijk
Eindredactie M. Brok
Illustraties Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties geregeld zijn. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met de uitgever. © 2009 Stichting Consortium Beroepsonderwijs. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming.
INHOUD
Introductie op de beroepstaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Stap 1 Stap 2 Stap 3
Oriënteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Invullen mini-POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Voorbereiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 1 Oefening onderhands lassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 2 Oefening staande hoeklassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 3 Oefening buitenhoeklassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Werkvoorbereiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 Controleren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46 Beoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47 Terugkijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7
Bronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
Beoordelingsmonitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
3
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
INTRODUCTIE OP DE BEROEPSTAAK
In deze beroepstaak Bij het samenstellen van producten moet een metaalbewerker regelmatig lasverbindingen maken. In de beroepstaak Basisvaardigheden metaalbewerker heb je daarmee al kennis gemaakt. Je hebt ze ook toegepast. Je gaat nu volgens de 7 stappen van BGL je lasvaardigheden op het gebied van MIG/MAG lassen naar het niveau brengen dat gelijkwaardig is aan NIL-1 niveau. Om dit te kunnen bereiken moet je bijbehorende kennis en vaardigheden beheersen en bepaalde competenties bezitten. De competenties die jij in je al eerder ontwikkeld hebt, worden in een POP (Persoonlijk Ontwikkelings Plan) gezet. Dit doe je samen met je begeleider.
Na deze beroepstaak Als je deze beroepstaak goed uitvoert, kun je: • aan de hand van een tekening een goede werkvoorbereiding maken • de juiste materialen opzoeken en controleren • de te gebruiken machines en gereedschappen controleren, afstellen en bedienen • in afwijkende situaties een oplossing bedenken • met alle betrokkenen in het werkproces overleggen zodat de werkzaamheden vlot verlopen • lasverbindingen maken die aan de gestelde kwaliteitseisen voldoen • zorg dragen voor een goede werkuitvoering en werken volgens Arbo-voorschriften en geldende bedrijfsregels • metingen en controles uitvoeren om te voldoen aan de eisen • gereedschappen, machines en werkplek schoonhouden
4
Portfolio In deze beroepstaak volg je de stappen. Er zijn in totaal zeven stappen. Neem de stappen in de juiste volgorde. Van elke stap verzamel je bewijzen (in te leveren resultaten), die in je portfolio komen. Je zorgt zelf voor de samenstelling van je portfolio. In de tabel staat welke producten bij welke stap horen.
Stap
Producten portfolio
1. Oriënteren
• Kort verslag van de uitwerkingen van de activiteiten • Tabel vaardigheden • Tabel werkvolgorde
2. Invullen mini-POP • Ingevulde planning 3. Voorbereiden
• De beoordelingen van de verschillende oefeningen • Uitwerkingen van de diverse activiteiten • Werkvoorbereiding van het eindproduct
4. Uitvoeren
• Proeve van bekwaamheid MIG/MAG NIL niveau 1
5. Controleren
• Controlelijst van jezelf • Controlelijst mededeelnemer
6. Beoordelen
• Ingevulde beoordelingsmonitor • Bewijsstukken van het criteriumgericht interview • Eindpresentatie • Demonstratie
7. Terugkijken
• Een ingevuld mini-POP • Terugkijkverslag • Bijgewerkt portfolio
5
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Or iënteren
IN TE LEVEREN RESULTAAT
• Kort verslag van de uitwerkingen van de activiteiten. • Tabel vaardigheden. • Tabel werkvolgorde.
Stap 1 Oriënteren
In deze beroepstaak ga je verschillende lasverbindingen maken die nodig zijn bij het maken van bepaalde eindproducten. In de eindopdracht van deze beroepstaak zijn die verschillende lasnaadvormen samengevoegd. Voor het uitvoeren van deze eindopdracht is het nodig dat je verschillende vaardigheden beheerst. Om er zeker van te zijn dat je die vaardigheden beheerst, ga je eerst een aantal oefeningen maken. Bij stap 3, Voorbereiden, komen we daarop terug.
ACTIVITEITEN
1
De tekening 1 Bestudeer de tekening MIG-MAG1-94300-01 goed. Probeer je voor te stellen om welke lasnaadvormen het gaat. a Kijk eens om je heen in het bedrijf waar je werkt of stage loopt of je iets ziet waar deze lasnaadvormen in zijn verwerkt. b Maak er eventueel een foto van en doe dit bij het verslag. 2 De stuklijst is niet volledig ingevuld. a Wat is het belang van een stuklijst? b Welke informatie zou je hierin terug moeten kunnen vinden? Vaardigheden 1 Maak een lijst van de vaardigheden die je moet kunnen uitvoeren voor het maken van deze lasverbindingen. Je kunt dit in de tabel invullen.
2
6
STAP 1 ORIËNTEREN
Tabel 1 vaardigheden
Vaardigheid
Oefenen ja/nee
3
Werkvolgorde 1 Maak een globale tabel werkvolgorde voor het doorlopen van deze beroepstaak. 2 Bespreek met een van je medeleerlingen waar er in deze taak sprake kan zijn van samenwerken met een ander.
