006PWID0014

PROJECTWIJZER 7 Leerjaar 2

Engineer

INDUSTRIEEL DESIGN

MIDDENKADER ENGINEERING

Projectwijzer 7 Engineer Engineer in een projectorganisatie bij Luchthaven ASAP Project: informatievoorziening op het vliegveld

Afdeling

Industrieel Design

Opleidingssoort Versienummer

Middenkader Engineering BOL 4

1 MKE

69375794 Bestelnummer 006PWID0014

Colofon Deze uitgave is gerealiseerd onder verantwoordelijkheid van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

Projectleiding en dagelijks bestuur P. Foppen en L. Fine; B. Huijberts; M. Pelgrum

De volgende docenten hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze projectwijzer B. Lodeweegs; T. Derks; L. Hendriks; P.van Passel; H.Bakker; M. Ottink; R. Krooswijk; P. Siesling; J. Koopmans; P. Beaujon

Werkgroepleider A.G. Bol

Redactie A. Derks; M. Brok

Omslag/Lay-out Studio Blanche

Foto’s/figuren Stichting Consortium Beroepsonderwijs. Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat de stichting Consortium Beroepsonderwijs niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties geregeld heeft. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met de Stichting.

MicrowebEdu © 2009 Stichting Consortium Beroepsonderwijs

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

3

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Inhoud

1

Inleiding

4

2

Organisatie

6

3

Beroepscontext (Project-Start-Up)

8

4

Project

11

Oriëntatie Definitie Ontwerpen

12 15 20 25 28 32 34

Werkvoorbereiding

Realisatie Oplevering

Nazorg

5

Evalueren, Beoordelen, Verantwoorden en Kwalificeren

36

Monitor PW 7

40 41

Competentiescoretabel PW 7

Bijlagen

42

Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4

Voorbeeld communicatieschema Voorbeeld kostenplaatsen Voorbeeld netwerkplanning Plattegrond Luchthavengebouw ASAP

43 45 46 47

4

INDUSTRIEEL DESIGN

<< Inleiding >>

Beste student,

richting Technicus, met een omschrijving van de techniek waarin je hebt gestudeerd.

De opleiding die je volgt is competentiege- richt, vandaar CGO: Competentie Gericht On- derwijs. Kennis, vaardigheden, een goede (werk)houding en je ambitie vormen samen de garantie dat je geschikt bent voor je beroep. Je bent dan competent. Tijdens je opleiding ga je werken in realis- tische beroepssituaties. De benodigde kennis, vaardigheden en houding ontwikkel je het beste door te oefenen in de praktijk. In deze projectwijzer wordt een beroepspraktijk nage- bootst. Je raakt zo vertrouwd met het werken in teamverband, nauwkeurig blijven werken onder tijdsdruk en het zoeken naar een oplos- sing voor problemen. Je bent zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop je studie verloopt en de resultaten die je behaalt. Begeleiders op school en in de prak- tijk zullen je op allerlei manieren coachen en terzijde staan. Ook de samenwerking met je medestudenten speelt bij deze vorm van on- derwijs een belangrijke rol. Je kunt niet zomaar competenties ontwikkelen in een opleiding. Ze zijn gerelateerd aan de be- hoefte van het bedrijfsleven. Daarom heeft de overheid, samen met het bedrijfsleven en het onderwijs, een eisenpakket voor jouw oplei- ding ontwikkeld. Deze eisen staan in het kwali- ficatiedossier ‘Middenkader Engineering’. Bij het afronden van de opleiding krijg je een diploma Middenkader Engineering, uitstroom-

Hoe het Competentie Gericht Onderwijs geor- ganiseerd is, hoe je met de projectwijzers kunt werken en hoe de methode van evalueren, be- oordelen, verantwoorden en kwalificeren gaat, staat allemaal omschreven in Projectwijzer 0, het Basisdocument Middenkader Engineering. Deze projectwijzer Deze projectwijzer (PW7) leidt je de komende weken door een project.

Bij dit project vervul je de functie van engineer en projectleider bij de firma SIGN. SIGN heeft de opdracht gekregen de bagage- routing en de wegbewijzering van het vlucht- informatiesysteem te ontwikkelen. Het is natuurlijk niet gebruikelijk dat een stu- dent, een dergelijke functie vervult. Het is vooral bedoeld je eens in te leven in de activi- teiten en verantwoordelijkheden die bij een dergelijke middenkaderfunctie behoren.

Gedurende dit leerjaar zul je aan de hand van een andere projectwijzer ook nog gaan werken

5

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

als zelfstandig ondernemer. Daarna kun je bij de studieprojecten, binnen je projectgroep je eigen rol kiezen. Je bent begonnen met kleine, eenvoudige opdrachten. Later in de opleiding ga je grotere projecten of zelfs bedrijfsprojec- ten realiseren.

Veel succes met deze projectwijzer!

6

INDUSTRIEEL DESIGN

<< Organisatie >>

Projectgroep Gedurende dit project ga je in een project- groep van ongeveer vier leden werken als en- gineer. Eén van de groepsleden functioneert als projectleider. De anderen verdiepen zich wel in te taken en verantwoordelijkheden van een projectleider maar zijn gewoon lid van de projectgroep. De projectleider kan gedurende deze periode competenties ontwikkelen om leiding te geven aan mensen en aan een werkproces. Taken die de projectleider in deze periode op zich neemt, zijn onder andere: • voorzitter bij overleg met de projectgroep • de werkzaamheden binnen de projectgroep verdelen • alle informatie in een map of het projectdos- sier verzamelen • namens de groep communiceren met de be- geleiders • het evaluatiegesprek aan het einde van het project leiden Bij projectwijzer 8 kan een andere student de rol van projectleider nog vervullen. Het is de bedoeling dat iedereen, aan het einde van leer- jaar 2, een keer als projectleider heeft gefunc- tioneerd. In leerjaar 3 en 4 kan iedereen om de beurt nog een keer de rol van projectleider op zich nemen. Dit om de leidinggevende compe- tenties op een hoger ofwel het eindniveau te tonen dan wel te ontwikkelen. Van de projectleider als voorzitter wordt ver- wacht: • het voorbereiden van de bijeenkomsten (agenda, tijdsindeling, knelpunten)

