Aletta G. Dorst, Bert Weltens en Mike Hannay - Van tekst naar text

1.1  Wat is kenmerkend voor nieuwsberichten?

letten op de structuren die in Engelstalige nieuwsberichten worden gebruikt om de bron en de inhoud van het nieuws-item te presenteren. Subjectieve meningen van de journalist zelf verwachten we als lezer ei genlijk alleen in redactionele commentaren (editorials), columns en opinie stukken. Als we een bericht lezen over aanslagen in de Gazastrook, dan vin den we (in principe) niet dat de krant openlijk partij mag kiezen voor Israël of de Palestijnen. Er zijn echter allerlei manieren waarop schrijvers toch – subtiel of minder subtiel, bewust of onbewust – hun mening (kunnen) laten doorschemeren, zoals in de vergelijking tussen politici en een verliefd stelle tje. Maar denk ook aan bijvoorbeeld het verschil in woordkeuze tussen ge dood, omgekomen, vermoord en afgeslacht wanneer een bericht verslag doet van een aanslag, ongeval, vergeldingsactie of slachtpartij. Of het verschil tus sen de minister legde uit dat de voorgenomen bezuinigingen noodzakelijk zijn en de oppositie maakte duidelijk dat de beoogde bezuinigingen volstrekt over bodig zijn als twee manieren waarop dezelfde bespreking tussen een minister en de oppositie beschreven kan worden. Het zal duidelijk zijn dat het belangrijk is om in de vertaling rekening te houden met de toon en stijl van de brontekst. Een aantal factoren beïnvloedt in hoeverre je die toon en stijl kunt overnemen in je vertaling. Allereerst moet je rekening houden met verschillen tussen de broncultuur (Nederland) en de doelcultuur (bijvoorbeeld Groot-Brittannië). Nederlanders staan over het algemeen bekend als liberaal, Britten als conservatief. Dit kan van in vloed zijn op wat de lezer van de vertaling wel en niet gepast zal vinden. Naast culturele normen en waarden in algemene zin heb je ook te maken met normen en waarden die gelden voor het specifieke genre nieuwsberichten. Er zijn belangrijke verschillen tussen de dagbladpers in Nederland en die in Groot-Brittannië, een land dat bekend staat om het grote verschil tussen de kwaliteitskranten, de broadsheets, en de sensatiekranten, de tabloids. Hoewel dit onderscheid ook in Nederland lijkt te bestaan, is het belangrijk dat je be seft dat zelfs de Telegraaf en de Spits niet te vergelijken zijn met het niveau van een tabloid als The Sun. De stijl van de Telegraaf en de Spits is misschien meer sensatiebelust of populistischer dan de stijl van het NRC, maar het zijn nog altijd betrouwbare kranten. Je kunt de Britse tabloids beter vergelijken met de Nederlandse roddelpers van bladen als Story of Privé. Ook hebben Britse kranten een duidelijkere politieke oriëntatie. Het is belangrijk dat je eerst goed kijkt uit wat voor soort krant de brontekst afkomstig is en wat de kenmerken van deze krant zijn voordat je met vertalen begint. Vervolgens vergelijk je deze kenmerken met de kenmerken van de krant waarvoor je de vertaling maakt. Naast culturele verschillen en verschillen in genreconventies, zijn er ui teraard ook duidelijke verschillen tussen de brontaal (Nederlands) en de doeltaal (Engels) wat betreft het gebruik van grammaticale structuren. Denk bijvoorbeeld aan verschillen in het gebruik van bepaalde werkwoordstijden,

27