Tabel 2 Voorbeeld van een tabel met de werkvolgorde
Stappen
Moet altijd of soms
Heb ik wel eens gedaan
Heb ik wel eens bij geholpen
1
Tekeninglezen
Altijd / Soms Ja / Nee
Ja / Nee
2
Aftekenen
Altijd / Soms Ja / Nee
Ja / Nee
3
Altijd / Soms Ja / Nee
Ja / Nee
4
Altijd / Soms Ja / Nee
Ja / Nee
5 etc
Altijd / Soms Ja / Nee
Ja / Nee
7
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
8
STAP 1 ORIËNTEREN
Afbeelding 1:
9
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
IN TE LEVEREN RESULTAAT Invul len mini -POP
• Een ingevulde planning.
Stap 2 Invullen mini- POP
Je hebt de oriëntatie afgerond. Je weet nu wat de beroepstaak in grote lijnen inhoudt. In deze stap ga je de beroepstaak gedetailleerd uitwerken. In deze beroepstaak ga je, nadat je een aantal oefeningen hebt gemaakt, een eindopdracht maken. Hierbij moet je aan veel zaken denken. Het mini-POP moet je zorgvuldig invullen.
In het mini-POP schrijf je op: • Wat je wilt leren.
• Hoe je dat gaat doen. • Wat je wilt bereiken. • Je planning. • De benodigde ondersteuning en faciliteiten.
ACTIVITEITEN
1
Mini-POP 1 Vul het mini-POP in.
2
Gesprek met je begeleider Je hebt nu een ingevuld mini-POP met een planning. 1 Bespreek dit met je begeleider. Tijdens het gesprek krijg je vast en zeker opmerkingen of aanvullingen op je mini-POP. 2 Verwerk deze opmerkingen eerst in je mini-POP, voordat je naar stap 3 gaat.
10
STAP 2 INVULLEN MINI-POP
Tabel 3 Planning
1. De beroepstaak wordt afgesloten met een gesprek / beoordelingsopdracht / assessment / toets:
Onder toezicht van: ………………………….. op ……-……-…….
In ………………………………...…. (plaats). 2. Beschrijf in eigen woorden wat je gaat maken en uitvoeren in deze beroepstaak of beoordelingsopdracht.
3. Vul onderstaand schema met vaardigheden verder in. In deze beroepstaak Waar? Hoe?
Wanneer?
Met wie samen?
Paraaf TB/PB
[omschrijving beroepstaak]
4. Kijk in de beoordelingslijst (zie stap 6) wat je nog niet weet of kunt. Vul dat op dezelfde manier in als hier- boven.
5. Welke workshops vind jij dat er bij deze beroepstaak gegeven moeten worden?
6. Aan welke persoonlijke competenties ga je nog meer werken in deze beroepstaak? (Zie vorige beroeps- taak of je POP.)
11
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Vul hieronder jouw planning in. Geef bij elke stap de geplande startdatum en einddatum aan. Vul later de werkelijke datum in. Zo kun je zien of je je aan de planning gehouden hebt.
Jouw plan
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 7
Geplande startdatum: Geplande einddatum:
Startdatum: Einddatum:
12
STAP 3 VOORBEREIDEN
Voorbereiden IN TE LEVEREN RESULTAAT
• De beoordelingen van de verschillende oefeningen. • Uitwerkingen van de diverse activiteiten. • Werkvoorbereiding van de eindopdracht.
Stap 3 Voorbereiden In de vorige stap heb je jouw planning uitgewerkt. Je beschrijft daarin gedetailleerd wat je gaat doen. Voordat je de eindopdracht echt gaat maken, maak je eerst een aantal oefeningen. In de voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je daarbij nodig hebt. Je werkt aan de hand van de tekening van het product. Bij een goede voorbereiding denk je zeker aan de volgende punten: • Welke informatie uit de tekening heb ik nodig. • Welke voorschriften moet ik toepassen bij het maken van de onderdelen. • Welke materialen, gereedschappen en beschermingsmiddelen heb ik nodig. • Welke werkvolgorde moet ik toepassen.
13
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
ACTIVITEITEN
OEFENING ONDERHANDS LASSEN
1
Voorbereiding oefening De positie waarin een las gelegd moet worden is een heel belangrijk element waarmee rekening gehouden moet worden. De meest eenvoudige positie is onderhands lassen. We noemen dat ook wel ‘lassen in het gootje’. 1 Uit welke hoofdonderdelen bestaat een MIG/MAG las- installatie? 2 Maak een schema van een MIG/MAG lasinstallatie. 3 Wat is de betekenis van de lettercombinaties MIG en MAG? 4 Wat is het verschil in de werking tussen een actief gas en een inert gas? (Inert betekent: niet actief.) 5 Waarom wordt er bij MIG/MAG lassen gebruik gemaakt van gelijkstroom en niet van wisselstroom? 6 De verschillende lasprocessen worden ook wel aangegeven met een getal. Maak een tabel waarin de lasprocessen zijn opgenomen. Vermeld in de kolom ernaast welk getal bij elk lasproces hoort. 7 Tussen welke waarden varieert de spanning waarmee daadwerkelijk gelast wordt? 8 Met welke eenheid wordt de spanning aangegeven? 9 Met welke eenheid wordt de stroomsterkte aangegeven? 10 Waarommag het slangenpakket van de draadaanvoereenheid tot het laspistool niet langer dan ongeveer 3 - 4 meter zijn?