• het aanstellen van een notulist • het afwikkelen van de agendapunten in af- gesproken volgorde • het leer- en samenwerkingsproces goed laten verlopen (spreektijd, samenvattingen geven, stimuleren, besluiten nemen, bemid- delen bij conflicten) In het organisatieschema zie je dat de project- manager de leiding heeft over de projectlei- ders. In de school vervult de projectmanager dan ook de functie van projectbegeleider. De heer Steward is de klant. Aanpak van het project Verdiep je eerst goed in het project, de PSU, en bepaal wie bij dit project de projectleider wordt. Onder leiding van deze projectleider worden de projectfasen opgestart en afgeslo- ten. Elk van de 7 fasen kan met behulp van een vast stappenplan worden doorlopen. Deze ‘leercirkel’ is een hulpmiddel om te komen tot een succesvol doorlopen van de fasen. De inhoud van de stappen is in het Ba- sisdocument volledig uitgeschreven.

Lezen, luisteren en teksten analyseren is een belangrijke vaardigheid. Volgens het Europese raamwerk moeten deze vaardigheden voor je

7

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

diploma, tot op B 2 niveau worden ontwikkeld. Daarom is het goed dat je om de beurt een pro- jectfase hardop voorleest en deze dan geza- menlijk analyseert. Je begeleider kan dan beoordelen hoever je bent in deze ontwikke- ling en dit afstemmen met de docent Neder- lands. Om je competent gedrag groei door te laten maken, zal er bij het opstarten en afsluiten van de projectfasen steeds iets minder begeleiding aanwezig zijn. Ook staan, na de definitiefase waarin je een Plan van Aanpak maakt, aan het einde van de projectfasen de ‘In te leveren pro- ducten’ niet meer vermeld. In overleg met je projectbegeleider bepaal je als groep zelf welke producten er in elk fasedocument komen. Persoonlijke ontwikkeling Bij dit project wordt ingegaan op de middenka- derfunctie van engineer. Natuurlijk kun je dit niet gaan doen als student en ook niet gelijk als je van school komt. Het is een functie die je pas kunt vervullen na vele jaren werkervaring en een stuk scholing. Deze PW kan je wel inzicht verschaffen wat een en ander betekent, welk werk er bij de functie hoort en of jij zo’n functie ambieert. Tijdens het project wordt, in de definitiefase, een Plan van Aanpak gemaakt en maak je voor jezelf een mini-POP. Als het goed is, heb je steeds meer mogelijkheden ontwikkeld om eigen keuzes te maken. In Projectwijzer 0, het Basisdocument voor deze opleiding, vind je meer over persoonlijke ontwikkeling, structuur van de opleiding en manieren van studeren.

8

INDUSTRIEEL DESIGN

<< Beroepscontext >>

Project-Start-Up (PSU)

Er is besloten een grote nieuwe luchthaven te bouwen. Op Schiphol is de rek er echt uit. Het economische aspect is voor Nederland erg be- langrijk. De nieuwe luchthaven zorgt voor veel werkgelegenheid en ook zullen veel toeleve- ranciers baat hebben bij de luchthaven.

ASAP Amsterdam-Sea-Airport

Ten zuiden van Lelystad wordt druk gebouwd aan de nieuwe luchthaven ASAP. De regionale luchthaven moet het drukke luchtverkeer op Schiphol ontlasten en is door de goede infrastructuur beter bereikbaar vanuit heel Nederland. Voorlopig wordt op alle Europese luchthavens gevlogen, maar op termijn staan ook intercontinentale vluchten op het pro- gramma. Een snelle shuttle zorgt voor de transfer tussen Schiphol (Amsterdam Airport) en ASAP. Voordat met de bouw kon worden begonnen, zijn er veel drempels overwonnen. Vooral milieugroeperingen hebben de bouw tegengehouden, maar ook tegen de ingrijpen- de infrastructuur zijn veel processen gevoerd.

Er is grote bedrijvigheid op de locatie en de luchthavengebouwen beginnen duidelijk her- kenbaar te worden. De centrale hal, met daarin de aankomst- en vertrekhal, is inmiddels gebouwd en veel be- drijven leggen de laatste hand aan dit omvang- rijke project. Op de luchthaven is nog geen slurfsysteem, maar wel zijn er wandelbanen voor voetgan- gers gepland die naar de verschillende gates lopen. Het luchthavengebouw krijgt een bescheiden Tax-Free-shop omdat voorlopig bijna uitslui- tend op Schengen-landen wordt gevlogen.

De veiligheid van de luchthaven en passagiers heeft natuurlijk de hoogste prioriteit.

9

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Daarin spelen ook noodstroomvoorzieningen en noodverlichting een belangrijke rol.

De verlichting binnen het luchthavengebouw en het audiovisuele communicatiesteem worden ontwikkeld en geïnstalleerd door WWI (World Wide Installations) ASAP gaat al tijdens de bouw het publiek (na- tionaal en internationaal) d.m.v. een expositie voorlichten over de milieuaspecten van de luchthaven. Het thema van de expositie is LICHT-LUCHT-GELUID. Aan alle toeleveranciers (contractors en sub- contractors) wordt gevraagd een bijdrage aan deze expositie te leveren.

Voor de bagageafhandeling is de routing nog in ontwikkeling. Er dient een compleet transportsysteem te worden aangelegd. Bij het inchecken gaat de bagage via transportbanden naar de kelder en van daaruit met lorries naar de vliegtuigen. Na de aankomst van de vliegtuigen gaat de bagage weer via dezelfde lorries naar de baga- gekelder om met transportbanden naar de aankomsthal te worden vervoerd waar de pas- sagiers hun bagage kunnen ophalen. Grote hefplateaus zorgen bij de vliegtuigen voor het laden en lossen van de bagage en/of cargo. Behalve de bagagerouting zijn ook het wegbe- wijzeringsysteem en het vluchtinformatiesys- teem nog in ontwikkeling. Het wegbewijzeringsysteem en het vluchtinforma- tiesysteem worden onder supervisie van de projectmanager door het team engineer ont- wikkeld waar de projectleider de leiding heeft. Uniek is ook het audiovisuele communicatie- systeem voor passagiers. Overal door het luchthavengebouw komen informatiezuilen, een soort praatpaal met beeld waar men met een ‘druk op de knop’ informatie kan krijgen en waar ook een oproep kan worden beantwoord. Veel nationale en internationale bedrijven werken samen aan dit voor Nederland unieke project. De voertaal is dan ook voornamelijk Engels en Duits. Een speciale projectgroep, onder leiding van ‘overall’ projectmanager de heer Steward, coördineert alle facetten van dit grote project.

