Aletta G. Dorst, Bert Weltens en Mike Hannay - Van tekst naar text

Van tekst naar text

bent dat de brontekst onnodige herhalingen bevat. Het kan ook handig zijn de informatie in een tekst anders te ordenen. Zo kun je van één zin twee zin nen maken als de doeltekst daardoor lekkerder loopt, of juist andersom: je kunt van twee zinnen één zin maken als daarmee de betekenisrelatie tussen de zinnen duidelijker naar voren komt. Ten slotte zul je bij het vertalen heel vaak merken dat een letterlijke vertaling van een uitdrukking niet werkt; wat je ook probeert, het is net alsof de brontaaluitdrukking je te veel in de weg staat. Het kan in een dergelijke situatie nuttig zijn om de zin eerst anders te formuleren in het Nederlands, en de alternatieve formulering vervolgens te vertalen naar het Engels. Vaak levert dat meer mogelijkheden op. Al deze strategieën brengen ook een gevaar met zich mee: je moet veel oefenen om het benodigde inzicht te krijgen in de vraag hoever je mag gaan, en te weten wanneer een bepaalde strategie geschikt is en wanneer niet, zoals duidelijk wordt uit de behandeling van de vertaling van bitterballen in hoofdstuk 6. Structurele problemen ontstaan bij het vertalen als de letterlijke vertaling van bijvoorbeeld een specifieke grammaticale constructie tot een weliswaar grammaticaal correcte, maar toch niet idiomatische formulering in de doel taal leidt. In het Engels zeg je sommige dingen anders dan in het Nederlands, en vaak zijn er patronen in te ontdekken. Als een voor het Nederlands ken merkende structuur het beste vertaald kan worden met een andere structuur in het Engels, dan noemen we dat een omzetting (een vertaling van het En gelse woord shift). Een goed voorbeeld zijn zinnen die beginnen met hiermee, hierdoor, daaruit enzovoort, zoals de zinnen 1a-3a: 1a Hiermee is Van Persie topscorer van de Premier League geworden . 2a Hierdoor zou de indruk kunnen ontstaan dat Boris Johnson met Lon den geobsedeerd is geraakt. 3a Daaruit blijkt dat het tegenovergestelde waar is. Als je deze zinnen in structureel opzicht vrij letterlijk vertaalt, levert dat wel grammaticaal correcte zinnen op: 1b With this Van Persie has become the top scorer in the Premier League. 2b As a result of this one might get the impression that Boris Johnson has become obsessed by London. 3b From that it becomes apparent that the opposite is true. Maar deze zinnen zijn niet onproblematisch in het Engels. Zin (1b) klinkt niet idiomatisch vanwege de uitdrukking with this aan het begin. Zin (2b) is weliswaar een prima zin, maar kan veel compacter, en voor zin (3b) is er een gebruikelijkere variant, die in bijvoorbeeld wetenschappelijke teksten de standaardformulering zou zijn. Vergelijk zin 1b-3b nu met de alternatieve, meer compacte en meer idiomatische zinnen 1c-3c.

18