drs. Jacky van den Dikkenberg - Recht lezen 1

1 Juridische teksten lezen: hoe doe je dat?

In deze zin blijft het onderwerp onduidelijk. Wie bestempelt (of juist niet)? Het gaat hier om de rechtbank, maar dat staat er niet. Dat maakt het lezen van passieve taal lastig: je moet het onderwerp er zelf bij bedenken. Omslachtige uitdrukkingen kunnen je ook de zin in lezen benemen. Vaak beginnen ze met een voorzetsel: De kern van het geschil betreft de vraag of als gevolg van het sluiten van de (inmiddels ontbonden) koopovereenkomst door Flach met Rona Vastgoed B.V. sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 21 van de leveringsakte, en zo ja, of de gemeente zich 46 jaar na het passeren van deze akte nog op dit beding kan beroepen terwijl het perceel gedurende voornoemde periode aanzienlijk in waarde is gestegen. Als gevolg van betekent: door. Direct na deze uitdrukking duikt overigens de naam woordstijl weer op. Gelukkig zijn bovenstaande citaten niet typisch voor alle vonnissen. Veel juristen doen hun uiterste best om helder te formuleren. Het Promis-model in het strafrecht (zie pa gina 182) is hiervan een goed voorbeeld. Ervaren lezers maken niet alleen slim gebruik van lees- en woordenschatstrategieën, maar ook van hun voorkennis: alles wat ze weten over het recht en van de verschillende juridische genres. Wie vaker een vonnis of een bezwaarschrift leest, weet dat die tekst soorten een aantal vaste inhoudelijke elementen bevatten en dat die elementen boven dien in een min of meer vaste volgorde aan bod komen. In hoofdstuk 3 gaan we nader in op structuuraanduidingen.

Samenvatting

Het lezen van juridisch taalgebruik wordt bemoeilijkt door: ■■ vaktermen; ■■ weinig voorkomende of archaïsche (ouderwetse) woorden; ■■ lange zinnen met veel bijzinnen; ■■ bijzonder gebruik van signaal- en verwijswoorden.

Sneller en efficiënter juridische teksten lezen doe je door slim gebruik te maken van de leesstrategieën: oriënterend, zoekend, globaal en intensief (studerend) lezen. Daarnaast zorg je dat je steeds nieuwe woorden leert. Als je toch woorden tegenkomt die je niet kent, bepaal telkens opnieuw de beste woordenschatstrategie. Verder bouw je al lezend steeds meer kennis op over het recht en over de structuur van juridische teksten, en die kennis kun je weer gebruiken bij de volgende tekst die je gaat lezen.

20

Made with FlippingBook Ebook Creator