Alle afdelingen werken volgens de gestan- daardiseerde 7 fasen-projectmanagementme- thode. Ze werken nauwgezet samen met de afdeling Projectmanagement die alle projecten coördi- neert.

Het hele transportproject wordt uitgevoerd door REXMANN .

Het wegbewijzeringsysteem en het vluchtin- formatiesysteem worden door het gespeciali- seerde Industrieel Design-bedrijf ontwikkeld.

10

INDUSTRIEEL DESIGN

Organisatiestructuur

Management Team ( MT )

Directie

Secretariaat

Financiën

P&O

Operational Manager (Bedrijfsleider)

Projectmanager

Hoofd Technische Dienst

Projectleiders

Inkoop- Manager

Project- Manager

Hoofd Productie

Commercieel- Manager

Uitvoerders

Inkoop Technisch/ commercieel

Projectleider

Binnendienst Technici

Teamchefs Productie

Commercieel/ Technisch Medewerkers Binnen- en buitendienst

Engineers

Buitendienst Technici

Productie- medewerkers

De projectmanager coördineert en beheert alle lopende projecten binnen de organisatie. (In de school is de projectmanager de project- begeleider.) Als engineer ben je verantwoordelijk voor de uitvoering, de beheersing en het goede verloop van het aan jou toegewezen project. Als projectleider ben je de eerst verantwoorde- lijke van het project. Je kunt natuurlijk niet alles alleen doen en daaromdelegeer je waar mogelijk naar je team en andere afdelingen. Jij zorgt voor goede communicatiestructuren, contacten met de interne afdelingen en met de opdrachtgever de heer Steward. Ook zorg je voor de aansturing, planning, bewaking en rapportage en je bent de motivator van alle projectdeelnemers.

11

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

<< Project >>

12

INDUSTRIEEL DESIGN

Oriëntatie

Oriëntatie

Ook nu werken jullie weer in teamverband. Het is goed om te weten wat je aan elkaar hebt. Er wordt besloten dat iedereen een lijst met goede en minder goede punten over zichzelf opstelt, zodat je deze met elkaar kunt bespreken. Het gaat hierbij om vakinhoudelijke zaken, maar ook om communicatie, samenwerken, het leiden van een project, plannen etc. Er zijn vast ook zaken waar je nog niet zo goed in bent, maar die je graag wilt leren. Die kun je aangeven tijdens het overleg, zodat je de taken straks zo kunt verdelen dat je ze samen kunt doen met iemand die er al beter in is. Vervolgens ga je jouw projectgroep samenstellen, zodat je samen aan de slag kunt. Met een team van ongeveer vier leden, waarbij er één daadwerkelijk optreedt als projectleider, zet je een goede organisatie neer.

Projectmatig denken, werken en registreren is weer heel belangrijk. Natuurlijk is het van belang dat de opzet van het projectdossier zo snel mogelijk klaar is, met daarin de juiste invulling van de fase- en beslisdocumenten. De projectmanager en de heer Steward (opdrachtgever) zullen vooral kijken naar de beheersaspecten, zoals planning, registratie van tijd, en de financiële rappor- tage. Je bent gevraagd om samen met het team voor het vliegveld een aantal ontwer- pen te maken van een route-informatiesysteem. Als eerste wil de directie van het vliegveld kijken of jullie het goede ontwerpteam zijn en willen ze dat jullie de huisstijl en het logo ontwerpen. Als dat naar hun wens is, willen ze het ontwer- pen en maken van het complete route-informatiesysteem aan jullie overlaten. Hierbij moet je denken aan de vormgeving van de bordjes en het ontwerpen van de verschillende tekstarmaturen. Jullie zoeken nu uit wat er van jullie wordt verwacht wordt.

13

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Om alle informatie bij elkaar te houden maken jullie een projectdossier aan. Maar onder welke passende naam? Hoe heet dit project eigenlijk?

Voorbeelden van communicatie-infosystemen

ASAP gaat d.m.v. een expositie het publiek (nationaal en internationaal) voor- lichten over de milieuaspecten van de luchthaven. Het thema van de expositie is LICHT-LUCHT-GELUID. De opdrachtgever stelt dat alle projectgroepen die aan de bouw van de luchtha- ven werken, zich verdiepen in dit thema, dat ze er een gedegen studierapport over opstellen en een creatieve bijdrage leveren aan de expositie. Het studierap- port en de expositiebijdrage zullen natuurlijk niet alleen in het Nederlands wor- den opgesteld, maar ook in één of twee moderne vreemde talen. Het rapport en de expositiebijdrage worden opgeleverd tijdens de opleverings- fase, gelijktijdig met de oplevering van het gehele project. Jullie plannen wel vast één of meer brainstormsessies en gaan informatie verzamelen. Wat heb je bij- voorbeeld nodig op het gebied van exacte berekeningen, natuur- en scheikunde en wie kan je daarbij helpen? Wie kunnen je helpen om het studierapport op te stellen en de expositiebijdrage te organiseren? Voor het rapport en de expositie zullen veel begrippen, termen, woorden e.d. in een vreemde taal worden gebruikt. Ga deze vast inventariseren. Naast de stijl waarin het product moet worden ontworpen, is de ergonomie voor een wegbewijzeringssysteem het belangrijkste. Deze zorgt ervoor dat iedereen (oud of jong, intellectueel of analfabeet, Chinees of Nederlander) de borden en de routes begrijpt. In noodsituaties moet iedereen zonder nadenken op de goede manier in veiligheid kunnen komen. Wat komt er op het gebied van de informationele ergonomie en de sensorische ergonomie allemaal kijken? Hoe hebben andere ontwerpers dat opgelost? Het is dus zaak om een zeer uitgebreid onderzoek te doen naar bestaande pro- ducten, de wetgeving, maar vooral ook naar de ergonomie die zich hiermee bezighoudt.