14
STAP 3 VOORBEREIDEN
11 Waar vindt de stroomoverdracht plaats tussen de lastrafo en de lasdraad? 12 Waarvan is de hoeveelheid gas, die nodig is tijdens het lassen, afhankelijk? 13 Op welke waarde moet je het gasverbruik ongeveer instellen? 14 Wat wordt er met de voortloopsnelheid bedoeld? 15 Waaraan kun je zien of de voortloopsnelheid goed is? 16 Wat is het gevolg van een te hoge voortloopsnelheid? 17 Wat is het gevolg van een te lage voortloopsnelheid? 18 Hoe groot moet de afstand ongeveer zijn tussen het contactbuisje en het werkstuk? 19 Teken de lasaanduiding van een hoeklas met een a-hoogte van 5 waarbij het lassen onder de hand moet worden gedaan. 20 Maak een tekening van een lasaanduiding. Geef aan waar de code van het lasproces moet staan. 21 Wat is de betekenis van de lasaanduiding bij stuknummer 5 van tekening MIG-MAG1-94300-06? 22 Wat wordt er bedoelt met ‘inbranding’ van een las? 23 Welke veiligheidsmaatregelen moet je nemen bij het lassen? Denk daarbij aan maatregelen voor jezelf en voor de omgeving. 24 Wat is het voordeel van een lashelm ten opzichte van een laskap? Er zijn zes verschillende oefeningen onderhands lassen. Je vindt deze op de tekeningen MIG-MAG1-94300-02 t/m MIG-MAG1-94300-07. Je kunt ook aan je praktijkopleider vragen naar een vergelijkbare opdracht. Bekijk de tekeningen van de opdrachten. Voer de onderstaande activiteiten uit voordat je met de oefeningen begint. 25 Maak een materiaal- / zaaglijst aan de hand van de tekeningen van de oefeningen. 26 Maak een lijst van de lasnaadvormen. Zet daar de waarden van de instellingen in, zoals spanning en draadsnelheid. 27 Controleer of de lasapparatuur is aangesloten en ingeschakeld. 28 Controleer of de gastoevoerafsluiter geopend is. Uitvoeren oefening Je hebt nu alle voorbereidingen van deze oefeningen doorlopen. Je kunt nu beginnen met het uitvoeren van de praktijkoefeningen. 1 Stel de lasapparatuur op de juiste waarden in. Vraag zo nodig instructie aan je praktijkopleider. 2 Laat één en ander controleren door de praktijkopleider. 3 Ga pas na overleg met je praktijkopleider de lasoefeningen maken. 4 Maak het/de werkstuk(ken) volgens de gegevens van de tekeningen. 5 Haal de lasspetters en bramen weg. 6 Laat de praktijkopleider het resultaat van elke oefening zien voordat je met de volgende begint.
2
15
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
3
Controle oefening 1 Vul de controlelijsten in van de gemaakte oefeningen. 2 Ga na of je aan de gestelde veiligheidsvoorwaarden hebt voldaan. 3 Controleer je gemaakte werk aan de hand van je eigen controlelijsten. 4 Ruim de werkplek op. Schakel de lasmachine uit en draai de gastoevoerafsluiter dicht. Beoordeling en nabespreking oefening Laat je praktijkopleider het gemaakte werk zien en controleren. Bespreek wat er goed ging en wat er minder goed is gegaan. Vul de onderstaande tabellen in.
4
16
STAP 3 VOORBEREIDEN
17
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 2:
18
STAP 3 VOORBEREIDEN
Afbeelding 3:
19
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 4:
20
STAP 3 VOORBEREIDEN
Afbeelding 5:
21
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 6:
22
STAP 3 VOORBEREIDEN
Tabel 4 Controlelijst lasoefeningen ‘Onderhands lassen’ tekening MIG-MAG1-94300-02
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
1/2 Hoeklas positie PA
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 6
6
0
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
Tabel 5 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-03
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3/4 Hoeklas positie PA
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
6
6
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
onderbrekingen
0-2
0-2
herstarten
0-2
0-2
uiterlijk
0-2
2
totaal
26
Het totaal aantal punten moet minimaal 20 punten zijn.
