Aletta G. Dorst, Bert Weltens en Mike Hannay - Van tekst naar text

Before we start: wat is vertalen eigenlijk?

Naast deze taalgerichte vaardigheden zelf wordt ook een technische com petentie en een zakelijke en ondernemingsgerichte competentie onderschei den. De technische competentie heeft betrekking op zaken als het gebruik van hulpmiddelen, het evalueren van software, en de elektronische levering van vertalingen. De zakelijke en ondernemingsgerichte competentie heeft te maken met inzicht in de eigen vaardigheden, efficiëntie, het omgaan met probleemsituaties, en de gedragscode van de vertaler. Vertalen naar de vreemde taal toe Vaak hoor je dat je eigenlijk alleen maar naar je moedertaal moet vertalen, want die ken je het beste en je bent dan veel beter in staat om goede taal keuzes te maken. Het gaat hier om het zogenoemde ‘moedertaalprincipe’. In vertaalkringen is de laatste jaren in Nederland veel gediscussieerd over dit principe. Vertaalbureaus mogen bij aanbestedingen bijvoorbeeld niet (meer) zeggen dat ze dit principe toepassen. Hoewel het in het verleden werd gepre senteerd als een soort kwaliteitsgarantie, houdt het eigenlijk een vorm van discriminatie in. Je mag iemand namelijk niet uitsluiten van de gelegenheid om een tekst te vertalen uitsluitend op grond van het argument dat hij of zij geen native speaker van de doeltaal is. Iemand die een vreemde taal uitste kend beheerst en bijvoorbeeld gespecialiseerd is in het vertalen van een spe cifieke tekstsoort over specifieke onderwerpen, kan zeker het niveau van een native speaker halen als het om vertalen gaat. Er zijn andere redenen waarom het moedertaalprincipe niet langer zo strikt wordt nageleefd. Ten eerste valt er veel te zeggen voor een dubbele deskundigheid bij het vertalen. In de meeste professionele vertaalprocessen wordt zowel een vertaler als een revisor ingezet. Daarbij kunnen sprekers van beide betrokken talen een rol spelen. Als de vertaler een native speaker is van 3 [zoekstrategieën en onderzoekscompetentie] a lacunes in de eigen kennis te erkennen en op snelle en efficiënte wijze addi tionele relevante linguïstische en domeinspecifieke kennis te verwerven die nodig kan zijn om een brontekst te begrijpen en te vertalen of te reviseren; b om te gaan met de gangbare hulpmiddelen om gegevens te verzamelen en kennis te vergaren en strategieën te ontwikkelen om deze hulpmiddelen op efficiënte wijze te gebruiken; c de effectiviteit van gekozen oplossingsstrategieën te beoordelen. (Bron: Landelijk profiel van eindcompetenties vertalen hbo-opleidingen Vertalen en Tolken Nederland (december 2009). Vastgesteld door het OVN (Overleg van Vertaalopleidingen Nederland) en bekrachtigd door PSTEVIN (Platform Sector Tolken en Vertalen in Neder land))

21