De projectmanager zal met een Go/No-Go beslissing beoordelen of je alle facetten van dit project in kaart hebt gebracht.

14

INDUSTRIEEL DESIGN

Bronnen • boek projectmanagement Roel Grit en andere publicaties over project- management • websites van verschillende luchthavens, o.a. http://www.rotterdam-airport.nl/vrom.nl Fasedocument/In te leveren producten • Fase- en beslisdocument conform het voorbeeld in projectwijzer 5 • Eerste verzameling informatie voor de opdracht Licht-Lucht-Geluid • Planning brainstormsessies en vaststelling ondersteuners • Urenverantwoordingen van elk teamlid • Informatiemateriaal voor wegbewijzering en ergonomie verzamelen en be- spreken • Opstarten systematische Engelstalige inventarisatielijst

Geen specifieke competentieontwikkeling in deze fase

Toetsvoorstel • Geen

Evalueren en beoordelen

Opmerkingen namens team datum/paraaf docent

Namens het team datum/paraaf docent

No Go-1

Go

No Go-2

15

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Definitie

Definitie

Om goed in het project te komen en te zien hoe de samenwerking met de groep bevalt, begin je met het uitzoeken, bespreken en ontwerpen van de huisstijl van het vliegveld. Wat wil men uitstralen? Welke sfeer wil men bereiken op het vlieg- veld? Is het een zakelijk vliegveld, reizen de meeste passagiers binnen Neder- land, of is het een toeristenvliegveld? En zo ja, voor stedenstrippers of voor strand/ski/fietsvakanties? Al deze vragen (en nog veel meer) zijn van belang voordat je weet hoe de huisstijl eruit moet komen te zien. De doelgroep en de sfeer die het vliegveld wil uitstra- len zou je moeten kunnen ‘vangen’. Tijdens jullie voorbereidingen lees je in de krant dat er op vliegveld London- Stanstead een probleem is met de tekstarmaturen bij de douane. De letters zou- den te klein zijn en de verkeerde kleur hebben en daardoor onleesbaar. Dit is natuurlijk een probleem. Wat zijn eigenlijk de wettelijke eisen aan informatiesystemen in Nederland en in Europa? Zit er nog verschil tussen Shengen-landen en andere Europese lan- den? Wie weet is het verstandig om eens op onderzoek uit te gaan bij een regio- naal vliegveld, om daar (met toestemming) foto’s te maken van het routesysteem. Hoe ziet dat er in een vreemde taal uit?

Zoals je inmiddels hebt gezien, krijg je tijdens dit project, te maken met veel ver- schillende communicatieniveaus. Je kunt niet met iedereen op ieder moment van de dag overleg hebben. Dan kom je niet meer aan werken toe. Het is dus belangrijk dat wordt vastgelegd wie, wanneer en hoe we met elkaar overleggen. ( Zie bijlage 1 als voorbeeld. )

16

INDUSTRIEEL DESIGN

Het getuigt van professionaliteit als je als projectleider een communicatieschema maakt waarin je aangeeft hoe de hele communicatie binnen het bedrijf en met de heer Steward plaatsvindt. Dit schema kun je bij de oplevering afgeven. Je las vanmorgen in de Spits dat op het vliegveld Stanstead een vliegtuig in aan- varing is gekomen met een gereedschaplorrie van een servicetechnicus. De schade was ongekend groot. Gelukkig raakte niemand hierbij gewond. Aangezien jij als projectleider de verantwoordelijkheid over de veiligheid van je mensen hebt, wil je hier het fijne van weten. Je wilt ongelukken graag voorko- men. Daarom neem je contact op met de luchthavendirectie van Stanstead waarin je uitleg over het voorval vraagt. Je doet dit vanuit jouw positie als projectleider bij ASAP. Als je klaar bent met je planning, weet je wel hoe het proces ongeveer gaat ver- lopen. Maar je weet nog steeds niet hoe de wegbewijzering eruit zal gaan zien. Hoeveel bordjes er nodig zijn, waar die moeten komen, in welke taal die moeten worden geschreven, hoe groot ze mogen/moeten zijn, welke lettertypes/kleuren je moet/ mag gebruiken, of ze verlicht moeten zijn, hoe het zit met noodsituaties of als de stroom uitvalt, welke materialen je gaat gebruiken, hoe je ze vandalis- mebestendig maakt etc. Nadat de uitgangspunten gedefinieerd zijn, is het hoog tijd om het ontwerppro- ces te gaan starten. Het is handig om te beginnen met een lijst van gevonden informatie waar het product straks zonder meer aan moet voldoen. Dit PVE/W geeft vast een richting voor het ontwerp aan. Zorg er wel voor dat je jezelf niet in je creativiteit beperkt met eisen die eigenlijk niet relevant zijn. Als je het PVE/W klaar hebt, kun je gaan kijken naar de mogelijke kanten die het project op zou kunnen gaan. Het is dus zaak om heel creatief alle grenzen te gaan opzoeken. Brainstormen en braindrawing zijn hiervoor goede technieken. Al dit onderzoek levert veel vragen op. Het wordt steeds onoverzichtelijker hoe het product er nou eigenlijk uit moet komen te zien en wat je nou precies moet doen. Tijd dus voor een plan van aanpak. Als je dat hebt, dan heb je een beeld hoe het project verder gaat verlopen. Je kunt dan een goede planning maken voor de rest van het project. Tegelijkertijd kun je gaan schatten hoeveel uren je nodig hebt om het project uit te werken. Deze urenschatting heb je nodig voor het inzichtelijk houden van de kostprijs (manuren) voor dit project. Je wilt uiteinde- lijk toch geld krijgen voor al het werk dat je doet.

Een eenvoudig project kan gemakkelijk door een strokenplanning worden aan- gestuurd. Bij dit project lijkt het beter dat je een netwerkplanning inzet.

Alle afdelingen die aan het project werken, maken kosten. De projectleider is ook verantwoordelijk voor het beheersen van deze kosten.

