006PTM0013

006PTM0013

NIVEAU 3 MACHINEBOUW MECHATRONICA Machinebouwer

4 Onderhoud

project taak

NIVEAU 3 MACHINEBOUW MECHATRONICA Machinebouwer [Crebo 91091]

4

project taak

Onderhoud

693112862

Bestelnummer 006PTM0013

Colofon Deze uitgave is gerealiseerd onder verantwoordelijkheid van Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

De volgende docenten hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze projecttaak. Peter de Hoog ROC Zadkine, Theo van Overbeek ROCTilburg

Ontwikkelteamleider Willem van Dijk

Redactie Ton Zuijderduin, Marjo Brok en Willem van Dijk

Vormgeving Henny Witjes, Studio Blanche

DTP Stichting Consortium Beroepsonderwijs/studio Blanche Juni 2013

Foto´s

Omslag: Smeot Hengelo Theo van Overbeek Peter de Hoog

Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat Stichting Consortium Beroepsonderwijs niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties heeft geregeld. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

© 201 Stichting Consortium Beroepsonderwijs Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van Stichting Consortium Beroepsonderwijs. 0

Inhoud

Introductie. .................................................... 5

Oriëntatie......................................................11 Planning en Voorbereiding.......................... 17 Uitvoering en Controle................................ 25 Oplevering en Evaluatie.............................. 33

Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4

BIJLAGE 1 Beoordelingsmonitor.................................... 40 BIJLAGE 2 Formulier Urenverantwoording. .................. 41 BIJLAGE 3 Evaluatieformulier......................................... 42 BIJLAGE 4 Projecttaakplanner. ....................................... 44

4

Machinebouwer

Introduct i e

Als Machinebouwer Mechatronica werk je doorgaans bij een middelgroot of groot metaalbedrijf in de sector machine- industrie of apparatenbouw. Vaak is dat een toeleverend bedrijf dat halffabricaten aanlevert. Maar het kan ook een bedrijf zijn dat complete eindproducten vervaardigt, zoals mechatronische producten en/of machines. Je kunt als Machinebouwer Mechatronica ook werken op de technische afdeling van een levensmiddelenbedrijf, bij een agrarisch mechanisatiebedrijf of bij een bedrijf dat zich richt op industriële automatisering. De werkzaamheden voer je meestal binnen het bedrijf uit. Daarnaast komt het voor dat je op locatie de machine of installaties als geheel moet samenbouwen of afbouwen, Inregelen en afstellen. Storingen oplossen en onderhoud plegen behoort ook tot de werkzaamheden.

5

Onderhoud

In deze projecttaak ga je een machine inregelen, afstellen en uitlijnen. Bij een storing ga je samen met een collega zoeken naar een oplossing. Ook krijg je tijdens je werk te maken met diverse onderhoudswerkzaamheden. Aan de orde komen o.a.: • het maken van planning/plan van aanpak • inregelen, afstellen en uitlijnen van machines • storing opzoeken en oplossen • onderhoud aan machine • het administreren van gegevens • het maken van rapportages en verslagen • presenteren: voeren van gesprekken • portfolio: producten aanleveren, evalueren, reflecteren, beoordelingsformulieren invullen In deze projecttaak werk je aan kerntaak 3 ‘Installeert en onderhoudt machines en/of mechatronische producten en regelt deze af’. Daarin komen onderstaande werkprocessen aan de orde: 3.1 Voorbereiden werkzaamheden 3.2 Installeren machines en mechatronische producten 3.3 Inregelen, afstellen en uitlijnen machines en mechatronische producten 3.8 Administreren en archiveren van gegevens Vanuit Leren, Loopbaan en Burgerschap werk je aan: • Kerntaak 1 ‘Benoemt de eigen ontwikkeling en kiest middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken’ • Kerntaak 2 ‘Stuurt de eigen loopbaan’

De bewijsstukken voor talen kunnen opgenomen worden in een taalportfolio.

6

Machinebouwer

 

Portfolio en afsluiting van de projecttaak In je portfolio van dit project zitten de bewijsstukken die aantonen dat je deze projecttaak goed hebt uitgevoerd. Deze bewijzen laten zien dat je binnen de werkprocessen aan alle competenties hebt gewerkt. Op deze wijze wordt je competentieontwikkeling zichtbaar. Als je een stap met voldoende resultaat hebt afgesloten, geeft je begeleider een ‘GO’ waarna je aan de volgende stap kunt gaan werken. De oplevering van de gehele projecttaak vindt plaats als alle bewijsstukken uit de eerste drie stappen ingeleverd zijn en beoordeeld zijn met ‘voldoende’. Hiermee heb je aangetoond dat je aan alle competenties per werkproces gewerkt hebt. Tenslotte vindt de oplevering van het project plaats in de vorm van een gesprek, een presentatie of een combinatie daarvan. De beoordeling van de hele projecttaak wordt deels door je begeleider op school en deels door je praktijkbegeleider uitgevoerd. Zij beoordelen jou: • door observatie van je competenties als je aan het werk bent • door aanvullende gesprekken met jou te voeren • door competenties uit jouw bewijsstukken in je portfolio te waarderen

7

Onderhoud

In de tabel staan de bewijsstukken die bij elke stap horen.

1 Portfolio met bewijzen • Overzicht onderhoudsvormen en onderhoudsmethodes • Tabel storingsoorzaken • Verslag onderhoudsbeleid en onderhoudsmethodieken • Overzicht verzamelde informatie van de te onderhouden machine • Overzicht leeractiviteiten (POP)

Stap

1 Oriëntatie

2 Planning en

• Plan van aanpak met planning • Activiteiten- en onderhoudsplan • Flowchart storing zoeken

Voorbereiding

3 Uitvoering en Controle

• Fotoverslag van de onderhoudswerkzaamheden • Verslag storing

• Verslag onderhoud • Urenverantwoording • Beoordeling door de praktijk

4 Oplevering en Evaluatie

• Bijgewerkt portfolio • Ingevulde beoordelingsformulieren • Presentatie, demonstratie of beoordelingsgesprek • Portfolio met eindbeoordeling • Ingevuld evaluatieformulier met POP

8

Machinebouwer

 

9

Onderhoud

StaP 1 Je competentieontwikkeling bij deze stap Werkprocessen en competenties

d a G

3.1 Voorbereiden werkzaam- heden

e Samenwerken en overleggen Je vraagt bij onduidelijkheid uitleg of aanvullende informatie aan leidinggevende, zodat jij weet wat de opdracht inhoudt en wat je er voor nodig hebt. K Vakdeskundigheid toepassen Je past technische kennis en inzicht toe, zodat jij een duidelijk en compleet beeld krijgt van de werkzaamheden. l Materialen en middelen inzetten Je verzamelt de juiste en voldoende materialen en middelen, zodat de werkzaamheden bekwaam en veilig kunnen worden uitgevoerd.

