Voorbeeldpagina's opgavenboek 2 havo van Management & Organisatie in Balans, 7e editie.

First page 1 Next page Last page

HAVO OPGAVENBOEK 2

Management

& Organisatie

in Balans

Sarina van Vlimmeren Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Vormgeving en lay-out Boekverzorging:

Zefier Tekstverwerking, Breda

Ontwerp omslag: Marc Heijmans, Breda Ontwerp binnenwerk: Marc Heijmans, Breda Omslagbeeld: Thinkstockphotos

Contactgegevens uitgever Uitgeverij Van Vlimmeren B.V.

Sint Josephsstraat 13 4702 CT Roosendaal Tel: 0165 – 54 88 24 Fax: 0165 – 54 88 23

info@uitgeverijvanvlimmeren.nl www.uitgeverijvanvlimmeren.nl

Methodesite 7e druk www.managementenorganisatieinbalans.nl

NUR 162 ISBN 978 94 91653 26 1 Zevende druk, eerste oplage

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Re- prorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever en tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Repro- ductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl) te wenden.

Veel meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs vindt u op www.auteursrechtenonderwijs.nl.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval or database system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Voorwoord

Dit opgavenboek sluit aan bij Management & Organisatie in Balans havo theorieboek 2.

Elk hoofdstuk in het werkboek bestaat uit opgaven en een proefwerktraining. De opgaven volgen de volgorde van het boek. Achter het opgavenummer staat het paragraafnummer vermeld. Het hoofdstuk Examentraining bevat een compleet examen. Er zijn drie soorten opgaven: • opgaven met alleen een nummer: deze hebben uitsluitend betrekking op de in de bijbeho- rende paragraaf behandelde stof; • opgaven met een nummer en achter het nummer een *: deze opgaven hebben zowel betrek- king op de stof in de bijbehorende paragraaf als op de stof in de paragrafen van hetzelfde hoofdstuk daarvoor; • opgaven met een nummer en achter het nummer twee **: deze opgaven hebben zowel be- trekking op de stof in het bijbehorende hoofdstuk als op de stof in eerdere hoofdstukken.

De antwoorden bij de opgaven vind je in Management & Organisatie in Balans havo antwoor- denboek 2.

Ieder hoofdstuk eindigt met een proefwerktraining. Die kun je gebruiken om te controleren of je de stof van dat hoofdstuk beheerst. Je docent beschikt over de antwoorden van deze proefwerk- training.

Winter 2013/2014 Sarina van Vlimmeren

Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Management & Organisatie In Balans

Inhoudsopgave

Algemeen

Domein E Financieel beleid

Domein F Informatievoorziening en ICT

Accrual-accounting en matchingprincipe

Basis spreadsheets

Opgaven

43 49

Proefwerktraining

Interne verslaggeving

Brutowinstopslagmethode en break-evenanalyse in spreadsheets

Opgaven

12 27

Opgaven

50 53

Proefwerktraining

Niet-commerciële organisaties

Opgaven

30 40

Nettowinstopslagmethode in spreadsheets

Opgaven

54 56

Proefwerktraining

Informatievoorziening en controle

Opgaven

57 60

Proefwerktraining

Informatieanalyse: ondernemingsplan en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Opgaven

61 66

Proefwerktraining

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Inhoudsopgave

Domein G Externe verslaggeving

Inleiding externe verslaggeving

Examentraining

127

Opgaven

67 70

Proefwerktraining

Regels voor de activa

Opgaven

72 75

Proefwerktraining

Regels voor de passiva

Opgaven

77 80

Proefwerktraining

Regels voor de winst-en-verliesrekening

Opgaven

82 89

Proefwerktraining

Liquiditeitskengetallen, cashflow en solvabiliteits- kengetallen

Opgaven

Proefwerktraining

108

Rendementskengetallen

112

Opgaven

112 125

Proefwerktraining

Management & Organisatie In Balans

Opgave 27.4 (§ 27.2) In sportvereniging Insane Fit is over 2014 het volgende kasstroomoverzicht samengesteld.