17

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Soms bestaan deze kosten alleen uit onderdelen of grondstoffen die worden ingekocht. Maar ook de uren voor het projectmanagement en medewerkers van andere afdelingen die aan het project werken, zijn kosten. Iedere afdeling kan een ander uurtarief hanteren. De inkoopafdeling koopt mate- rialen/grondstoffen in, de productieafdeling heeft misschien extra gereedschap- pen nodig en het kan zijn dat de technische dienst bijvoorbeeld steigermaterialen en ladders moet huren. Door het project een projectnummer te geven, kun je kostenplaatsen creëren waar iedereen zijn kosten op kan boeken. Een kostenschema biedt dan ook een goed totaaloverzicht, waardoor je beter in staat bent de kosten te beheersen. Het is bovendien goed administratief te verwerken (zie voorbeeld bijlage 2). Je kunt met je projectgroep overleggen hoe je dit project in kostenplaatsen kunt onder- verdelen. Wellicht goed om hierover een workshop te volgen. Tot slot verwacht de projectmanager van elk projectlid een eigen mini-POP waarin vast is gelegd wat je tijdens dit project wilt ontwikkelen. Hierin staat o.a.: • Wat heb je nog te ontwikkelen naar aanleiding van vorige evaluaties? • Wat heb je nodig voor de realisatie van het project? • Welke competenties zijn nodig voor een goede projectleider? • Welke competenties dien jij dan vooral te ontwikkelen om dit te kunnen zijn?

• Wat is voor jou de meest passende manier van leren? • Hoe plan je je ontwikkeling en hoe voer je dat uit?

Voor het gericht werken met leerdoelen maak je natuurlijk gebruik van de ‘SMART-methode’.

Er zijn veel factoren die bepalen of er een Go/No-Go beslissing wordt genomen.

Bronnen • Bijlagen 1, 2 en 3 • boek projectmanagement Roel Grit en andere publicaties • verschillende bronnen bedrijfskunde voor MBO

Ticketbalies Rotterdam Airport

18

INDUSTRIEEL DESIGN

Fasedocument/In te leveren producten • Doelgroeponderzoek • Opzet en basisinhoud projectdossier • Doelgroepcollages • Huisstijl/logo • Product van de brainstorm • PvE/W • Probleemstelling • Communicatieschema • Brief/mail/telefoongesprek in het Engels/Duits • Eenvoudige netwerkplanning van dit project • Plan van Aanpak • Mini-POP Specifieke competentieontwikkeling bij deze fase Definitie

Projectwijzer 7

Kerntaak 1

Ontwerpt producten of systemen

Werkproces 1.1

Verzamelen en verwerken van ontwerpgegevens

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Instructies en procedures opvolgen • werken conform voorschriften en procedures

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • tekeningen lezen • vakjargon binnen de branche toepassen • relevante instructies en procedures hanteren

• Je verwerkt en registreert de ontwerpgegevens volgens de geldende bedrijfsvoorschriften (zodat deze snel vindbaar en beschikbaar zijn voor anderen).

Kerntaak 1 LLB

Benoemt de eigen ontwikkeling en kiest middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken.

Werkproces 1.1

Benoemt leerdoelen voor de eigen ontwikkeling.

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie • Formuleren en rapporteren

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Schriftelijke en mondelinge taalvaardigheid

• Formuleert zijn leerkansen en leerdoelen gestructureerd, zodat de toekomstige ontwikkeling goed in kaart is gebracht en begrijpelijk is voor anderen.

Werkproces 1.3

Kiest bij de situatie en bij zichzelf passende manieren van leren.

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Leren van anderen, leren met anderen, leren door ervaring • Kennis en kunde van het samenstellen van een SMART- ontwikkelplan

• Creëren en innoveren

• Heeft een duidelijk beeld gecreëerd van de geschikte manieren van leren waarbij hij rekening heeft gehouden met nieuwe aspecten van leren, zodat hij zijn eigen leerrepertoire uitbreidt.

19

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Werkproces 1.4

Plant zijn eigen ontwikkelproces en voert het uit.

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Kennis en vaardigheden om te reflecteren • Besluitvormingsvaardigheden: stappen, werken met dilemma’s, e.d.

• Beslissen en activiteiten initiëren • Besluit over de gekozen

leeractiviteiten in de praktijk in te zetten, en bekijkt vervolgens, eventueel in overleg met anderen, of het leerproces bijgesteld moet worden om de leerdoelen te bereiken.

Toetsvoorstel • Geen

Evalueren en beoordelen

Opmerkingen namens team datum/paraaf docent

Namens het team datum/paraaf docent

No Go-1

Go

No Go-2

Restaurant The Breeze Rotterdam Airport

20

INDUSTRIEEL DESIGN

Ontwerp

Ontwerpen

Alle voorbereidingen zijn gedaan. De eisen liggen voor een deel al vast en de grenzen zijn bepaald. Nu is het plan om precies te achterhalen waar het om gaat. Waar op het vliegveld moeten bordjes komen. Wat is het meest efficiënte vlucht- plan, waar hangen brandblussers, of waar moeten ze hangen, hoe zit het met branddekens, CPR-apparatuur, noodknoppen, branddeuren, nooduitgangen etc. Hoe lopen mensen in panieksituaties, en denken ze dan nog wel logisch na over vluchtwegen? Reageren mensen in groepen anders dan wanneer ze alleen zijn? Voor al deze vragen zal je informatie moeten gaan zoeken, want ze hebben alle- maal invloed op hoe je het routesysteem en het vluchtplan gaat ontwerpen. Als je hier antwoord op hebt, kun je een plan maken voor het aantal en de locatie van de informatieborden en -bordjes, inclusief de ophangsystemen. Deze dienen natuurlijk sterk genoeg te zijn. Het is handig om dit meteen op een plattegrond te doen (zie bijlage 4) dan kun je meteen een vluchtplan maken (denk aan de wet- telijke eisen en bijbehorende normen die hieraan verbonden zijn). Overleg met je projectbegeleider welk gedeelte je specifiek moet uitwerken.