10 Machinebouwer

STAP 1 OrIëntatIe

OrIëntatIe

In deze stap ga je eerst samen met je praktijkopleider van je leerbedrijf of met je studiebegeleider op school op zoek naar een project, waarbij je een machine of mechatronisch product kunt inregelen en afstellen. Ook krijg je tijdens deze projecttaak te maken met onderhoudswerkzaamheden aan de hand van een onderhoudsplan en mogelijk het oplossen van storingen. Tijdens het maken van de projecttaak is het van belang om regelmatig in een groepje bij elkaar te gaan zitten om je vorderingen en ervaringen te delen met elkaar. Bespreek met hen je successen en je problemen die je tijdens de uitvoering bent tegengekomen. Deze collegiale samenwerking vormt ook een bewijsstuk over jouw samenwerking tijdens dit project.

In te leveren resultaat (portfolio) In te leveren resultaten

Competentie d a G

Tabel storingsoorzaken

3.1 K 3.1 K

Overzicht onderhoudsvormen en onderhoudsmethodes Verslag onderhoudsbeleid en onderhoudsmethodieken Overzicht verzamelde informatie van de te onderhouden machine

3.1 E,K

3.1 K,L

Overzicht van leeractiviteiten, POP (LLB KT1 en 2) Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

11 Onderhoud

ACTIVITEITEN

1. Tabel storingsoorzaken Maak een tabel met daarin veel voorkomende storingen aan machines binnen je bedrijf. Neem in de tabel de oorzaken van deze storingen op.

2.

Overzicht onderhoudsvormen en onderhoudsmethodes

Verwerk in het overzicht de volgende aandachtspunten: • Onderhoud in de ontwerpfase • Onderhoud en creatief denken • Onderhoud tijdens het gebruik van de machine • Onderhoudsmethodes • Kenmerken van onderhoudsmethodes • Onderhoudsbeleid en onderhoudsmethodieken

12 Machinebouwer

stap 1 Oriëntatie

3. Verslag onderhoudsbeleid en onderhoudsmethodieken Maak een verslag van het onderhoudsbeleid en de onderhoudsmethodieken die gehanteerd worden in het bedrijf waar je werkzaam bent. Verzamel hierbij onderhoudsformulieren die gebruikt worden in je bedrijf. Overzicht verzamelde informatie van de te onderhouden machine Verzamel zoveel mogelijk informatie over het onderhouden van een machine in je bedrijf. Geef aan welk speciaal gereedschap je nodig hebt. Denk hierbij ook aan de volgende zaken: • Opdrachtformulieren • Eventuele speciale meetgereedschappen (jigs, dummy’s enz.) 4. 5. Overzicht van je leeractiviteiten (POP) Probeer op de volgende vragen een antwoord te formuleren. Overleg met je praktijkopleider, je studieloopbaanbegeleider en met je medecursisten (deelnemers aan het project). Maak gebruik van je productenanalyse. • Welke werkprocessen (WP) ga je in deze projecttaak (kerntaak 3) toepassen?

• Welke kennis heb je per WP nodig? • Welke vaardigheden moet je oefenen? • Aan welke competenties ga je werken?

Maak hiervan een overzicht in een POP. Gebruik de volgende bronnen: het kwalificatiedossier, de beoordelingsformulieren, de planner.

13 Onderhoud

Evalueren en beoordelen

De begeleider/docent controleert of je alle punten van de opdracht correct hebt uitgewerkt. Hij controleert of jouw competentieontwikkeling per werkproces daarin is aangetoond. Kijk in de beoordelingsmonitor na waarvoor je een beoordeling krijgt. Als de beoordeling voldoende is, krijg je een GO. Hiermee is je oriëntatie afgerond. De informatie die je hier hebt verzameld, heb je nodig voor de volgende stap. In stap 2 ga je een plan van aanpak maken en je verder voorbereiden. • Hanteren van relevante Arbo-, veiligheid- en milieu- en bedrijfsvoorschriften. • Kennis van materialen en middelen ten behoeve van het installeren en onderhouden van deelproducten en machines. • Kennis van persoonlijke beschermingsmiddelen. • Kennis van vakjargon binnen de branche. • Lezen van Engelstalige instructies. • Lezen van technische tekeningen en schema’s. Vakkennis en vaardigheden

14 Machinebouwer

stap 1 Oriëntatie

Bronnen Hieronder staan verschillende studiebronnen en informatiebronnen die je kunt gebruiken. • Basisdocument Projecttaken Machinebouw Mechatronica • Theorieboeken waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: –– Onderhoudstechnieken –– Storing zoeken –– Nederlands niveau 3 –– Reken en wiskunde niveau 3 –– Leren, loopbaan en burgerschap niveau 3 • Internetsites: –– http://www.degrotetijdreis.nl/begin.htm –– http://nl.wikipedia.org/wiki/Meten –– http://www.milieucentraal.nl/pagina?onderwerp=Meten%20 is%20weten-MC –– http://www.marktechnical.nl/ –– http://www.precisieportaal.nl/files/78-7_8-165.pdf

15 Onderhoud

StaP 2 Je competentieontwikkeling bij deze stap Werkprocessen en competenties

d a G

3.1 Voorbereiden werkzaam- heden

e Samenwerken en overleggen Je vraagt bij onduidelijkheid uitleg of aanvullende informatie aan de leidinggevende, zodat jij weet wat de opdracht inhoudt en wat je er voor nodig hebt. K Vakdeskundigheid toepassen Je past technische kennis en inzicht toe, zodat jij een duidelijk en compleet beeld krijgt van de werkzaamheden. l Materialen en middelen inzetten Je verzamelt de juiste en voldoende materialen en middelen, zodat de werkzaamheden bekwaam en veilig kunnen worden uitgevoerd.