23
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Tabel 6 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-04
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
5/6 Hoeklas positie PA
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
6
6
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
Tabel 7 Controlelijst lasoefeningen onderhands lassen tekening MIG-MAG1-94300-05
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
1
I-las in positie PA overdikte
=< 3 4
4
uitlijnigheid
=<0,5 4
4
randinkarteling
8
8
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
24
STAP 3 VOORBEREIDEN
Tabel 8 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-06
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
2
I-las in positie PA overdikte
=< 3 4
4
uitlijnigheid
=<0,5 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
onderbrekingen
0-2
0-2
herstarten
0-2
0-2
uiterlijk
0-2
2
totaal
26
Het totaal aantal punten moet minimaal 20 punten zijn.
Tabel 9 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-07
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3
I-las in positie PA overdikte
=< 3 4
4
uitlijnigheid
=<0,5 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
25
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
OEFENING STAANDE HOEKLASSEN
Afbeelding 7:
1
Voorbereiding oefening In de vorige oefening heb je geleerd hoe te lassen ‘in het gootje’. Het is niet altijd mogelijk het materiaal zo neer te leggen dat je mooi in het gootje kunt lassen. Eén van de andere posities is een staande hoeklas. 1 Een staande hoeklas wordt aangegeven met de letters PB. Laat in een tekening zien hoe het materiaal moet liggen bij een staande hoeklas. 2 Bij hoeklassen in het algemeen, maar in het bijzonder bij staande hoeklassen, is een veel voorkomende afwijking de zogenaamde randinkarteling. Laat met behulp van tekeningen zien wat randinkarteling inhoudt. 3 Wat is de oorzaak van randinkarteling? 4 Een lasser moet niet alleen kijken in het smeltbad, maar ook luisteren naar de geluiden die het lasproces maakt. Als je tijdens het lassen een knetterend geluid hoort, wat gaat er dan verkeerd? 5 Wat wordt bedoeld met ‘stekend lassen’? 6 Wat is het tegenovergestelde van stekend lassen? 7 Wanneer je met een las stopt en een herstart moet maken, waar ontsteek je dan de vlamboog bij het herstarten? 8 Heeft, bij een hoeklasverbinding, de bolheid van de las invloed op de sterkte van de verbinding? 9 Hoe groot mag de bolheid van een hoeklas zijn? Licht dit toe met een voorbeeld / een tekening. 10 Op welke manier kun je de plaats waar je staat te lassen afschermen van de rest van de werkplaats? 11 Moet je ook extra maatregelen nemen als je in een kleine ruimte gaat lassen? Zo ja, welke maatregelen zijn dat? 12 Geef de betekenis van de lasaanduiding van stuknummers 3 en 4 van tekening MIG-MAG1-94300-03. Hoe kun je aan een lasaanduiding zien aan welke kant van het materiaal de las gelegd moet worden? 13 Hoe groot is de maximaal toegestane overdikte van een hoeklas? 14 Wat wordt er bedoeld met de ‘ongelijkzijdigheid’ van een hoeklas? Maak dit duidelijk door middel van een tekening. 15 Leg uit wat lassen met een kortsluitboog is. 16 Wanneer wordt lassen met een kortsluitboog toegepast? 17 Naast lassen met een kortsluitboog kennen we ook een openboog lasproces. Leg uit wat hiervan de kenmerken zijn. 18 Hoe wordt een openboog ook wel genoemd? 19 Wanneer wordt het lassen met een openboog toegepast? 20 Hoe kun je aan een lasaanduiding zien dat een werkstuk rondom moet worden afgelast?
26
STAP 3 VOORBEREIDEN
21 Bij welke lasnaadvormen komt het voor dat onderbroken lassen worden toegepast? 22 Wat is de betekenis van de hieronder getekende lasaanduiding?
Er zijn vijf verschillende oefeningen staande hoeklassen. Je vindt deze op de tekeningen MIG-MAG1-94300-08 t/m MIG-MAG1- 94300-12. Je kunt ook aan je praktijkopleider vragen naar een vergelijkbare opdracht. Bekijk de tekeningen van de opdrachten en voer de onderstaande activiteiten uit voordat je met de oefeningen begint. 23 Maak een materiaal- / zaaglijst aan de hand van de tekeningen van de oefeningen. 24 Maak een lijst van de lasnaadvormen. Zet daar de waarden van de instellingen in, zoals spanning en draadsnelheid. 25 Controleer of de lasapparatuur is aangesloten en ingeschakeld. 26 Controleer of de gastoevoerafsluiter geopend is. Uitvoeren oefening Je hebt nu alle voorbereidingen van deze oefeningen doorlopen. Je kunt nu beginnen met het uitvoeren van de praktijkoefeningen. 1 Stel de lasapparatuur op de juiste waarden in. Vraag zo nodig instructie aan je praktijkopleider. 2 Laat één en ander controleren door de praktijkopleider. 3 Ga pas na overleg met je praktijkopleider de lasoefeningen maken. 4 Maak het/de werkstuk(ken) volgens de gegevens van de tekeningen. 5 Haal de lasspetters en bramen weg. 6 Laat de praktijkopleider het resultaat van elke oefening zien voordat je met de volgende begint.