Domein E

Kasstroomoverzicht Ontvangsten Contributies

32.400

€

Donaties Subsidies Sponsoring

800

€

6.100

€

25.000 20.300 18.600

€

Reclame

€

Kantinewinst

€

Overige inkomsten Totaal ontvangsten

3.900

€

107.100

€

Financieel beleid Uitgaven Huur

22.900

€

Clubblad Bestuur Salarissen Materialen Wedstrijden

6.100 1.900

€

50.200

€

4.600 6.200

€

Overige uitgaven Totaal uitgaven

11.400 103.300

€

Saldo ontvangsten en uitgaven

3.800

€

Begin januari 2014 waren er geen bedragen te vorderen, te betalen, vooruitbetaald of nog te ontvangen. Per 31 december 2014 wordt nog het volgende gegeven. • Aan contributie is vooruitontvangen € 800 en moet nog € 600 worden ontvangen.

• Aan donaties is nog € 400 te ontvangen. • Er moet nog € 600 huur worden betaald. • Voor wedstrijden moet nog € 300 worden betaald. • Aan overige uitgaven zijn nog rekeningen te betalen van € 1.700.

Gevraagd a Stel de staat van baten en lasten samen over 2014. b Bereken de vermogenstoename over 2014.

Opgave 27.5* (§ 27.3) De penningmeester van de vereniging De originele Boerenfox (DoB) heeft per 1 januari 2014 de volgende ba- lans opgesteld.

Balans per 1 januari 2014

Inventaris

4.100 Eigen vermogen

14.830

€

Voorraad promotiemateriaal Nog te ontvangen contributies Nog te ontvangen sponsorgelden

2.000 Nog te betalen tentoonstellingskosten 2.700 Nog te betalen bestuurskosten

480 350

€

800 140

€

Nog te ontvangen interest

€

Liquide middelen

5.920

€

15.660

€

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

De begroting van de baten en lasten voor 2014 luidt als volgt.

Hoofdstuk 27

Begroting baten en lasten 2014

Contributies Sponsoring

6.500 Afschrijvingen

795

€

3.000 Clubblad

3.200 4.600 1.250 1.200 4.945

€

Donaties

1.000 Tentoonstellingskosten

€

Winst promotiemateriaal

5.300 Kosten website 190 Bestuurskosten

€

Interest

€

Voordelig saldo

€

15.990

€

Op 31 december 2014 ziet het kasstroomoverzicht er als volgt uit.

Niet-commerciële organisaties

Ontvangstenstaat over 2014

Uitgavenstaat over 2014

Contributies Sponsoring

6.000 * 2.500 * 1.600 *

Aankoop inventaris

700

€

Clubblad

3.150

€

Donaties

Inkoop promotiemateriaal

14.900

€

Verkoop promotiemateriaal

16.800* Tentoonstellingskosten

4.890 1.200 1.600

€

Interest

160 *

Kosten website Bestuurskosten

€

27.060 *

26.440

€

Per 1 januari 2015 is nog het volgende bekend. • Alle vorderingen en schulden volgens de balans op 1 januari 2014 zijn in 2014 voldaan. • DoB heeft nog € 1.900 contributie te vorderen. • De afschrijving op inventaris bedraagt € 865. • De nog te ontvangen interest bedraagt € 180. • Van sponsors is nog € 600 te ontvangen. • Voor bestuurskosten moet nog € 200 worden betaald en voor tentoonstellingskosten nog € 1.700. Gevraagd a Stel de staat van baten en lasten samen voor 2014. b Stel de staat van meer en minder samen voor 2014. c Geef een mogelijke oorzaak voor de posten waarvoor geldt dat zij een afwijking van € 500 of meer vertonen met de begroting. Opgave 27.6 (§ 27.3) Bij deze opgave horen drie informatiebronnen, de informatiebronnen 1 tot en met 3. Informatiebron 1 bevat het resultaat van een onderzoek naar de relatie tussen de hoogte van de schoolbijdrage van TIO en het ver- wachte aantal studenten bij TIO. Informatiebron 2 bevat delen van de door TIO aangevraagde offertes betref- fende het aan te kopen studiemateriaal. In informatiebron 3 staan gegevens over de opzet van het profiel- werkstuk binnen TIO. Uit een onderzoek blijkt dat in de gemeente Smallingerland belangstelling is voor een onderwijsinstelling voor havo, waarbij de laatste twee schooljaren in één jaar gedaan kunnen worden. Jan Pranger is van plan om een dergelijke onderwijsinstelling, met als naam TIO (Two-In-One), op te zetten. Het wordt een particuliere onder- wijsinstelling die geen subsidie van de overheid krijgt. Dit houdt onder andere in dat studenten een hoge schoolbijdrage moeten betalen. Daar de studie in één jaar volbracht moet worden, zal de student, in verhouding tot de student in het reguliere voortgezet onderwijs, veel meer werkzaamheden thuis moeten doen. Daarvoor wordt speciaal studiemateriaal ontwikkeld dat in plaats van schoolboeken gebruikt gaat worden. De studenten kunnen voor hun vragen/opmerkingen onder andere via internet contact opnemen met speciaal opgeleide do- centen. In het schoolgebouw van TIO zullen behalve practicumlessen geen ‘klassikale’ lessen verzorgd worden. Wel zijn er op vaste tijden docenten aanwezig om studenten te ondersteunen. Om een idee te krijgen van de jaarlijkse schoolbijdrage die TIO zou kunnen vragen, laat TIO onderzoeken hoe In deze opgave blijft de BTW buiten beschouwing.