16 Machinebouwer

STAP 2 PlannInG en VOOrBereIdInG

PlannInG en VOOrBereIdInG

Je hebt de oriëntatie afgerond. Je weet nu wat de projecttaak in grote lijnen inhoudt. De resultaten uit de Oriëntatie ga je gebruiken om een plan van aanpak te maken. Je zet daarvoor de opdracht om in een plan met planning in tijd. Je zet erin welke werkzaamheden je gaat uitvoeren en hoeveel tijd je daarvoor nodig denkt te hebben. Het moet duidelijk zijn aan welke producten, maar ook aan welke competenties je gaat werken. Daarom neem je in het plan op welke kennis en vaardigheden je nodig hebt en hoe je die gaat leren om deze projecttaak goed uit te kunnen voeren. Dit plan van aanpak ga je de komende periode echt gebruiken om alle werkzaamheden uit te kunnen voeren. Het moet een duidelijk overzicht zijn waarin staat wie en wat je nodig hebt, waar en wanneer. Het resultaat hiervan is: • dat je voldoende kennis en vaardigheden hebt om het project te kunnen uitvoeren • dat het materiaal, de gereedschappen en materieel klaar staan • dat alle benodigde gegevens aanwezig zijn

17 Onderhoud

In te leveren resultaat (portfolio) In te leveren resultaten

Competentie D A G

Plan van Aanpak met planning Activiteiten- en onderhoudsplan

3.1 K, L, E (+LLB)

Flowchart storing zoeken 3.1 K, L, E (+LLB) Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

ACTIVITEITEN

Raadpleeg de benodigde bronnen en procedures. Maak gebruik van de producten die je gemaakt hebt in de Oriëntatie: • Overzicht onderhoudsvormen en onderhoudsmethodes • Tabel storingsoorzaken • Overzicht verzamelde informatie van de te onderhouden machine • Overzicht competentieontwikkeling Plan van aanpak met planning Het plan van aanpak voor het hele project moet je indelen in hoofdstukken. Vul de onderdelen van het plan van aanpak zo volledig mogelijk in. Werk waar nodig samen met de andere deelnemers aan het project. 1.

18 Machinebouwer

stap 2 Planning en Voorbereiding

Plan van aanpak: indeling en inhoud 0. Voorblad 1. Opdracht en opdrachtgever

2. Op te leveren resultaat 3. Plan van aanpak 4. Aanwezige kennis en vaardigheden 5. Te ontwikkelen kennis en vaardigheden 6. Faciliteiten < Omschrijf welke faciliteiten je nodig hebt om het project uit te voeren. Geef aan wat wel en wat niet aanwezig is en ook hoe je ontbrekende faciliteiten gaat organiseren.> 7. Oplevering van project BIJLAGEN: a. Lijst met in te leveren beroepsproducten Kennis/vaardigheid Wie Informatiebron(nen) Activiteit Competenties

b. Werktekeningen c. Planning in tijd

Als het klaar is, controleer je het plan met behulp van de checklist.

19 Onderhoud

Checklist Plan van Aanpak Is het voorblad compleet? F F Tekst: ‘Plan van aanpak’? F F Naam van de projecttaak? F F Naam van de organisatie en naam van de opdrachtgever? F F Plaats en einddatum van het Plan van aanpak? F F Naam van de opdrachtnemer (eventueel de namen van de groepsleden)? F F Je eigen naam?

Lay-out F F Inhoudsopgave met paginanummers? F F Hoofdstukken genummerd? F F Paginanummers op bladzijden?

Taal(gebruik) F F Spellingsfouten? Punten, vraagtekens, hoofdletters?

De opdracht F F Is de opdracht duidelijk omschreven? F F Aan welke eisen moet het product voldoen? (lijst) F F Naam van de opdrachtgever (persoon)? F F Naam van de projectleider? F F Is er eventueel een schriftelijke opdracht aanwezig?

De activiteiten F F Zijn de activiteiten in benoemd in een logische volgorde? F F Zijn de activiteiten binnen een groep ongeveer gelijk in moeilijkheid? F F Is de oplevering van het project beschreven? De producten F F Zijn voldoende producten gedefinieerd? F F Is het plan van aanpak ook als product gedefinieerd? F F Zijn eventuele belangrijke gebeurtenissen ook als product gedefinieerd? F F Zijn ontwerpen, rapporten e.d. niet vergeten? F F Is het eindproduct niet vergeten?

De planning F F Klopt de planning met de activiteiten? F F Is de planning realistisch?

20 Machinebouwer

stap 2 Planning en Voorbereiding

Bespreek tenslotte je plan van aanpak en planning met je begeleiders van bedrijf en school. Controleer in dit gesprek de volgende zaken: • Zijn de juiste activiteiten gepland? • Is de planning in tijd correct? • Zijn de juiste prioriteiten gesteld? • Zijn de juiste materialen en middelen ingezet? • Welke werkprocessen en competenties ontwikkel je in deze taak? • In welke complexiteit wordt de taak uitgevoerd? Verwerk eventuele opmerkingen in het plan van aanpak en stel je planning bij. Laat je plan van aanpak en planning ondertekenen voor akkoord door je begeleider van school, je praktijkopleider en jezelf. Maken van een activiteiten- en onderhoudsplan Neem in dit activiteiten- en onderhoudsplan de volgende onderdelen op: • Voorblad • Opdracht en opdrachtgever • Op te leveren resultaat • Aanwezige kennis en vaardigheden • Te ontwikkelen kennis en vaardigheden • Faciliteiten • Afronding project • Afspraken en begeleiding • Bijlagen onderhoudsplan • Tekeningen en/of bestek • In het plan geef je ook aan wat je bij de onderdelen gaat invullen In deze activiteit maak je een flowchart om de storing van een machine op te lossen. Neem in de flowchart de volgende onderdelen op: • Probleem benoemen • Probleem nader omschrijven • Speuren naar verschillen • Veranderingen • Mogelijke oorzaken uit de methode 2. 3. Flowchart storing zoeken

21 Onderhoud

• Toetsen mogelijke oorzaken van de omschreven problemen • Bewijzen

Houd vanaf de voorbereiding de urenverantwoording bij tot en met de controle. Hiermee kun je controleren of je gewerkt hebt volgens planning.