Afbeelding 8:
2
27
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
3
Controle oefening 1 Vul de controlelijsten in van de gemaakte oefeningen. 2 Ga na of je aan de gestelde veiligheidsvoorwaarden hebt voldaan. 3 Controleer je gemaakte werk aan de hand van je eigen controlelijsten. 4 Ruim de werkplek op. Schakel de lasmachine uit en draai de gastoevoerafsluiter dicht. Beoordeling en nabespreking oefening Laat je praktijkopleider het gemaakte werk zien en controleren. Bespreek wat er goed ging en wat er minder goed is gegaan. Vul de onderstaande tabellen in.
4
28
STAP 3 VOORBEREIDEN
29
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 9:
30
STAP 3 VOORBEREIDEN
Afbeelding 10:
31
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 11:
32
STAP 3 VOORBEREIDEN
Afbeelding 12:
33
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Tabel 10 Controlelijst lasoefeningen staande hoeklassen tekening MIG-MAG1-94300-08
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
1/2 Hoeklas positie PB
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
6
6
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
Tabel 11 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-09
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3/4 Hoeklas positie PB
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
6
6
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
onderbrekingen
0-2
0-2
herstarten
0-2
0-2
uiterlijk
0-2
2
totaal
26
Het totaal aantal punten moet minimaal 20 punten zijn.
34
STAP 3 VOORBEREIDEN
Tabel 12 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-10
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
5/6 Hoeklas positie PB
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
6
6
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
6
6
bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
22
Het totaal aantal punten moet minimaal 16 punten zijn.
Tabel 13 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-11
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
1/2 Hoeklas positie PB
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
7
7
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
7
7
bindingsfouten
0-5
5
uiterlijk
0-2
2
totaal
25
Het totaal aantal punten moet minimaal 19 punten zijn.
Tabel 14 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-12
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Tole- rantie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
1/2 Hoeklas positie PB
A-hoogte/bolheid 3
+1,45 0
7
7
ongelijkzijdigheid
=<0,6 4
4
randinkarteling
8
8
bindingsfouten
0-6
6
uiterlijk
0-4
4
totaal
29
35
Het totaal aantal punten moet minimaal 22 punten zijn.
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
OEFENING BUITENHOEKLASSEN
Afbeelding 13:
De lasnaadvormen die je tot nu toe gemaakt hebt, waren allemaal redelijk goed te overzien tijdens het lasproces. Vooral bij een (binnen)hoeklas kan wat de richting betreft weinig fout gaan. Bij een buitenhoeklas zijn sommige zaken wat lastiger te overzien.
1
Voorbereiding oefening 1 Hoe ziet de lasaanduiding van een buitenhoeklas er uit? Maak er een tekening van. 2 Een binnenhoeklas mag een beetje bol zijn. Een buitenhoeklas moet bol zijn. Hoe groot moet de bolheid van een buitenhoeklas zijn? 3 Bij een buitenhoeklas moet de doorlassing goed zijn. Wat wordt daarmee bedoeld? 4 Om een goede doorlassing te krijgen moet het materiaal worden gehecht met de juiste vooropening. Waar leggen we dan bij voorkeur de hechtlassen? 5 Wat gebeurt er als je te weinig of te zwakke hechtlassen legt? 6 Waarom moet je bij het lassen van een buitenhoeklas een zwaaiende beweging maken met het laspistool? 7 Soms worden buitenhoeklassen in meerdere lagen gelegd. Zet in een schema voor een las in drie lagen welke lagen je stekend of trekkend last en met welke stroomsterkte en spanning je dit zou gaan doen. 8 Wat wordt bedoeld met de term ‘overbloezing’? 9 Wat kun je aan de doorlassing zien wanneer de eerste laag stekend of trekkend is gelast? 10 Waarom is het gevaarlijk als je in een natte omgeving staat te lassen? 11 Welke nabewerking moet je doen als je klaar bent met het leggen van de lassen? 12 Hoe groot mag het koolstofpercentage in staal zijn om nog zonder speciale maatregelen te kunnen lassen? 13 Hoe komt het dat een werkstuk nadat het gelast is, krom of scheef is geworden? 14 Hoe zou je dit krom of scheef worden kunnen voorkomen? 15 Aan de binnenkant van het gasmondstuk ontstaat na verloop van tijd een rand van aangehechte lasspatten. Wat is het gevolg hiervan? 16 Op welke manier kun je het aanhechten van spatten beperken? 17 Waarom moet de draadgeleider in het slangenpakket regelmatig doorgeblazen worden met schone en droge perslucht?