Management & Organisatie in Balans

Gevraagd Vul de ontbrekende gegevens in en maak daarbij gebruik van de diverse functies van je spreadsheetpro- gramma.

Jaar Domein F Informatievoorziening en ICT

Opgave 28.3 (§ 28.3) Afax heeft de volgende gegevens verzameld.

Indexcijfer Indexcijfer Indexcijfer inkoopprijs overige verkoop- kosten prijs

2010 2011 2012 2013 2014

95 97

78 84

87 93

100 102 104

100 115 124

100 106 111

In 2011 is de inkoopprijs € 0,55, de overige kosten € 0,66 en de verkoopprijs € 1,82.

Verwacht voor

2015

2016

Inkoopprijs

2% toename t.o.v. 2014 12% afname t.o.v. 2014 10% afname t.o.v. 2014

3% toename t.o.v. 2014 10% afname t.o.v. 2014 8% afname t.o.v. 2014

Overige kosten Verkoopprijs

Gevraagd a Bereken de inkoopprijs, overige kosten en verkoopprijs over 2010 t/m 2016. Bereken ook de indexcijfers over 2015 en 2016. b Maak een lijndiagram met daarin de absolute waarden van de inkoopprijs, kostprijs en verkoopprijs over de jaren 2010 tot en met 2016. c Welke conclusie kun je uit de grafiek trekken? Opgave 28.4** (§ 28.3) Baldur NV heeft een geplaatst aandelenkapitaal van nominaal € 500.000. Alle aandelen hebben een nominale waarde van € 5. Over 2014 declareert Baldur NV 15% dividend, waarvan 10% stockdividend. De dividendbe- lasting is 15%. Jacco Nourkim is in het bezit van 400 aandelen.

Gevraagd a Bereken het bedrag in contanten dat Jacco zal ontvangen. b Bereken het aantal aandelen dat Jacco ontvangt. c Voer de begrippen in een spreadsheet in als in onderstaande afbeelding.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

d Voer de gegevens van het voorbeeld in de cellen B1 tot en met B5 in.

De formules voor de uitkomsten worden in de cellen B9 tot en met B11 gezet. e Voer de formule in cel B9 in. Hoe luidt deze formule? f Voer de formule in cel B10 in. Hoe luidt deze formule? g Voer de formule in cel B11 in. Hoe luidt deze formule?

Hoofdstuk 28 Basis spreadsheets

Opgave 28.5** (§ 28.3) Het bestand opgave 28.15.xlsx.

Open het bestand. De kolommen A tot en met I hebben betrekking op een lineaire hypotheek. De kolommen K tot en met S hebben betrekking op een annuïteitenlening. De kolommen U tot en met AC hebben betrekking op een spaarhypotheek. Kolom J en kolom T zijn leeg gelaten. Joris de Grauw heeft een hypotheekofferte aangevraagd. Zijn gegevens zijn als volgt: Inkomen € 75.000 Gewenst hypotheekbedrag € 250.000 Gewenste looptijd 25 jaren

Uit de offertes leidt hij onder andere het volgende af: Interestpercentage 6% Fiscaal voordeel indien van toepassing 45% Eigenwoningforfait 0,6% Jaarpremie bij een lineaire hypotheek € 750 Jaarpremie bij een annuïteitenhypotheek € 975 Jaarpremie bij een spaarhypotheek € 5.040 Alle betalingen vinden maandelijks plaats.