Urenverantwoording is beschikbaar op: www.consortiumbo.nl/site/ Techniek_ICT_mediavormgeving/niveau_3/materiaal.html

Evalueren en beoordelen

Je begeleider van school controleert of alle punten van de opdracht correct zijn weergegeven en controleert of jouw competentieontwikkeling per werkproces daarin is aangetoond. Als de beoordeling voldoende is, krijg je een GO. Hiermee is je voorbereiding voor het leren, de planning en je werkvoorbereiding voor de uitvoering afgerond. Dit plan van aanpak met de planning en de werkvoorbereiding heb je nodig voor de volgende stap.

22 Machinebouwer

stap 2 Planning en Voorbereiding

23 Onderhoud

StaP 3 Je competentieontwikkeling bij deze stap Werkprocessen en competenties

d a G

3.3 Inregelen,

e Samenwerken en overleggen Je werkt doelmatig samen met een collega machinebouwer, deelt technische kennis, zodat onderdelen goed worden geplaatst en aangesloten. K Materialen en middelen inzetten Je gebruikt doelmatig materialen, gereedschappen,en persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn bij het inregelen, afstellen en uitlijnen. l Vakdeskundigheid toepassen Je regelt in, stelt af en lijnt uit, zodat er een correct werkend product geleverd wordt. M analyseren Je controleert of het apparaat met de opgegeven instellingen aan de kwaliteitsnorm voldoet. Afwijkingen verhelp je. r Op de behoefte en verwachtingen van de ´klant´ richten Je bespreekt met de klant niet te voorkomen hinder zodat de werkzaamheden vlot kunnen verlopen. S Kwaliteit leveren Je regelt in, stelt af en lijnt uit op een manier die voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen en doet dit binnen de afgesproken tijd. t Instructies en procedures opvolgen Je regelt in, stelt af en lijnt uit volgens tekeningen, geldende normen, aanwijzingen van leidinggevende en voorschriften. V Met druk en tegenslag omgaan Je zoekt bij tegenslagen voortdurend naar de meest doeltreffende voortgang van de werkzaamheden, zodat de werkzaamheden vlot verlopen.

afstellen en uitlijnen van machines en mechatroni- sche produc- ten

24 Machinebouwer

STAP 3 uItVOerInG en COntrOle

uItVOerInG en COntrOle

In deze stap ga je de projecttaak uitvoeren door een machine in of af te regelen en daarna te testen aan de hand van een testplan. Je werkt daarbij volgens het plan van aanpak dat je hebt gemaakt in de vorige stap. Op basis van de gegevens die je in de vorige stappen hebt verzameld, stel je vast op welke manier je deze werkzaamheden uitvoert. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden moet je je werk regelmatig en kritisch controleren en testen. Aan het einde van deze stap bekijk je het gehele proces kritisch.

In te leveren resultaat (portfolio) In te leveren resultaten

Competentie O V G

Fotoverslag van de onderhoudswerkzaamheden

3.3 E,K,L,M,N,R,S,T,V E,K,L,M,N,R,S,T,V E,K,L,M,N,R,S,T,V

Verslag storing

Verslag onderhoud Urenverantwoording

T (LLB) 2.4 S (LLB)

Beoordeling door de praktijk 3.3 T Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

25 Onderhoud

ACTIVITEITEN

In de voorgaande stappen zijn de werkvoorbereidingen gedaan en vastgelegd in het plan van aanpak en de werkvoorbereiding. Nu ga je aan de slag. Fotoverslag van de werkzaamheden Maak een verslag waarin is opgenomen: het inregelen, afstellen en uitlijnen van machines en mechatronische producten. Verwerk in je verslag foto’s van de stappen die je hebt uitgevoerd. Vergeet niet foto’s van het eindresultaat te nemen! Geef ook aan op welke manier de communicatie met de opdrachtgever en de collega’s is verlopen. Werkproces 3.3 Inregelen en afstellen en uitlijnen van machines en mechatronische producten • Maak foto´s en schrijf daarbij op welke wijze je de machine of het product hebt afgesteld, ingeregeld en uitgelijnd. • Schrijf erbij welke informatie je daarvoor hebt gebruikt. • Geef aan welke technieken je hebt gebruikt bij het afstellen en inregelen en uitlijnen. 1.

26 Machinebouwer

stap 3 Uitvoering en Controle

• Beschrijf welke materialen en middelen zijn ingezet. • Beschrijf met welke geldende normen, Arbo-, milieuvoorschriften je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Beschrijf met welke veiligheidsmaatregelen je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Geef aan wat niet is gelukt en waardoor dat kwam. • Benoem competenties die je tijdens dit werkproces hebt ingezet. Verslag storing Maak een verslag met daarin het opsporen van een storing en het oplossen van deze storing. Maak hierbij gebruik van bestaande storingsformulieren. Maak zelf een formulier als er binnen je bedrijf geen formulieren aanwezig zijn. Geef ook aan op welke manier de communicatie met de opdrachtgever en de collega’s is verlopen. • Maak foto´s en schrijf daarbij op welke wijze je storing hebt ontdekt, en daarna hebt opgelost. • Schrijf erbij welke informatie je daarvoor hebt gebruikt. • Geef aan welke technieken je hebt gebruikt bij het opsporen en oplossen van de storing. • Beschrijf welke materialen en middelen zijn ingezet. • Beschrijf met welke geldende normen, Arbo-, milieuvoorschriften je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Beschrijf met welke veiligheidsmaatregelen je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Geef aan wat niet is gelukt en waardoor dat kwam. • Benoem competenties die je tijdens dit werkproces hebt ingezet. Verslag onderhoud Maak een verslag met daarin de onderhoudswerkzaamheden aan een machine dan wel mechatronische producten. Maak hierbij gebruik van bestaande onderhoudsformulieren. Maak zelf een formulier als er binnen je bedrijf geen formulieren aanwezig zijn. Neem eventuele verbeteringen van het onderhoudsplan op in het verslag. Geef ook aan op welke manier de communicatie met de opdrachtgever en de collega’s is verlopen. 2. 3.