36
STAP 3 VOORBEREIDEN
Er zijn drie verschillende oefeningen buitenhoeklassen. Je vindt deze op de tekeningen MIG-MAG1-94300-13 t/m MIG-MAG1-94300-15. Je kunt ook aan je praktijkopleider vragen naar een vergelijkbare opdracht. Bekijk de tekeningen van de opdrachten. Voer de onderstaande activiteiten uit voordat je met de oefeningen begint. 18 Maak een materiaal- / zaaglijst aan de hand van de tekeningen van de oefeningen. 19 Maak een lijst van de lasnaadvormen. Zet daar de waarden van de instellingen in, zoals spanning en draadsnelheid. 20 Controleer of de lasapparatuur is aangesloten en ingeschakeld. 21 Controleer of de gastoevoerafsluiter geopend is. Uitvoeren oefening Je hebt nu alle voorbereidingen van deze oefeningen doorlopen. Je kunt nu beginnen met het uitvoeren van de praktijkoefeningen. 1 Stel de lasapparatuur op de juiste waarden in. Vraag zo nodig instructie aan je praktijkopleider. 2 Laat één en ander controleren door de praktijkopleider. 3 Ga pas na overleg met je praktijkopleider de lasoefeningen maken. 4 Maak het/de werkstuk(ken) volgens de gegevens van de tekeningen. 5 Haal de lasspetters en bramen weg. 6 Laat de praktijkopleider het resultaat van elke oefening zien voordat je met de volgende begint. Controle oefening 1 Maak een controlelijst van de gemaakte oefeningen. 2 Ga na of je aan de gestelde veiligheidsvoorwaarden hebt voldaan. 3 Controleer je gemaakte werk aan de hand van je eigen controlelijsten. 4 Ruim de werkplek op. Schakel de lasmachine uit en draai de gastoevoerafsluiter dicht.
2
3
4
Beoordeling en nabespreking oefening Laat je praktijkopleider het gemaakte werk zien en controleren. Bespreek wat er goed ging en wat er minder goed is gegaan. Vul de onderstaande tabellen in.
37
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
38
STAP 3 VOORBEREIDEN
Afbeelding 14:
39
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Afbeelding 15:
40
STAP 3 VOORBEREIDEN
Tabel 15 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-13
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Toleran- tie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3/4 Buitenhoeklas positie PA Bolheid
=> 0,5 3
3
Doorlassing
=< 3 8
8
Aanvloeiing - randinkarteling
=<10% 8
8
Overbloezing
0-2
2
Bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
27
Het totaal aantal punten moet minimaal 22 punten zijn.
Tabel 16 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-14
stuknr.
omschrijving
maat
Toleran- tie
waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3/4 Buitenhoeklas positie PA Bolheid
=> 0,5 3
3
Doorlassing
=< 3 8
8
Aanvloeiing - randinkarteling
=<10% 8
8
Overbloezing
0-2
2
Bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
27
Het totaal aantal punten moet minimaal 22 punten zijn.
41
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Tabel 17 Controlelijst tekening MIG-MAG1-94300-15
Stuknr.
Omschrijving
Maat
Toleran- tie
Waar- dering
Max. te behalen punten
Behaalde punten Leerling
Leermeester
3/4 Buitenhoeklas positie PA Bolheid
=> 0,5 3
3
Doorlassing
=< 3 8
8
Aanvloeiing - randinkarteling
=<10% 8
8
Overbloezing
0-2
2
Bindingsfouten
0-4
4
uiterlijk
0-2
2
totaal
27
Het totaal aantal punten moet minimaal 22 punten zijn.
42
STAP 3 VOORBEREIDEN
WERKVOORBEREIDING
Afbeelding 16:
Je hebt nu alle oefeningen gedaan. Alle vaardigheden die je nodig hebt voor het maken van de eindopdracht heb je je eigen gemaakt. Nu kun je overgaan tot het maken van een werkvoorbereiding voor het maken van de eindopdracht. In de werkvoorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je daarbij nodig hebt. De tekening van het product is daarbij je belangrijkste informatiebron. De volgende punten zijn daarbij van groot belang: • Welke informatie uit de tekening heb ik nodig. • Welke voorschriften moet ik toepassen bij het maken van de verschillende onderdelen. • Welke materialen, gereedschappen, hulpmiddelen en beschermingsmiddelen heb ik nodig. • Welke volgorde moet ik toepassen. • Welke veiligheidsmaatregelen moet ik nemen. Maken van de werkvoorbereiding 1 Maak de stuklijst compleet. 2 Maak een omschrijving van de bewerkingsvolgorde. Zet in een tabel welke onderdelen je eerst gaat maken en welke gereedschappen en hulpmiddelen je daarvoor nodig hebt. 3 Maak een tabel van de verschillende lasnaadvormen. Neem daarin op met welke stroomsterkte en spanning je die lassen gaat maken. 4 Wat is de betekenis van het rondje in de lasaanduiding bij stuknummer 1 en 2 in het rechterzijaanzicht?
1
43
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Ui tvoeren
IN TE LEVEREN RESULTAAT
• Product.
Stap 4 Uitvoeren
Je gaat nu aan de slag met het maken van de eindopdracht. Alle informatie heb je inmiddels verzameld. Gebruik je omschrijving van de bewerkingsvolgorde als basis voor de uitvoering van de opdracht.
ACTIVITEITEN
1
Voorbereiding 1 Verzamel de materialen die je nodig hebt en controleer de afmetingen. 2 Verzamel de hulpstukken en gereedschappen die je nodig hebt. 3 Bestudeer de tekening en teken de onderdelen af volgens de maten die op de tekening staan.
2
Uitvoering 1 Maak de onderdelen één voor één.