Gevraagd a Voer de gegevens voor Joris in. Gebruik hiervoor kolom C en de rijen 1 tot en met 9. b Welke hypotheek geeft in totaal (over de gehele looptijd) de laagste nettomaandlasten? c Maak alle kolommen zichtbaar. De volgende vragen gaan over de gegevens uit het bereik (A11:I45). d Aan welke kolommen zie je dat er sprake is van een lineaire lening? Motiveer dit. e Geef de controleberekening van het bedrag in cel H13. f Geef de controleberekening van het bedrag in cel I14. g Verklaar dat de nettomaandlasten in de laatste twee jaren gelijk zijn aan de brutomaandlasten. Geef een toelichting door een berekening over één jaar.

De volgende vragen gaan over de gegevens uit het bereik (K11:S45). h Uit welke kolommen blijkt de hoogte van de jaarlijkse annuïteit? Hoeveel is deze? i Geef de controleberekening van het bedrag in cel R13. j Verklaar dat het fiscaal aftrekbare bedrag elk jaar lager wordt. De volgende vragen gaan over de gegevens uit het bereik (U11:AB45). k Aan welke vijf kolommen kun je zien dat dit een spaarhypotheek is? l Geef de controleberekening van het bedrag in cel AB13.

Opgave 28.6** (§ 28.3) Op 1 januari 2014 heeft Zwico BV van het artikel Avi 4.000 eenheden in voorraad. Per 1 januari zijn er 3.000 ar- tikelen Avi verkocht maar nog niet afgeleverd. Op deze datum zijn inkoopcontracten afgesloten voor 2.500 ar- tikelen Avi.

Gevraagd a Bereken de economische voorraad per 1 januari 2014. b Verwerk deze berekening in een spreadsheet.

Management & Organisatie in Balans

Hoofdstuk 34 Regels voor de activa

Domein G Externe verslaggeving Opgaven

Opgave 34.1 (§ 34.1) a Welke waarderingsgrondslagen kun je onderscheiden? b Beschrijf het verschil tussen een waarderingsgrondslag en een registratiegrondslag. c Waaruit bestaat de verkrijgingsprijs? d Wat verstaan we onder de actuele waarde?

Opgave 34.2 (§ 34.1) Bij Losscher BV bestaat de voorraad Arco op 1 mei uit:

• 200 kg gekocht op 11 april voor € 2,60; • 600 kg gekocht op 19 april voor € 2,64; • 300 kg gekocht op 25 april voor € 2,69.

Op 2 mei wordt 500 kg Arco verkocht tegen de prijs van € 3,20. In deze opgave wordt afgezien van de omzetbelasting.

Gevraagd a Bereken de brutowinst van de verkoop van 2 mei wanneer Losscher BV het fifo-systeem toepast. b Bereken de brutowinst van de verkoop van 2 mei wanneer Losscher BV het lifo-systeem toepast. c Bereken het bruto-omzetresultaat op de verkoop van 2 mei wanneer Losscher BV de vaste verrekenprijs toepast. De vaste verrekenprijs is € 2,60. d Bereken de brutowinst op de verkoop van 2 mei wanneer de onderneming de vervangingswaardetheorie toepast. De vervangingsprijs op 2 mei is € 2,65. Opgave 34.3 (§ 34.2) a Geef een omschrijving van immateriële activa. b Noem twee voorbeelden van immateriële vaste activa. c Wat is kenmerkend voor een vergunning? d Hoe berekenen we goodwill? e Wanneer is er sprake van een groepsmaatschappij? f Waaruit blijkt meestal de organisatorische verbondenheid van groepsmaatschappijen? g Geef twee verschillen tussen deelnemingen en effecten. Opgave 34.4 (§ 34.2) De Vries BV heeft een machine aangeschaft met een aanschafprijs van € 55.000, een restwaarde van € 6.000 en een levensduur van acht jaar. De installatiekosten zijn € 5.000. De Vries BV schrijft af met een vast percentage van de aanschafprijs. Met behulp van deze machine worden het komende jaar 33.750 artikelen voortgebracht (bij een normale productie van 37.500 artikelen per jaar).