• Maak foto´s en schrijf daarbij op welke wijze je onderhoud pleegt aan een machine of mechatronisch product.

27 Onderhoud

• Schrijf erbij welke informatie je daarvoor hebt gebruikt. • Geef aan welke technieken je hebt gebruikt bij het onderhouden van de machine of het mechatronisch product. • Beschrijf welke materialen en middelen zijn ingezet. • Beschrijf met welke geldende normen, Arbo-, milieuvoorschriften je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Beschrijf met welke veiligheidsmaatregelen je hebt te maken tijdens dit werkproces. • Geef aan wat niet is gelukt en waardoor dat kwam. • Benoem competenties die je tijdens dit werkproces hebt ingezet. Controleformulieren en -lijst Verzamel je formulieren waarin de resultaten zijn vastgelegd. Deze formulieren moeten zijn ondertekend en gecontroleerd door je leidinggevende. Maak een lijst met de gereedschappen en beschermingsmiddelen die je voor de controle heb gebruikt. 4.

5.

Urenverantwoording (zie bijlage 2 Urenverantwoording)

Je hebt gedurende de projecttaak een urenverantwoording bijgehouden. Laat het formulier ondertekenen door de praktijkopleider en de begeleider van school. Lever het formulier bij stap 4 in.

Urenverantwoording is beschikbaar op: www.consortiumbo.nl/site/ Techniek_ICT_mediavormgeving/niveau_3/materiaal.html

6. Beoordeling door de praktijk Als alle resultaten ingeleverd zijn en het project klaar is, beoordeelt de praktijk (opdrachtgever): a. de kwaliteit van de producten. b. jouw competenties per werkproces Aansluitend voert de opdrachtgever met jou een eindgesprek. Tijdens dit gesprek staan die werkprocessen centraal waarin hij bepaalde competenties van jou nog niet voldoende heeft gezien.

28 Machinebouwer

stap 3 Uitvoering en Controle

Tenslotte geeft de praktijkopleider op basis van deze twee beoordelingen een eindoordeel over jouw competenties tijdens de praktijkuitvoering van het project. De beoordeling wordt door de praktijkopleider ondertekend. De beoordeling bewaar je als bewijs in je portfolio.

Vakkennis en vaardigheden

• Apparatuur- en proceskennis. • Hanteren van relevante Arbo-, veiligheid- en milieu- en bedrijfsvoorschriften. • Kennis van de branche en producten en diensten van de organisatie (bedrijf). • Kennis van het kwaliteitssysteem en de kwaliteitseisen van het eigen bedrijf. • Kennis van materialen en middelen ten behoeve van het installeren en onderhouden van deelproducten en machines. • Kennis van meet- en controlegereedschappen. • Kennis van persoonlijke beschermingsmiddelen. • Kennis van vakjargon binnen de branche. • Lezen van Engelstalige instructies. • Lezen van technische tekeningen en schema’s.

29 Onderhoud

Bronnen Hieronder staan verschillende studie- en informatiebronnen die je kunt gebruiken • De bronnen uit de vorige stappen • Theorieboeken: –– Sensoren –– Analoge en binaire sensoren –– Ultrasone sensoren –– Analoge sensoren –– Temperatuuropnemers drukopnemers, niveau-opnemers –– Lichtgevoelige opnemers –– Magnetischgevoelige opnemers –– Druktransmitters –– Doorstromingsmeters, flowmeters, hoogtemetingen –– Servosystemen –– AC-DC servomotoren –– Stappenmotoren –– Regelaar, PID-regelaar –– Sterdriehoekschakeling, frequentieregelaar • Internetsites: –– www.kenteq.nl –– Inductieve en capacitieve sensoren –– Optische en temperatuursensoren

30 Machinebouwer

stap 3 Uitvoering en Controle

31 Onderhoud

StaP 4 Je competentieontwikkeling bij deze stap Werkprocessen en competenties

d a G

3.8 Administreren en archiveren van test- gegevens

J formuleren en rapporteren Je rapporteert doelmatig over de werkzaamheden, zodat belangrijke gegevens toegankelijk zijn voor verder gebruik. t Instructies en procedures opvolgen Je archiveert projectgegevens volgens het (kwaliteits)systeem van de werkgever, zodat de gegevens volgens de afgesproken procedures te vinden zijn.

32 Machinebouwer

STAP 4 OPleVerInG en eValuatIe

OPleVerInG en eValuatIe

Je hebt de projecttaak uitgevoerd. In deze stap ga je de resultaten die je hebt opgeleverd in de vorige stappen presenteren. Met behulp van je verslag presenteer je hoe het proces is verlopen en hoe je tot resultaat bent gekomen. Jouw functioneren staat centraal. Daarin laat je de juiste competenties zien die je tijdens de uitvoering van de diverse werkprocessen in dit project hebt ingezet. Dat doe je door duidelijk te vertellen op welke wijze je vakkennis hebt toegepast, je materialen en gereedschappen hebt gebruikt en hoe je ervoor gezorgd hebt dat de kwaliteit werd bewaakt. Maar ook door te laten zien dat je rekening hebt gehouden met je omgeving, je gezorgd hebt voor een schone werkplek en dat je het afval volgens voorschriften gescheiden hebt. Extra aandacht tijdens deze oplevering geef je aan de competenties uit werkproces 3.8, Administreren en archiveren van gegevens. Het gaat om de competenties ‘Formuleren en rapporteren’ en ‘Instructies en procedures opvolgen’. Dat doe je door duidelijk te maken aan wie en wat je na afloop van de werkzaamheden hebt gerapporteerd. Ook ga je in op de manier waarop jij de testgegevens systematisch bij het bedrijf hebt gearchiveerd. In deze laatste stap wordt tevens een beroep gedaan op jouw evaluatie en reflectie vermogen. Je moet daarvoor kritische vragen over de producten en het doorlopende proces kunnen beantwoorden, zoals: • Voldoet het product aan de gestelde eisen? • Hoe controleerde je dat? • Welk proces heb je doorlopen? • Wat voor procedures zijn er gebruikt? • Hoe verliep het overleg met collega’s? • Is de klant/werkgever tevreden? Ook vragen over jouw eigen leerproces komen aan bod: • Welke competenties heb je ontwikkeld en op welke manier? • Welke werkwijze past bij jou? • Wat ging er goed of niet zo goed?