2 Hecht de onderdelen aan elkaar. Controleer of de maten, haaksheid en vlakheid voldoen aan de eisen die op de tekening staan. 3 Las het werkstuk af volgens de lasaanduidingen op de tekening.
44
STAP 4 UITVOEREN
45
Afbeelding 17:
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
Controle
IN TE LEVEREN RESULTAAT IN TE LEVEREN RESULTA T ren • Controlelijst van jezelf. • Controlelijst mededeelnemer.
Stap 5 Controleren
Je hebt je beroepstaak uitgevoerd. Nu ga je je eigen werk controleren. Eventuele fouten kun je zelf herstellen.
ACTIVITEITEN
1
Controlelijst 1 Maak een controlelijst. • Hoe ga je dit aanpakken? • Denk aan de volgende punten: • Maatvoering • Vorm- en plaatstoleranties • Afwerking 2 Benoem aan welke gestelde veiligheidsvoorwaarden je hebt voldaan. Uitvoeren controle 1 Controleer je gemaakte werk aan de hand van je eigen controlelijst. 2 Controleer samen met een medeleerling de door jullie gemaakte producten.
2
46
STAP 6 BEOORDELEN
IN TE LEVEREN RESULTAAT Beoordelen
• Ingevulde beoordelingsmonitor. • Bewijsstukken van het criteriumgericht interview. • Eindpresentatie. • Demonstratie.
Stap 6 Beoordelen
In deze stap word je beoordeeld met een beoordelingsmonitor. Met de beoordelingsmonitor word je beoordeeld op: • wat je hebt gemaakt • hoe je dit hebt uitgevoerd. Er wordt speciaal gelet op je vakkennis, vaardigheid en beroepshouding bij het lassen. Tijdens het uitvoeren van de beroepstaak houden jij en je beoordelaars de beoordelingmonitor bij.
ACTIVITEITEN
1
Invullen beoordelingsmonitor 1 Zorg voor een correct ingevulde beoordelingsmonitor. 2 Vraag een medeleerling om jou te beoordelen op communicatieve en sociale vaardigheden.
2 Bewijsstukken voor het criteriumgericht interview 1 Verzamel alle bewijsstukken. 2 Je moet kunnen aantonen dat je de beroepstaak goed hebt uitgevoerd. Het criteriumgericht interview 1 Stel de definitieve datum vast voor het beoordelingsmoment met je beoordelaars. 2 Bereid het criteriumgericht interview heel goed voor. 3 Voer een beoordelingsgesprek met je begeleider 3
47
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
4
Eindpresentatie (In overleg met je begeleider) 1 Stel de definitieve datum vast voor de eindpresentatie met je beoordelaars. 2 Bereid de presentatie voor. 3 Voer de presentatie uit. Demonstratie (In overleg met je begeleider) 1 Stel de definitieve datum vast voor de demonstratie met je beoordelaars. 2 Bereid de demonstratie voor. 3 Voer de demonstratie uit.
5
48
STAP 7 TERUGKIJKEN
Terugki jken IN TE LEVEREN RESULTAAT
• Een afgevinkt mini-POP. • Terugkijkverslag. • Bijgewerkt portfolio.
Stap 7 Terugkijken
Je hebt deze beroepstaak bijna afgerond. Het is nu tijd om terug te kijken op de uitvoering ervan. Deze laatste stap is een heel leerzame stap. Je kunt de informatie die je hier krijgt, gebruiken om je competenties te verbeteren in een volgende beroepstaak.
Maak een afspraak met je trajectbegeleider voor dit gesprek.
49
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
ACTIVITEITEN
1
Terugkijkverslag 1 Maak een terugkijkverslag aan de hand van onderstaand schema.
Naam: Datum: Beroepstaak: Naam trajectbegeleider:
Stap
Wat ging goed
Wat kon beter
1 Oriënteren 2 Invullen Mini-POP 3 Voorbereiden 4 Uitvoeren
5 Controleren 6 Beoordelen
Samenvatting, beoordeling en conclusies
Wie
Wat heb ik geleerd
Wat moet ik nog aan werken
Trajectbegeleider Medeleerling Praktijkopleider Zelf
50
BRONNEN
Booglassen MIG/MAG 1 kenteq 350-322-2 Katern MIG/MAG niveau 1 NIL-HVO-M1 www.leren.nl www.techniekstad.nl www.scribd.com/doc/2447988/007-MIGMAG-theorie
51
BEROEPSTAAK MIG/MAG 1
BEOORDELINGSMONITOR
Opmerkingen
Leerling: Complexiteit
Beoordeling B
score D - A - G
docent
praktijkopleider
leerling
Competenties Prestatie-indicator of verwacht gedrag afgeleid van de prestatie-indicator
Is in staat de leeractiviteiten in de praktijk uit te voeren en zo nodig bij te stellen. Aanvaardt de uitdaging om de eigen leerdoelen te ontdekken en investeert tijd en energie om tot een keuze te komen. Stelt zich op de hoogte van veranderingen in de samenleving en werkomgeving en maakt hiervan gebruik om duidelijke leerdoelen te stellen.
