PanPost nummer 3 juli 2016

Club Pan-European Nederland | nummer 3 | september 2016

TECHNIEK: MOTOROLIE, deel 1

(artikel beschikbaar gesteld door Transalpclub Nederland)

Motorolie is en blijft, als je de discussies en vragen op het TCN-forum leest, een ingewikkeld en interessant onderwerp. Op het forum kom je uitersten van meningen tegen, die soms als een officiële wetenschap worden verkondigd om het maar eens zwaar uit te drukken. Er zijn forumbezoekers die de stelling huldigen ‘ Ach, wat nu speciale motorfietsolie, olie is olie en daarmee klaar’ versus ‘ Ik kies alleen de allerbeste olie en olie voor € 8,- per liter kan nooit wat zijn als je ook motorfietsolie hebt voor € 20,- per liter .’

T ijd om eens nader in te zoomen op motorolie zonder in allerlei ingewikkelde chemi- sche verhandelingen en betogen te belanden. Voor de leesbaar- heid heb ik mijn bijdrage voor dit onderwerp in tweeën geknipt. In deel I eerst wat uitleg wat motor- olie nu eigenlijk is, wat het doet, viscositeitsindex & viscositeit en welke soorten olie je hebt. In deel II zal ik een poging doen om de betekenis van de verschillende codes op de olieflacons te verhel- deren en het verschil in motorolie voor auto’s en motorfietsen uit te leggen. Motorolie is om te beginnen een smeerolie. In technische handboe- ken wordt als definitie van smeer- olie gebruikt: “Smeerolie is de scheidingsstof tussen twee ten opzichte van elkaar bewegende delen met als doel het directe contact tussen die twee delen te voorkomen, waardoor slijtage en wrijving zoveel mogelijk worden beperkt. Daarnaast koelt de olie en dicht het af”. Het gebruik van smeermiddelen was al in gebruik bij de Egyptena- ren, die 1400 v. Chr. een primitief mengsel van dierenvet en calci- umzeep gebruikten om de wielen van hun strijdwagens te smeren. In de film Ben-Hur zie je bijvoorbeeld dat bij een gebrek aan smering de strijdwagens spontaan in brand kunnen vliegen. Dit is geen filmfic- tie, maar een voor die tijd wezen-

lijk betrouwbaarheidsprobleem binnen het leger. De functies van motorolie Motorolie vervult in het motorblok verschillende functies zoals: · smeren van het inwendige van de motor · koelen van de motorblok · bescherming tegen corrosie · schoonhouden van de bin- nenzijde van het motorblok afdichten van keerringen, zuigerveren en klepgeleiders. Naarmate de olie langer wordt gebruikt, neemt de kwaliteit af. Het verouderingsproces van motorolie is niet alleen afhankelijk van de ouderdom van de olie. Factoren die de snelheid van ver- oudering tijdens het gebruik beïn- vloeden zijn: · aantasting door verbran- dingsproducten (bij een koude motor lekken er ver- brandingsgassen langs de zuigerveren en klepstelen het motorblok in) de staat van onderhoud van het motorblok (net ingelopen motorblok versus een versle- ten motorblok) · · het type motor (lijnmotor, V/L-opstelling, Boxer) de bedrijfsomstandigheden (veel korte stukjes rijden, direct het gas er op bij een koude motor) de hoeveelheid olie in de motor (hoe minder olie hoe sneller de olie vervuilt) · · ·

de additieven in de olie.

·

Additieven (je leest in de motor- bladen ook wel eens de term dopes) zijn stoffen die aan een basismotorolie worden toege- voegd om de eigenschappen van de olie aan te passen aan de eisen die de motor stelt. De hoe- veelheid aan additieven die worden toegevoegd, kan per soort variëren van een paar ppm (parts per million: oftewel delen per miljoen) tot wel 20% van het olievolume. Zo zijn er additieven die corrosie van de olie zelf tegen- gaan, temperatuureigenschap- pen verbeteren, schuimen van de olie tegengaan en nog veel meer additieven met allerhande andere functies. Additieven moeten op elkaar en op de olie worden afgestemd. De juiste addi- tieven zijn enorm belangrijk in een olie en vereist benodigde kennis bij fabrikanten. De kreet "olie is olie" kan bij fanatieke aanhangers van die kreet dan ook tot verras- sende motorschades leiden. Maar goed, in deel II meer daarover. Viscositeit van motorolie Met de term viscositeit wordt de dikte van olie uitgedrukt. Olie met een hoge viscositeit is "dikke" olie. Deze olie is geschikt voor: · hoge belasting bij lage toeren · hoge temperaturen · verminderen van lekkage door keerringen, klepgelei- ders en zuigerveren.

16