33 Onderhoud

• Wat zou je een volgende keer veranderen? • Wat moet je nog leren?

In te leveren resultaat (portfolio) In te leveren resultaten

Competentie O V G

Bijgewerkt Portfolio

Alle werkprocessen Alle werkprocessen Alle werkprocessen

Beoordelingsformulieren Presentatie, demonstratie of beoordelingsgesprek Portfolio met eindbeoordeling

Alle werkprocessen

Evaluatieformulier (bijlage 3) met POP LLB Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

ACTIVITEITEN

1.

Bijgewerkt Portfolio

Vaststellen dat: • alle in te leveren resultaten (met beoordeling) in het portfolio aanwezig zijn • alle werkprocessen en competenties in de stappen beoordeeld zijn • alle formulieren in het portfolio aanwezig en ondertekend zijn Beoordelingsmonitor Vaststellen dat de beoordelingsformulieren volledig zijn ingevuld en beoordeeld. 2.

3.

Mondelinge presentatie of demonstratie

Maak een keus: of

34 Machinebouwer

stap 4 Oplevering en Evaluatie

3.

Oplevering door het geven van een mondelinge presentatie of demonstratie

Tijdens deze presentatie laat je zien dat de resultaten van deze projecttaak, de producten, tot stand zijn gekomen door gebruik te maken van alle werkprocessen. Maak duidelijk hoe je op deze wijze een kwalitatief hoogwaardig product kon leveren. Maak duidelijke afspraken hoe de oplevering van deze projecttaak verloopt. Afspraken maken doe je samen, dus overleg altijd met je begeleiders! Oplevering door het voeren van een beoordelingsgesprek De oplevering van de projecttaak kan ook gebeuren door middel van een beoordelingsgesprek. Dit is een aanvulling op je portfolio en op jouw beroepsgericht handelen. 1. Maak hieronder een keuze in overleg met je begeleider hoe je projecttaak oplevert. 2. Geef dit aan door het hokje aan te vinken. ‡ ‡ Presentatie of demonstratie –– Ik presenteer mijn projecttaak. –– Ik presenteer of demonstreer het product en proces. –– Ik licht toe welke werkprocessen en competenties hiermee aangetoond zijn en met welke bewijsstukken. –– Mijn presentatie of demonstratie met hand-outs voldoet aan de gestelde eisen. ‡ ‡ Met een beoordelingsgesprek –– Ik word beoordeeld op mijn werkprocessen en competenties. –– Ik weet welke werkprocessen en competenties en bewijsstukken beoordeeld worden. –– Dit gebeurt volgens een vastgestelde methode (bv. STAR(R) (T)-methode). of

‡ ‡ Eindgesprek of beoordelingsgesprek –– Ik bespreek mijn functioneren en mijn projecttaak. –– Ik verantwoord mijn bewijsstukken.

35 Onderhoud

–– In een gesprek wordt een toelichting gevraagd op mijn portfolio, bewijsstukken en functioneren. ‡ ‡ Situatie –– Betrokkenen : ………………… –– Datum : ………………… –– Plaats : ………………… –– Zorg dat alles klaar is. –– Kom op tijd! Controle: de beoordeling van de projecttaak a. Het beoordelen van de presentatie. b. Het beoordelen van de competenties in de bewijzen uit het portfolio en de beoordelingsformulieren. c. Een eindgesprek, volgens de STARRT-methodiek. In dit gesprek staan die werkprocessen centraal waarin bepaalde competenties van jou nog niet voldoende zijn gezien. Tijdens dit gesprek kun je die aantonen. d. Eindbeoordeling Tenslotte krijg je op basis van deze beoordelingen een eindoordeel over jouw werkprocessen en competenties tijdens de uitvoering van het project. Tot slot vul je het evaluatieformulier in. Dat wordt besproken en beoordeeld in een gesprek met jou en je begeleider op school. Tijdens dit gesprek wordt er een koppeling gemaakt met het POP-gesprek. Daarin worden aandachtspunten voor voortgezette competentieontwikkeling in de volgende projecttaak vastgelegd.

36 Machinebouwer

stap 4 Oplevering en Evaluatie

4. Evaluatieformulier en gesprek met nieuwe POP Evalueren en reflecteren met je begeleider van school: opstellen van verbeterpunten van jouw competentieontwikkeling voor de volgende periode aan de hand van je evaluatieformulier. Bij evalueren wordt een krachtig beroep gedaan op jouw kritische houding en reflectievaardigheden. Daarbij komen ook vragen over jouw eigen leerproces aan bod: • Welke werkprocessen en competenties zijn ontwikkeld en op welke manier? • Welke werkwijze past bij jou? • Wat ging er goed of niet zo goed? • Wat zou je een volgende keer veranderen?

• Waar ga je aan werken? • Wat moet je nog leren?

Het evaluatieformulier is beschikbaar op: www.consortiumbo.nl/site/ Techniek_ICT_mediavormgeving/niveau_3/materiaal.html

Evalueren en beoordelen

Hiermee is je project afgerond en beoordeeld. Je nieuwe POP neem je mee naar je volgende project.