Gebruikt zijn kennis van machines en gereedschappen om deze vakkundig te kunnen in- en afstellen. Kiest, controleert en gebruikt materialen, middelen en gereedschappen die nodig zijn voor het verplaatsen, bewerken en vervormen van het materiaal. Draagt zorg voor het goed in en afstellen van machines en gereedschappen. Past de geldende bedrijfsregels en procedures toe bij het in- en afstellen van machines en gereedschappen. Verbindt de onderdelen vakkundig en accuraat volgens werktekeningen, volgt de Iasvolgorde en lasmethode beschrijving en werkt de Iasverbindingen af. Gebruikt efficiënt de materialen, middelen en gereedschappen die nodig zijn voor het bewerken en vervormen van het materiaal. Volgt de voorgeschreven procedures op.
Houdt rekening met zijn omgeving en maakt zijn werkplek schoon en voert het afvalmateriaal volgens de voorschriften af. Gebruikt de juiste middelen om de producten en zijn werkplek schoon te maken. Vult alle relevante formulieren correct in volgens de voorgeschreven bedrijfsprocedures.
Ingevulde beoordelingsmonitor ind Ci/Ep ab M Analyseren Kan zijn eigen manier van werken en leren in kaart brengen en bepaalt of het in volgende opdrachten nodig is deze aan te passen. Bewijsstukken criteriumgericht interview ind Ci/Ep ab P Leren Is in staat, na feedback over de leerstijl, deze aan te passen. Eindpresentatie / demonstratie ind Ci/Ep ab Een ingevuld mini-POP ind E t U Omgaan met verand. en aanpassen Terugkijkverslag ind E t Bijgewerkt portfolio ind FG ab 1 1.5 Evalueert de gekozen manier van leren 2 2.3 Stuurt de eigen loopbaan en onderneemt acties die daarbij nodig zijn
Onderkent en accepteert dat beroepseisen en beroepsuitoefening veranderen en kan zijn plan van aanpak hierop aanpassen. Gedrevenheid en ambitie tonen W Is geïnteresseerd in het vak en is bereid zich in te zetten voor nieuwe ontwikkelingen.
F Ethisch en integer handelen Hanteert de voorgeschreven meetmethoden en meetinstrumenten. T Instructies en procedures opvolgen L Materialen en middelen inzetten T Instructies en procedures opvolgen
Beoordelingen oefening onderhands lassen ind P pra/v 1 1. 4 Plant zijn eigen leerproces en voert uit Beoordeling oefening staande hoeklassen ind P pra/v Beoordeling oefening buitenhoeklassen ind P pra/v Kennistoets vakvaardigheden ind K v Werkvoorbereiding van de eindopdracht ind P pra/v Het product, de eindopdracht ind P pra/v K Vakdeskundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten T Instructies en procedures opvolgen K Vakdeskundigheid toepassen 1.4 Verbinden van onderdelen 1 1 1.2 Machine en gereedschappen in- en afstellen 1 1 A Beslissen en activiteiten initiëren
L Materialen en middelen inzetten
T Instructies en procedures opvolgen
W Gedrevenheid en ambitie tonen
N Onderzoeken
Q Plannen en organiseren Heeft op basis van zijn leerdoelen een planning gemaakt van zijn leeractiviteiten.
Code
Werkproces
1.7 Afronden 1.6 Meten, testen en controleren van
1. 4 Plant zijn eigen
leerproces en voert uit
1.1 Benoemt leerdoelen voor eigen ontwikkeling
werkzaamheden
Kerntaak
1
1
BPV ok Kerntaak LLB
beoordelingsvorm beoordelaars
werkvorm
Controlelijst van jezelf ind P l Controlelijst mededeelnemer G2 P l
Tabel bewerkingen lasvaardiheden BG E v Verslag G2,3 P v Tabel vaardigheden G2,3 P v Tabel werkvolgorde G2,3 P v Ingevulde planning ind V v
Product
52
Stap 3 Voorbereiden
Stap 4 Uitvoeren
Stap 5 Controleren
Stap 6 Beoordelen
Stap 7 Terugkijken
Stap 1 Oriëntatie Lassen MIG/MAG 1
Stap 2 Invullen mini-POP
Monitor Basislasser [94302]
Deze beroepstaak is uitgebracht in een serie voor de kwalicatie Metaalbewerken, uitstroom Basislasser. Beroepstaken zijn gebaseerd op het didactisch model BGL (Beroepstaak Gestuurd Leren). De beroepstaken zijn tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs.
OVERZICHT BEROEPSTAKEN BASISLASSER
Basisdocument Introductie Basislasser 1 Constructiewerken 2 MIG/MAG 1 3 MIG/MAG 2 4 TIG 1 5 TIG 2 Aluminium 6 TIG 2 RVS 7 BMBE 1 8 BMBE 2 9 Basislasser in bedrijf
69372114 Bestelnummer 006BTML0013
Made with FlippingBook