Verzorgingssociologie - Willem Visser

1.1 Afwijkendgedrag

maar ook traumatischeervaringen zijnvangrote invloedopdehersenen. Inhoeverrehebbenwij eenvrijewil enkunnenwij nogauthentiek zijn? 

Zijnwij onsbrein? DickSwaabschrijft in Wij zijnonsbrein dat deaanleg vanonsbrein indebaar moeder en de eerste levensfase ons gedrag bepaalt. Van invloed zijn geneti sche aanleg en het gedrag van demoeder tijdens de zwangerschap. Roken, drinkenenstresszijnslecht. Indepeutertijd ligtonzepersoonlijkheidal grotendeelsvast: ons IQ, ofweeen ochtend- of avondmens zijn, muzikale aanleg, of we spiritueel ingesteld zijn, enofweantisociaal,neurotisch, agressief,depressief, autistischzijnofaanleg hebben voor verslaving. Ook creatieve prestaties van componisten, kunste naars, voetballers komen volgens Swaab voort uit het brein. Dat ligt in ons brein vast endaarmoetenwehetmeedoen. Devrijewil isvolgensSwaabeen illusie.Aaneenvolwassenbrein isnietveel te veranderenendeeffectiviteit van therapie isgering.Ookdesprongvanaanleg naardaad isvoorbestemd.Deaandrang toteenbepaaldedaadkan tegrootzijn omdie tevoorkomen.Ookwilskracht,karakteren impulsbeheersingzijn inhet brein ingeslepen. Als iemand van een verslaving afkomt, was zijn verslaving mindergrootofdemeegekregenwilskrachtsterker.Karakterbetekent letter lijk:wat ingeslepen is.Wedenkendatwezelfkiezen. Inwerkelijkheidheefthet brein allang beslist. De activiteit in dehersenen is er eerder dande bewuste intentie.Het bewustzijn iseen ‘kwebbeldoos’ dat achteraf eenmooi verhaaltje verzintbij eenbesluitdathet onbewusteallanggenomenheeft. De geringe rol van de vrije wil heeft implicaties voor het strafrecht. De ver dachte kan voor de rechter aangeven dat een verkeerde bedrading de oor zaak van zijn gedrag is. Een gevonden hersenafwijking kan gebruikt worden als excuus,maar kanook een reden zijnomdemisdadiger nooitmeer vrij te laten.Aaneenverkeerdgeschakeldbrein is immersnietsmeer teveranderen. Of tochwel?DaviaanDenys, hoogleraar psychiatrie, heeft patiënten afgehol penvandwangstoornissendooropdemillimeternauwkeurigeenelektrode in hunbrein teplaatsen.Het verband tusseneendwangstoorniseneenhersen afwijking issterk.Het verband tussencrimineel gedragenhersenafwijkingen is volgensDenys veel zwakker. MarcSlors, hoogleraarcognitiefilosofie, ziet het genuanceerder. Eenprachtig doelpunt van Sneijder is al naar de bovenhoek vertrokken voordat hij erover nagedacht heeft. VoorSlors ishet toch zijndoelpunt omdat hij zijnonbewuste zelf ‘geprogrammeerd’ heeft dooreindeloos veel te trainenalsgevolg van zijn ambitieom topvoetballer tewordenen teblijven. Ons schipwordt bestuurd door een team. De stuurman staat voor het onbe wuste dat demeeste beslissingen neemt. Onder in het ruim zit de navigator,

31