Pierre Winkler en Margo van Kemenade - Ethiek voor techniek en ICT

17

Keuzes, verantwoordelijkheid en verantwoording

Ford Pinto

In augustus 1978 was een Ford Pinto betrokken in een kop-staart botsing. Doordat er een andere auto tegen de achter kant van de Pinto aanreed, waar op dat moment drie jonge meisjes in zaten, vloog de benzinetank in brand. Alledrie kwamen ze om het leven. Het was niet de eerste keer was dat de tank ‘spontaan’ in brand vloog bij een kleine aanrijding. De Pinto was zeven jaar in productie en in die tijd liepen er al vijftig rechtszaken tegen Ford vanwege die tank. Deze keer werd Ford echter aangeklaagd wegens doodslag. Gevangenisstraf dreigde voor de ontwerpers én de managers van Ford. Het geval wilde namelijk dat de ontwerpers wel dege lijk op de hoogte waren van een constructiezwakte. Het ontwerp voldeed overigens wel aan de toentertijd geldende veiligheids normen. Toen de Pinto op de tekentafels lag was de opdracht aan de ontwerpers duidelijk: ‘ontwerp een zo goedkoop mogelijke auto en doe het snel.’ Ford wilde namelijk een slag slaan in de op dat moment moordende concurrentie in de autobranche. Toen de Pinto nog ontworpen moest worden had de directie de volgende doelstellingen voor deze auto geformuleerd: • klein • laag gewicht • lage prijs • zuinig • betrouwbare motor • eenvoudig in onderhoud In dit lijstje kwam het woord ‘veiligheid’ dus niet voor. De president-directeur van Ford, Lee Iacocca, stond dan ook bekend om zijn uitspraak ‘veiligheid verkoopt niet’. Een ingenieur bij Ford zei later: ‘Bij Ford waren de verkopers de baas, niet de ingenieurs. En dus werd de nadruk gelegd op styling, niet op veiligheid. Een van mijn collega’s heeft tijdens de ontwerpfase samen met onze directe chef een onderzoek gedaan naar de veiligheid van de Pinto en zij kwamen tot de conclusie dat er grote risico’s waren. Zij hebben toen alle ingenieurs en het hele productiemanagement uitgenodigd voor een presentatie. Niemand kwam opdagen. Er was een cultuur ontstaan waarin het praten over risico’s en mogelijke dodelijke ongevallen gewoon taboe was.’ Uit tests was gebleken dat als je met meer dan 45km/u op de Pinto botste, de achterkant als een accordeon zou wor den ingedrukt tot aan de achterbank. Als gevolg daarvan zou de leiding naar de benzinetank scheuren. Bovendien bleek dat, zelfs al bij een botsing bij een snelheid van 35 km/u, de tandwielconstructie (het differentieel) de benzinetank zou binnendringen en ook op die manier lekkage zou veroorzaken. Kortom, men wist dat de Pinto zeer brandgevaarlijk was. Er waren voor de directie van Ford echter een aantal redenen om de Pinto toch in productie te nemen: − de auto voldeed aan de doelstellingen (zie hierboven); − de auto voldeed aan de op dat moment door de overheid gestelde veiligheidsnormen; − de baten van een alternatieve oplossing wat betreft de benzinetank zouden niet opwegen tegen de kosten. • styling • comfort • rij-eigenschappen • prestaties