Bart Bossers, Folkert Kuiken en Anne Vermeer (Red.) - Handboek Nederlands als tweede taal in het volwassenonderwijs

1  De context van tweedetaalverwerving en tweedetaalleren

theses is van belang, niet alleen in de ‘zuiver wetenschappelijke’ zin voor het verkrijgen van inzicht in de speciale vaardigheid van de mens om een (tweede) taal te leren, maar ook voor de inrichting van het t2-onderwijs. Sommige the orieën doen bijvoorbeeld voorspellingen over de aspecten van het taalsysteem die speciale problemen voor t2-verwervers kunnen opleveren, zoals bepaalde klanken, woorden of structuren. In het t2-onderwijs kan hiermee dan rekening worden gehouden. In andere theorieën worden uitspraken gedaan over de wijze waarop mensen zich in natuurlijke situaties een t2 eigen maken. In die natuur lijke situaties lijkt t2-verwerving vaak betrekkelijk moeiteloos te verlopen, als tenminste aan een aantal voorwaarden wordt voldaan (zie ook paragraaf 1.3). Dat zou betekenen dat de gestuurde t2-verwerving het beste kan aansluiten bij die natuurlijke situaties. Door deze hypotheses te onderzoeken op hun geldig heid in de onderwijspraktijk kan het onderwijs verbeterd worden. Deze twee voorbeelden laten zien dat de ‘theorieën’ vaak hypotheses formu leren over een deel van het proces. Het is dus niet zo dat ze elkaar volledig uit sluiten, dat de ene theorie helemaal zou ‘kloppen’ en de andere helemaal niet. Het probleem is alleen dat theorieën doorgaans ontwikkeld worden om een bepaalde, domeinspecifieke vraag te beantwoorden (‘Uitspraakfouten in de t2 worden veroorzaakt door de t1’). Als ze dan succesvol blijken te zijn, worden ze ten onrechte gegeneraliseerd naar domeinen waarvoor ze oorspronkelijk niet bedoeld waren (‘Grammaticale-vormfouten in de t2 worden veroorzaakt door de t1’). In dit hoofdstuk gaan we zowel in op linguïstische theorieën of bena deringen die met name oog hebben voor het taalsysteem, als op interactionele benaderingen waarbij vooral centraal staat hoe (de vorm van) de interactie kan bijdragen aan t2-verwerving. In het voorgaande hebben we eerst een aantal begrippen omschreven. Hierna komt aan de orde hoe taal verworven wordt. Daarbij bespreken we verschil lende taalverwervingstheorieën die proberen te verklaren hoe het proces van verwerven en leren van een taal verloopt, en gaan we dieper in op het taalaan bod van en de interactie met de omgeving. Vooral in het tempo en het succes van taalverwerving zijn er grote verschillen tussen leerders. We bespreken tot slot een aantal factoren die het tempo en het succes van t2-verwerving kunnen beïnvloeden.

1.2

Het proces van tweedetaalverwerving

In de loop van de tijd zijn er verschillende opvattingen naar voren gebracht over hoe een tweede taal verworven wordt. Die opvattingen hebben elk vaak betrekking op een gedeelte van het taalverwervingsproces. Ze sluiten elkaar daarom niet altijd uit, maar kunnen elkaar ook aanvullen. In de afgelopen vijf tig jaar verschoof de aandacht van de taalleerder die de omgeving als het ware

24

Made with FlippingBook - professional solution for displaying marketing and sales documents online