Verzorgingssociologie - Willem Visser

1.1 Afwijkendgedrag

intelligenter te werk gaat en zijn delict soms jarenlang voorbereidt. Als niet snelwordt opgetreden, kaneen impulsief type veel slachtoffersmaken. Bron: deVolkskrant , 22mei 1999 /Hutsebaut, 1997

Parsons onderscheidt acht typenvanafwijkendgedrag: 1 Overheersing . Deoverheersendepersoon zal er steeds opuit zijn–kanniet anders dan – anderen te overheersen. Hij zet gesprekken naar zijn hand, luistert niet en probeert gelijk tekrijgen. 2 Agressie . De agressieve persoon bejegent anderen agressief op een persoonlijke manier. De ‘frustratie’ is onder deoppervlakte somsdirect voelbaar. 3 Dwangmatigheid . Iemand met dwangmatig gedrag legt zijn eigen normen aan anderen op; hij becommentarieert en bekritiseert het gedrag van anderen voort durend. Als een soortmoraalridder wil iemand het juiste conformistische gedrag ende juisteetiquetteafdwingen. 4 Onverbeterlijkheid . Dezepersoon is eenperfectionist: alles is tot indepuntjes gere geld. Een superperfectionist laat niets aanhet toeval over. Een toonbeeld vanper fectie indeogenvananderen. Bij deze eerste vier groepen van afwijkend gedrag zijn de aandacht, de handelingen naar buiten gericht, op de buitenwereld, op anderen. De volgende vier vormen van afwijkendgedrag zijnmeer naar binnengericht, eerder passief georiënteerd. 5 Onderwerping . Depersoon stelt zichonderdanigen slaafsopnaar anderen. Primair is iemandgericht en ingesteldopwat anderen zeggenenaangeven. 6 Dwangmatige onafhankelijkheid . Halsstarrig en eigenzinnighoudt iemand vast aan eigen (on)hebbelijkhedenenweerstaat elkekritiekenverandering. 7 Dwangmatig naleven vannormen . Klakkeloos en rigide volgt iemand elke gedrags regel vanuitdeomgevingofmaatschappij. 8 Ontwijken van normatieve relaties . Mensen doen geenmoeite (meer) om gewone relatiesaan tegaan, omdatdieanderen tochwelweeronmogelijkeeisenzullen stel len.

In schema:

actief

passief

nadrukop personen

nadrukopnormen nadrukop personen

nadrukopnormen

(1) overheersing

(3) dwangmatig opleggen van normen

(5) onderwerping

(7) dwangmatig naleven vannormen

conformisme

25