37 Onderhoud

Jouw competentieontwikkeling bij Leren, Loopbaan en Burgerschap (Kerntaak 1: Benoemt de eigen ontwikkeling en kiest middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken)

D A G

1.1 Benoemt leerdoelen

J Formuleren en rapporteren Je formuleert je eigen leerkansen en leerdoelen op een duidelijke en begrijpelijke wijze. M Analyseren Je kunt aandachtig en ijverig bepalen welke veranderingen in de leef- en werkomgeving het beste aansluiten bij de eigen ambitie. Is daarbij in staat de juiste leerbehoefte vast te stellen. N Onderzoeken Je stelt zich op de hoogte van veranderingen in de samenleving en werkomgeving en maakt hiervan gebruik om duidelijke leerdoelen te stellen. W Gedrevenheid en ambitie tonen Je aanvaardt de uitdaging om de eigen leerdoelen te ontdekken en investeert tijd en energie om tot een keuze te komen. N Onderzoeken Je verzamelt, overzichtelijk, informatie over de verschillende (nieuwe) manieren van leren. O Creëren en innoveren Je durft voor te stellen de leeractiviteiten op een andere manier dan gebruikelijk, uit te voeren. A Beslissen en activiteiten initiëren Je kunt aantonen dat de gekozen manier van leren aansluit bij je eigen leerdoel. M Analyseren Je kiest een manier van leren die past bij jouw leerstijl en de leeromgeving. O Creëren en innoveren Je hebt je op de hoogte gesteld van geschikte en nieuwe manieren van leren. A Beslissen en activiteiten initiëren Je bent in staat de leeractiviteiten in de praktijk uit te voeren en zo nodig bij te stellen. Q Plannen en organiseren Je hebt op basis van zijn leerdoelen een planning gemaakt van zijn leeractiviteiten. M Analyseren Je kunt je eigen manier van werken en leren in kaart brengen en bepaalt of het in volgende opdrachten nodig is deze aan te passen. P Leren Je bent in staat, na feedback over de leerstijl, deze aan te passen.

voor de eigen ontwikkeling

1.2 Inventariseert geschikte manieren van leren 1.3 Werkproces Kiest bij de situatie en bij zichzelf passende manieren van leren 1.4 Plant zijn eigen ontwikkelproces en voert het uit 1.5 Evalueert de gekozen manier van leren

In te leveren resultaten

WP

O V G

• Stap 1: Overzicht van leeractiviteiten, POP 1.1, 1.2, 1.3 • Stap 2: Plan van aanpak en planning 1.4, 1.5 • Stap 4: Evaluatieformulier (bijlage 3) met POP 1.6 Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

38 Machinebouwer

stap 4 Oplevering en Evaluatie

Jouw competentieontwikkeling bij Leren, Loopbaan en Burgerschap (Kerntaak 2: Stuurt eigen loopbaan)

D A G

2.1 Reflecteert op eigen kwaliteiten en motieven

D Aandacht en begrip tonen Je verwoordt de eigen kwaliteiten, wensen en waarden en bent je bewust hoe deze invloed kunnen hebben op je eigen loopbaanontwikkeling. G Relaties bouwen en netwerken Je bent door gesprekken met anderen, in staat inzicht te krijgen in eigen kwaliteiten en motieven en deze af te stemmen op de eigen loopbaan. M Analyseren Je bepaalt welke competenties, wensen en waarden belangrijk zijn voor de loopbaanontwikkeling. N Onderzoeken Je bent in staat, door middel van allerlei technieken, een beeld van jezelf te krijgen. D Aandacht en begrip tonen Je verwoordt in hoeverre de persoonlijke waarden en kwaliteiten van invloed zijn op het zoeken naar passend werk. G Relaties bouwen en netwerken Je hebt na overleg met anderen, inzicht in passend werk. M Analyseren Je vergelijkt de persoonlijke en gevraagde kwaliteiten en concludeert hieruit wat passend werk is. N Onderzoeken Je bent in staat, d.m.v. informatie in te winnen, in te schatten welk werk aansluit bij de persoonlijke kwaliteiten. A Beslissen en activiteiten initiëren Je maakt keuzes om de eigen loopbaan verder te ontwikkelen en onderneemt hiervoor de nodige acties. G Relaties bouwen en netwerken Je legt je plan van aanpak voor aan eigen relaties, zodat zij kunnen adviseren bij het vinden van passend werk. N Onderzoeken Je onderzoekt de gevolgen van toekomstige keuzes en acties en gebruikt deze om zijn loopbaan te kunnen sturen. U Omgaan met veranderingen en aanpassen Je onderkent en accepteert dat beroepseisen en beroepsuitoefening veranderen en kunt je plan van aanpak hierop aanpassen. W Gedrevenheid en ambitie tonen Je bent geïnteresseerd in het vak en bent bereid je in te zetten voor nieuwe ontwikkelingen.

2.2 Onderzoekt welk werk er is en wat bij hem past

2.3 Stuurt de eigen loopbaan en onderneemt acties die daarbij nodig zijn

In te leveren resultaten Stap 4: Presentatie of demonstratie

WP

O V G

2.1 2.3

Stap 4: Evaluatieformulier

Verantwoording van de beoordeling Datum: Beoordelaar(s) Functie

Handtekening

Leerling

39 Onderhoud

BI JLAGE 1 Beoorde l i ngsmon i t or

Opmerkingen

Complexiteit

Beoordeling A B C D

score D - A - G

docent

praktijkopleider

leerling

Competenties Prestatie-indicator of verwacht gedrag afgeleid van de prestatie-indicator

E Samenwerken en overleggen L Je verzamelt de juiste en voldoende materialen en middelen zodat de werkzaamheden bekwaam en veilig kunnen worden uitgevoerd. Je vraagt bij onduidelijkheid uitleg of aanvullende informatie aan leidinggevende zodat jij weet wat de opdracht inhoudt en wat je er voor nodig hebt. K L Vakdeskundigheid toepassen Materiaal en middelen inzetten Samenwerken en overleggen Je past technische kennis en inzicht toe, waardoor jij een duidelijk en compleet beeld krijgt van de werkzaamheden. E K Vakdeskundigheid toepassen E Samenwerken en overleggen

K Vakdeskundigheid toepassen Plan van aanpak met planning Activiteiten- en onderhoudsplan G/IND E p 3 Je vraagt bij onduidelijkheid uitleg of aanvullende informatie aan de leidinggevende zodat je weet wat de opdracht inhoudt en wat je er voor nodig hebt. Fotoverslag van de onderhoudswerkzaamheden ind E Flowchart storing zoeken G/IND E p 3.3 Inregelen, afstellen en uitlijnen machines en mechatronische producten. 3 pra/v 3.1 Voorbereiden werkzaamheden Je verzamelt de juiste en voldoende materialen en middelen zodat je het werk goed kunt uitvoeren, zonder verrassingen. Je past technische kennis en inzicht toe, waardoor jij een duidelijk en compleet beeld krijgt van de werkzaamheden.