Nu is het zaak om het product werkelijk te gaan ontwerpen. Een aantal (of alle) tekstarmaturen zal moeten worden voorzien van licht. Zodat ze ’s avonds en bij stroomuitval goed zichtbaar zijn. De tekstarmaturen moeten dus zijn aangeslo- ten op de noodstroomvoorzieningen van het vliegveld. De vormgeving, de ophanging, de stroomvoorziening, de schoonmaakmogelijkheden en het onder- houd zijn natuurlijk van groot belang bij het ontwerpen hiervan. Maar ook de huisstijl komt hier weer om de hoek kijken. Tevens zullen er tekstarmaturen van

21

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

verschillende grootten gemaakt moeten worden. Dit heeft nogal wat gevolgen voor de kostprijs. De vraag is of het daarvoor te fabriceren is. Het is dus handig om een systeem te bedenken waarin veel en vaak dezelfde onderdelen worden gebruikt. Probeer dus met standaard onderdelen te werken. Ten slotte zullen er ook nog gewone tekstborden moeten komen. Op momenten dat je op het vliegveld werkt worden er proefvluchten gemaakt en er zijn allerlei andere activiteiten. Kortom: het kan een herrie en overlast van jewelste zijn. Welke maatregelen neem je als projectleider ter bescherming van de werkne- mers die aan het vliegveld bouwen? Op een morgen is de toegang tot de bouwplaats versperd door anti-globalisten. Wat willen deze mensen en hoe zijn ze nationaal en internationaal georgani- seerd? We spreken in dit verband over sociale ‘verbanden’. Hoe staat het met jouw ‘sociale verbanden’ en hoe bouw jij relaties met anderen? Hoe bewust ben jij je eigenlijk van jouw mogelijkheden? Dit soort vragen zouden jullie gezamenlijk in een workshop kunnen bespreken en daar een individueel verslag van maken.

De projectmanager verwacht aan het einde van deze ontwerpfase een eerste con- cept van het studierapport Licht, Lucht en Geluid én een voorstel voor de expo- sitiebijdrage. Er zal veel over vergaderd worden. Je zult merken dat tijdens de vergaderingen niet iedereen naar je luistert. Hoe zou dat toch komen? Je beseft dat het erop aankomt dat je kort en duidelijk zegt wat je bedoelt en dat je onthoudt en begrijpt wat anderen naar voren brengen. Na afloop van de vergadering noteer je je sterke en zwakke kanten wat de luister- en spreekvaardigheden betreft en stel je een verbeterplan op.

Bij concepten horen modellen. Dit om duidelijk over te brengen hoe het ontwerp er uit ziet. Zorg dat je een tastbaar ‘conceptmodel’ hebt van de armatuuroplossing

22

INDUSTRIEEL DESIGN

én verschillende grafische modellen van de verschillende bordjes in de huisstijl van het vliegveld. Als straks het ontwerp klaar is, zul je moeten kijken of het wel voldoet aan de eisen. Eén van de testen die je kunt doen is het houden van een gebruikerson- derzoek. Hiervoor maak je een opzet, zodat je straks echt mensen kunt uitnodi- gen/vragen om mee te doen aan dit onderzoek. Leg nu alvast het doel van deze gebruikerstest en de manier waarop je deze wilt doen vast. Als de concepten klaar zijn, nodig je de opdrachtgever uit om samen tot een defi- nitieve keuze te komen. Je zult dus helder en duidelijk moeten presenteren wat de voor- en nadelen van elk concept zijn. Denk ook aan het internationale karakter van het vliegveld. Hiervoor inventari- seren jullie de benodigde Engelse termen in een lijst zodat aan het eind van het project een overzicht hebt in het Engels. Als de heer Steward van ASAP én de ontwerpen én de prijsvoorstellen heeft goedgekeurd en het projectdossier is bijgewerkt zal een Go/No-Go beslissing worden genomen.

Bronnen • Producten behorend bij deze fase

Fasedocument/In te leveren producten • Producten als resultaat van deze fase

Specifieke competentieontwikkeling bij deze fase Ontwerp

Projectwijzer 7

Kerntaak 1

Ontwerpt producten of systemen Uitwerken van ontwerpen Activiteiten/prestatie-indicator • Je neemt informatie betreffende vakspecifieke, ruimtelijke en ontwerpeisen in je op. • Je begrijpt constructies, en toont technisch inzicht bij het ontwerpen (zodat dit resulteert in een vakkundig ontwerp van een product of systeem).

Werkproces 1.2

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Vakdeskundigheid toepassen • gevoel voor ruimte en richting tonen • vakspecifieke mentale vermogens aanwenden

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • consequenties van beslissingen • geldende normen • kwaliteitseisen van het bedrijf • materialen en middelen • ordenen van gegevens producten en diensten van organisatie (bedrijf) • tekenen • tekening lezen • werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden • geldende normen • kwaliteitseisen van het bedrijf • producten en diensten van organisatie (bedrijf) • relevante instructies en procedures en situaties waarbij je deze moet hanteren • tekening lezen

• Je maakt een ontwerp volgens beproefde methoden en richtlijnen (zodat er een vakkundig en veilig ontwerp wordt gemaakt).

Instructies en procedures opvolgen • werken conform voorgeschreven • procedures • werken overeenkomstig de wettelijke richtlijnen

• werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden

23

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Werkproces 1.3

Kiezen materialen en onderdelen Activiteiten/prestatie-indicator

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Materialen en middelen inzetten • geschikte materialen en middelen kiezen

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • geldende normen • hanteren van kwaliteitsnormen • hanteren van moderne communicatiemiddelen

• Je maakt op basis van het ontwerp een juiste keuze voor materialen en onderdelen (zodat ze voldoen aan de gestelde eisen betreffende prijs/kwaliteit verhouding en beschikbaarheid).

• materialen en middelen • ordenen van gegevens • tekening lezen

• werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden • zoektechnieken (o.a. digitaal)

Werkproces 1.4

Maken van een kostenberekening Activiteiten/prestatie-indicator

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Samenwerken en Overleggen • afstemmen • anderen raadplegen en betrekken

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • afspraken met de klant • geldende normen • informatiebronnen en ordeningsmethoden • kwaliteitseisen van het bedrijf • materialen en middelen • producten en diensten van organisatie (bedrijf) Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Kennis van methoden en technieken voor het aangaan, onderhouden en benutten van netwerkrelaties • Beheersen van technieken voor de confrontatie van eigen opvattingen met die van anderen

• Je raadpleegt afdeling(en) die het product of systeem gaan realiseren. • Je overlegt met je leidinggevende

(zodat haalbare afspraken worden gemaakt over de realisatiekosten).

