Sjitze de Roos - Diagnostiek en planning

26

1    Deplancyclus inkortbestek

Van deze verhalen valt veel op te steken. Als alleen een paar ‘gekken’ het on derscheid tussennormaal engestoordweten temaken,hoegek isgekdanwel? Bovendien: wie laat zichnu bij zijn volle verstand vrijwillig in een inrichting opnemen?Hoe normaal is dat eigenlijk? Enwat te zeggen vanhet betrokken personeel; zijn dat nu zulke sukkels of is ermeer aan de hand? Zou de diag nose van al die anderepatiëntenwel kloppen? Ook hebben we allemaal een beeld bij de zogenaamde ‘multi-probleem gezinnen’. Zij vormen door hun werkloosheid, ’slechte’ opvoeding van hun kinderen, fraude, alcohol- of drugsmisbruik, lawaai, een probleem voor veel buurtgenoten. Socialworkersdienenhenophet rechtespoor tebrengen.Maar jekunt jeookafvragenofhetprobleembijdiemensen ligtofbijdemaatschap pij die blijkbaar niet in staat is diemedeburgers een volwaardige plek te be zorgen.Alswerker indit veldmoet jekiezen: ishet jedoel dezemensen inhet gareel tekrijgenof ze te lerenopkomenvoorhunbelangen? Voorwieernogniet aanwil: erzijnmeervandit soort verhalen.DeDuitse psychiaterHeinar Kipphardt heeft soortgelijke experimentenuitgevoerdmet vergelijkbaar resultaat (Kipphardt, 1979). En als het om verzinsels gaat: ruim een eeuw geleden schreef deBraziliaanMachadodeAssis eennovellewaarin eenbijzonder knappe psychiater de hoofdrol speelt. Deman is gezegendmet eenhoogontwikkelde ‘klinischeblik’: zo scherpdat hij de geringste afwijking meteen bespeurt. Het gevolg is dat binnende kortste keren ongeveer alle be woners vanhet stadje in zijn inrichting zitten. Gelukkig besefthij nognet op tijd dat deze situatie ‘te gek voor woorden’ is. Hij ontslaat iedereen enneemt vervolgens zichzelf op (DeAssis, 1984). Ookdeze vertelling bevat veel wijsheid: als iedereenwel een beetje gek is, wat isdaneigenlijknormaal?Wordencliëntenmet recht en redengeholpenof makenwij ze ‘gek’met eenbehandelingdiegebaseerd is op eenondoordachte ordeningvanonvoldoendeonderzochte gegevens? De enigen die niet deelnamen aan deze prefabricatie van hun psychische conditie waren enkele ‘echte’ patiënten. Zij maakten herhaaldelijk en op soms agressieve toonopmerkingenals: ‘Jij bent niet gek, jij bent een journalist of een professor’ (naarRosenhan, 1989). evenwichtigook, werddoor dehulpverleners juist opgevat als bevestiging van deoorspronkelijkediagnose.Vooral het feitdat zij vanhunwederwaardigheden steedsaantekeningenmaaktenwektebevreemding.Debehandelaarszagendat alsbewijsvoorde juistheidvanhunoordeelen rapporteerdenhetals‘dwangma tig schrijfgedrag’ofpostpsychotisch restverschijnsel.

1.2.2 Vooronderstellingenvooroordeel

Een les diewe in ieder gevalmoeten trekken is deze: als hulpverlener zul je je in de dagelijkse omgangmet cliënten beelden van hen vormen. Die beelden