Pierre Winkler en Margo van Kemenade - Ethiek voor techniek en ICT

Inleiding

De ethische competentie

Een organisatie heeft maatschappelijke verantwoordelijkheden. Een ervan is winst maken. Maar daarnaast heeft een organisatie ook allerlei andere verant woordelijkheden, simpelweg omdat de activiteiten van een organisatie gevolgen hebben voor stakeholders, zoals klanten, leveranciers, milieu en aandeelhouders. Al die stakeholders hebben, net zoals de organisatie zelf, hun eigen belangen, hun eigen wensen met betrekking tot hun welzijn. Het is dan ook niet verwon derlijk dat die belangen regelmatig met elkaar conflicteren. Een organisatie moet in staat zijn deze belangen goed af te wegen. Dat is een voorwaarde voor het suc ces van een organisatie, zeker op de langere termijn. Als je echt in staat wilt zijn die belangen goed af te wegen, kun je niet om het vak ethiek heen. Ethiek is immers het vakgebied bij uitstek dat methodes biedt om deze belangenafwegingen op een gedegen en rationeel onderbouwde manier te doen. De reikwijdte van ethiek, als instrument voor bedrijfsvoering, is zeer groot. Dat heeft te makenmet een centraal uitgangspunt van ethiek dat we in dit boek hante ren. Een organisatie heeft goede vertrouwensrelaties nodig met alle stakeholders om succesvol te zijn. Conflicterende belangen van enerzijds de organisatie en anderzijds een of meer stakeholders zetten die vertrouwensrelaties onder druk. En dus ook, op korte of lange termijn, het bedrijfsresultaat. Bij ethiek gaat het om het afwegen van belangen en daarmee is ethiek ook het vakgebied bij uitstek dat modellen en methodes aanreikt om vertrouwensrelaties te optimaliseren. In bovenstaande alinea’s is het nut van ethiek voor organisaties besproken. Ethiek is echter ook van belang voor het succesvol functioneren van de individuele pro fessional in het dagelijks werk in een organisatie. Ook daar heb je immers te ma ken met eigen verantwoordelijkheden jegens collega’s en jegens ‘de buitenwereld’. Als individuele professional zul je dus in staat moeten zijn om je eigen positie te bepalen binnen de organisatie. Wat doe je als je meewerkt aan een product waar van je weet dat het in gebruik onveilig kan zijn? Wat doe je als je baas je vraagt iets te doen dat tegen de wet is of tegen geldende normen en waarden? Welke verantwoordelijkheid heb je voor fouten van collega’s, of van de organisatie?