Kerntaak 2 LLB Werkproces 2.1

Stuurt eigen loopbaan

Reflecteert op eigen kwaliteiten en motieven

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

• Onderzoeken

• Overlegt met anderen over het eigen zelfbeeld, om een beter inzicht te krijgen in de eigen kwaliteiten en motieven. • Informeert bij anderen naar noodzakelijke kwaliteiten en motieven voor werk, zodat de deelnemer zijn zelfbeeld beter kan koppelen aan de eigen loopbaan.

Werkproces 2.2

Onderzoekt welk werk er is en wat bij hem past.

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Kent en beheerst methoden en technieken toe voor het onderhouden en benutten van netwerkrelaties.

• Relatie bouwen en netwerken • Overlegt met anderen over eigen waarden en kwaliteiten in relatie tot soorten werk • Vraagt anderen hierover advies, zodat hij beter inzicht krijgt in passend werk.

Werkproces 2.3

Stuurt de eigen loopbaan en onderneemt acties die daarbij nodig zijn.

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • Kan methoden en technieken toepassen voor het onderhouden en benutten van netwerkrelaties.

• Relatie bouwen en netwerken • Legt zijn plan van aanpak voor aan de eigen relaties, zodat anderen hem helpen bij het vinden van passend werk.

24

INDUSTRIEEL DESIGN

Toetsvoorstel • Diagnostische kennistoets exact • Diagnostische kennistoets techniek • Diagnostische vaardigheidstoets tekenen • Criteriumgericht interview over ontwerp en prijsbepaling

Evalueren en beoordelen

Opmerkingen namens team datum/paraaf docent

Namens het team datum/paraaf docent

No Go-1

Go

No Go-2

25

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Werkvoorbereiding

Werkvoorbereiding

De keuze is gemaakt. Nu komt het stuk engineering. Je zult het concept moeten uitwerken, de onderdelen van de armatuurconstructie moeten uittekenen in 3D en technische 2D tekeningen genereren. Je moet een mock-up model of een pro- totype maken, de inkooplijsten samenstellen, de kostprijs berekenen per arma- tuur en de complete kostprijs berekenen voor het hele vliegveld. Hierbij moet je natuurlijk ook denken aan onderhoud en reserveonderdelen. Een duidelijke instructie/handleiding voor de plaatsing van de tekstarmaturen mag natuurlijk niet ontbreken. Omdat SIGN verwacht dat de tekstarmaturen ook in het buitenland verkocht kunnen worden, moet de gebruikershandleiding ook in het Engels en Duits worden vertaald.

Vanuit FLOJO-events, een bedrijf dat ondersteunt bij het inrichten van de expo- sitie, belt een Engelssprekende man op die je zeer geïrriteerd vraagt waar ‘dat spul voor de expositie blijft dat je al weken geleden had moeten opsturen’. Jij vindt de benadering onterecht. Een van de nieuwe ontwikkelingen in de wereld van industrieel design is rapid prototyping. Jouw projectleider stelt voor om naar een grote internationale beurs in Sjanghai te gaan. De beurs is in de nabijheid van het vliegveld. Dat vind je wel een uitdaging en ook een waardering voor je werk. Bij de ophanging van de tekstarmaturen komen nogal wat ‘krachten’ kijken. Zowel bij het monteren als het schoonmaken, maar ook bijvoorbeeld door de wind. Als de tekstarmaturen aan het plafond kunnen worden gemonteerd zijn de krachten verticaal en kan je er redelijk makkelijk mee rekenen. Maar als de tekstarmaturen aan een paal of een muur worden gemonteerd, zullen de krach- ten schuin gaan lopen. Om constructieberekeningen te kunnen maken is het

26

INDUSTRIEEL DESIGN

handig de krachten te ontbinden in factoren. Daarvoor moet je kunnen rekenen met vectoren.

Als de productie goed is voorbereid zal de projectmanager een Go-beslissing nemen.

Bronnen • Naar eigen inzicht

Fasedocument/In te leveren producten • Producten als resultaat van deze fase

Vertrekhal Dusseldorf

Specifieke competentieontwikkeling bij deze fase Werkvoorbereiding

Projectwijzer 7

Kerntaak 2

Bereidt productiewerk voor

Werkproces 2.1

Verzamelen en verwerken van productiegegevens

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Samenwerken en Overleggen • afstemmen

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • afspraken met de klant • Duits (A2) • Engels (A2) • hanteren van kwaliteitsnormen

• Je stemt betreffende de productiegegevens tijdig en regelmatig af met deskundigen, leidinggevende en klant (zodat er complete en betrouwbare productiegegevens beschikbaar komen). Maken van een tekening(pakket) Activiteiten/prestatie-indicator • Je neemt informatie betreffende vakspecifieke, ruimtelijke en ontwerpeisen in je op. • Je begrijpt constructies. • Je toont technisch inzicht bij het tekenen (zodat dit resulteert in een vakkundig tekening(pakket) van een product of systeem).

• materialen en middelen • verwachtingen bij klanten inschatten

Werkproces 2.2

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Vakdeskundigheid Toepassen • gevoel voor ruimte en richting tonen • vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden • vakspecifieke mentale vermogens aanwenden

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • geldende normen hanteren • hanteren van kwaliteitsnormen • kwaliteitseisen van het bedrijf hanteren • ordenen van gegevens • tekening lezen • werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden • wet- en regelgeving

27

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Werkproces 2.3

Organiseren van mensen en middelen

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Samenwerken en Overleggen • afstemmen

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • consequenties van beslissingen • Duits • Engels (A2) • kwaliteitseisen van het bedrijf • relevante Arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften • relevante instructies en procedures en situaties waarbij je deze moet hanteren • sociale vaardigheden • verwachtingen bij klanten inschatten

• Je overlegt tijdig en maakt afspraken met de bij het werk betrokken partijen (zodat het realistisch is dat het werk volgens planning kan worden uitgevoerd).