Je werkt doelmatig samen met een collega machinebouwer, deelt technische kennis, zodat onderdelen goed worden geplaatst en aangesloten. Je regelt in, stelt af en lijnt uit zodat er een correct werkend product geleverd wordt.

Verslag storing ind E pra/v L Materialen en middelen inzetten Je gebruikt doelmatig materialen, gereedschappen, en persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn bij het inregelen, afstellen en uitlijnen. Verslag onderhoud ind E pra/v M Analyseren Je controleert of het apparaat met de opgegeven instellingen aan de kwaliteitsnorm voldoet. Afwijkingen verhelp je. R Op de behoeften en verwachtingen van de 'klant' richten Je bespreekt met de klant niet te voorkomen hinder zodat de werkzaamheden vlot kunnen verlopen. S Kwaliteit leveren Je regelt in, stelt af en lijnt uit op een manier die voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen en doet dit binnen de afgesproken tijd. T Instructies en procedures opvolgen Je regelt in, stelt af en lijnt uit volgens tekeningen, geldende normen, aanwijzingen van leidinggevende en voorschriften. V Met druk en tegenslag omgaan Je zoekt bij tegenslagen voortdurend naar de meest doeltreffende voortgang van de werkzaamheden zodat de werkzaamheden vlot verlopen. Bijgewerkt Portfolio ind Ci pra/pro Beoordelingsmonitor (zie bijlage 1) ind Ci pra/pro Presentatie, demonstratie of beoordelingsgesprek ind Ci pra/p ro Portfolio met eindbeoordeling ind Ci pra/pro Evaluatieformulier (bijlage 3) met POP ind Ci pra/pro E pra/v Urenvenverantwoording ind T 3 3.8 Administreren en achiveren van testgegevens Je rapporteert doelmatig over de werkzaamheden zodat belangrijke gegevens toegankelijk zijn voor verder gebruik. Instructies en procedures opvolgen Formuleren en rapporteren J

Je archiveert projectgegevens volgens het (kwaliteits)systeem van de werkgever, zodat de gegevens volgens de afgesproken procedures te vinden zijn.

p/v Verslag onderhoudsbeleid en onderhoudsmethodieken. PG P Materiaal en middelen inzetten Overzicht onderhoudsvormen en onderhoudsmethodes p/v PG P p/v PG P p/v

Code

Werkproces

3 3.1 Voorbereiden werkzaamheden

Kerntaak

BPV OK

Leerling:

beoordelaars

p/v

werkvorm beoordelingsvorm

Product

PG E

Overzicht verzamelde informatie van te onderhouden machine Overzicht leeractiviteiten (POP) IND P

Tabel storingsoorzaken

Stap 3 Uitvoering en Controle

Stap 1 Oriëntatie PT4 Storing en onderhoud

Stap 2 Planning en Voorbereiding

Stap 4 Oplevering en evaluatie

Machinebouwer [91091] Monitor

Indien nodig vraag je de beoordelingsmonitor op bij je docent.

40 Machinebouwer

BI JLAGE 2 Formu l i er Urenveran twoord i ng (Beschikbaar op http://www.consortiumbo.nl/site/Techniek_ICT_mediavormgeving/ niveau_3/materiaal.html)

<> <>, <>, <> Tel: <>, mobiel: <>

Plaats hier het logo

Gegevens werknemer Naam

Nr.

Opdrachtgever Naam Adres

PC Telefoon Mobiel

Paraaf

Wij bevestigen dat genoemde werknemer nevenstaande activiteiten tot tevredenheid voor ons heeft verricht.

Omschrijving probleem / te verrichten werkzaamheden

Lijst gebruikte onderdelen

Urenstaat (15 min = 0,25 uur, 30 min = 0,5 uur, 45 min = 0,75 uur) Datum Van tot Gewerkte uren Gereden km

Omschrijving verrichte werkzaamheden

Totaal gewerkte uren

41 Onderhoud

BI JLAGE 3 Eva l ua t i e f ormu l i er

Naam

E-mailadres Periode van de projecttaak Opleiding Titel van de projecttaak

ROC Bedrijf

Naam klant/begeleider van school/begeleider(s)

In te vullen door leerling Stap

Wat ging goed?

Wat kon beter?

Oriëntatie

Planning en Voorbereiding

Uitvoering en Controle

Oplevering en Evaluatie

In te vullen door klant, begeleider(s), begeleider van school en medeleerling Tips (Wat kan beter) Tops (Wat gaat goed) Klant

Begeleider van school / begeleider Praktijkopleider

Medeleerling

Mijn verbeterpunten zijn: (Geef daarbij aan om welke werkprocessen of competenties het gaat)

Mijn volgende projecttaak is:

42 Machinebouwer

43 Onderhoud

BI JLAGE 4 Pro j ec t t aakp l anner

Indien nodig vraag je de planner op bij je docent.

44 Machinebouwer

Voor niveau 3 heeft Stichting Consortium Beroepsonderwijs een didactiek ontwikkeld, die optimaal aansluit op BeroepstaakGestuurd Leren (BGL).

Je leert op niveau 3 projecttaken zelfstandig uit te voeren. De zeven stappen van beroepstaken op niveau 2 zijn in de projecttaken teruggebracht tot vier stappen. De projecttaken zijn minder voorgestructureerd. We doen dus een groter beroep op je zelfstandigheid.

NIVEAU 3 MACHINEBOUW MECHATRONICA Machinebouwer [Crebo 91091]

Basisdocument Machinebouwer

Machinebouwer in opleiding en bedrijf

1 Vervaardigen

2 Installeren

3 Testen

4 Onderhoud

Kwallificerend Dossier

693112861

Bestelnummer 006PTM0013

Made with