Gevraagd a Waarom wordt op vaste activa afgeschreven? b Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten.

c Bereken welk percentage per jaar van de aanschafprijs wordt afgeschreven. d Bereken de boekwaarde van de machine aan het einde van het zesde jaar. e Bereken de afschrijvingskosten per product.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Opgave 34.5 (§ 34.2) Bessels NV heeft 20.000.000 aandelen uitstaan met een nominale waarde van € 5 per aandeel. De koerswaarde van het aandeel is € 18,60. Deze koerswaarde komt overeen met de intrinsieke waarde per aandeel. Aerus NV wil Bessels NV overnemen en doet een bod van € 19,50 op de aandelen van Bessels NV. Aerus NV bepaalt wel dat dit bod uitsluitend geldt wanneer ten minste 95% van de aandelen wordt overgedragen. Gevraagd a Bereken het aantal aandelen dat Aerus NV minimaal in bezit wil krijgen. b Bereken het bedrag dat Aerus NV moet betalen wanneer alle aandelen van Bessels NV worden aangebo- den. c Hoe noemen we het verschil tussen € 19,50 en € 18,60? d Hoe kan Aerus aan het geld komen om deze overname te financieren? e Aan welke voorwaarden moet Aerus NV voldoen om het een deelneming te noemen? f Wil Aerus NV dat Bessels NV een meerderheidsdeelneming of een minderheidsdeelneming van Aerus wordt? Motiveer het antwoord. g Stel dat jij honderd aandelen Bessels NV bezit. Zou jij deze aandelen overdragen aan Aerus NV? Motiveer je antwoord. h Verklaar waarom Aerus meer dan € 18,60 wil betalen. i Verklaar waarom Aerus niet telkens kleine porties aandelen Bessels via de beurs koopt om Bessels gelei- delijk volledig in handen te krijgen.

Hoofdstuk 34 Regels voor de activa

Opgave 34.6 (§ 34.2) Newbrains NV is een onderneming die zich bezighoudt met innovatie. Haar balans per 31-12-2014 is als volgt.

Debet

Balans van Newbrains NV per 31-12-2014

Credit

Vaste activa

Eigen vermogen

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa

€ 2.393.000 Aandelenkapitaal

€ 6.150.000 € 1.550.000 € 3.500.000

86.000 Agioreserve

€

Leningen u.g. Deelnemingen Vlottende activa

657.000 Algemene reserve

€

€ 6.860.000 Herwaarderingsreserve

335.000

€

Lang vreemd vermogen

Effecten

429.000 Voorzieningen

€ 1.000.000

€

Vorderingen

249.000

Kort vreemd vermogen

€

Liquide middelen

€ 3.749.000 Kortlopende schulden

€ 1.888.000 € 14.423.000

€ 14.423.000

Newbrains heeft van een andere onderneming, Inventive NV, aandelen gekocht met als doel zeggenschap in deze onderneming te verkrijgen.

Gevraagd a Onder welke post staan deze aandelen op de balans van Newbrains?

De post ‘Materiële vaste activa’ komt op de balans van Newbrains op 31 december 2013 voor met een waarde van € 108.000. In 2013 is er niet in materiële vaste activa geïnvesteerd en zijn er materiële vaste activa met een boekwaarde van € 5.000, verkocht voor € 7.500. Er zijn geen herwaarderingen van de materiële vaste activa geweest. b Bereken met welk bedrag de post ‘Afschrijvingskosten materiële vaste activa’ voorkomt op de winst-en- verliesrekening over 2014. c Geef een voorbeeld van een immaterieel vast actief. ( havo, bewerkt )

Opgave 34.7 (§ 34.3) a Wat verstaan we onder overlopende activa? b Welke posten kun je onder de overlopende activa tegenkomen? c Welke posten rekenen we tot de liquide middelen?

Management & Organisatie in Balans

Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13

Made with FlippingBook