Toetsvoorstel • Diagnostische vaardigheidstoets netwerkplanning maken

Evalueren en beoordelen

Opmerkingen namens team datum/paraaf docent

Namens het team datum/paraaf docent

No Go-1

Go

No Go-2

28

INDUSTRIEEL DESIGN

Realisatie

Realisatie

Het ontwerp is klaar, er wordt alleen nog wat gesleuteld aan het model. Het is nu wel belangrijk (voor het bestellen van alle onderdelen en materialen) dat het product ook goed voldoet. Tijd dus voor de gebruikerstest om te kijken of alles voldoet aan de gestelde eisen.

De oplevering van ASAP staat onder grote druk. Via jouw directie is aan de projectleiders gevraagd om in ploegendienst te gaan werken om zo het werk sneller af te krijgen. Bij de projectleden ontstaat nogal wat weerstand en er komen dus allerlei bezwaren naar boven. Wat staat er tegenover? Hoe zit dat met zon- en feestdagen? Het ‘draaien’ van een ploegendienst heeft nogal wat invloed op je sociale leven. Hoe is dit in de CAO geregeld? Kan de directie je dwingen om over te werken? Er ontstaat een conflict tussen werknemers. De ene collega wil wel overwerken en de andere niet. Hoe moet je hier als projectleider leiding aan geven en wat betekent dit voor de samenwerking op de werkplek? Namens je werknemers besluit je een klachtenbrief op te stellen waarin je je ongenoegen uit over dat het zover heeft moeten komen dat er overgewerkt moet worden. Je geeft aan waarom je collega’s niet bereid zijn in ploegendiensten te werken op onregelmatige tijden.

De Engelstalige concepten van het materiaal voor de expositie zijn klaar en wor- den per aangetekende brief verzonden.

29

PROJECTWIJZER 7 - ENGINEER

Verder besluit je schriftelijk een klacht in te dienen bij FLOJO-events over dat onredelijke telefoontje.

Er zijn meer factoren dan alleen een werkende schakelkast en een werkend com- municatiesysteem, waarop de projectmanager zijn Go/No-Go beslissing neemt.

Bronnen • naar eigen inzicht

Fasedocument/In te leveren producten • Producten als resultaat van deze fase

Specifieke competentieontwikkeling bij deze fase Realisatie

Projectwijzer 7

Kerntaak 3

Begeleidt productiewerk Begeleiden productieproces Activiteiten/prestatie-indicator • Je geeft helder en duidelijk aan hoe planningsproblemen moeten worden opgelost (zodat betrokkenen precies weten wat er van hen wordt verwacht om de (bijgestelde) planning te halen).

Werkproces 3.1

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Aansturen • instructies en aanwijzingen geven

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • coachingsvaardigheden • leidinggevende vaardigheden • luistervaardigheid • mensenkennis • sociale vaardigheden • werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden • kwaliteitseisen van het bedrijf • leidinggevende vaardigheden • mondelinge taalvaardigheid (A2/ A1/B2) • planning • relevante instructies en procedures en situaties waarbij hij deze moet hanteren • schriftelijke taalvaardigheid (A2/ A1/B2) • afspraken met de klant • geldende normen • kwaliteitseisen van het bedrijf • materialen en middelen • mondelinge taalvaardigheid (A2/ A1/B2) • schriftelijke taalvaardigheid (A2/ A1/B2) • verwachtingen bij klanten inschatten Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden

• Je zorgt voor volledige, nauwkeurige en actuele

Formuleren en Rapporteren • nauwkeurig en volledig rapporteren

planningsrapportages (zodat de voortgang van het werk helder is).

Werkproces 3.2

Bewaken begroting

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Samenwerken en Overleggen • afstemmen

Activiteiten/prestatie-indicator

• Je stemt meer- en minderwerk af met de leidinggevende of werkvoorbereiding (zodat de klant en de onderneming niet voor (financiële) verrassingen komt te staan).

30

INDUSTRIEEL DESIGN

Werkproces 3.3

Uitvoeren kwaliteitscontroles Activiteiten/prestatie-indicator

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Aansturen • functioneren van mensen controleren • instructies en aanwijzingen geven

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • afspraken met de klant • consequenties van beslissingen • geldende normen • hanteren van kwaliteitsnormen • kwaliteitseisen van het bedrijf • leidinggevende vaardigheden • relevante Arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften • relevante instructies en procedures en situaties waarbij je deze moet hanteren

• Je geeft aan anderen helder en duidelijk aan hoe het werk binnen de geldende regelgeving, procedures en afspraken moet worden uitgevoerd. • Je onderneemt actie als mensen niet aan de gestelde verwachtingen voldoen of dreigen te voldoen (zodat mensen het werk volgens de geldende eisen uitvoeren).

• werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden • wet- en regelgeving

Kerntaak 4

Onderhoudt producten en systemen

Werkproces 4.1

Inspecteren en testen van producten en systemen

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden • hanteren van kwaliteitsnormen • kwaliteitseisen van het bedrijf • leidinggevende vaardigheden • meet en controlegereedschappen • relevante Arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften • relevante instructies en procedures en situaties waarbij hij deze moet hanteren

• Je wijst test- en inspectietaken toe aan anderen (zodat er een goede werkverdeling ontstaat).

Aansturen • taken delegeren

• werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden

Werkproces 4.2

Optimaliseren van producten en systemen

In te zetten of te ontwikkelen com- petentie Materialen en middelen inzetten • goed zorgdragen voor materialen en middelen • materialen en middelen doelmatig gebruiken

Activiteiten/prestatie-indicator

Benodigde of te ontwikkelen vak- kennis en vaardigheden

• Je gebruikt controle- en meetapparatuur en persoonlijke beschermingsmiddelen effectief en efficiënt. • Je draagt er zorg voor (zodat deze gedurende de verwachte levensduur te gebruiken zijn en het werk veilig wordt uitgevoerd).

• afspraken met de klant • materialen en middelen • meet- en controlegereedschappen • persoonlijke beschermingsmiddelen

• relevante Arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften • relevante instructies en procedures en situaties waarbij hij deze moet hanteren • werkgebiedgerelateerde vakkennis en vaardigheden