Jakop Rigter - Het palet van de psychologie

19

1.1 Inleiding

In paragraaf 1.2 zal ingegaanworden op de vraagwat psychologie is. Een duide lijke definitie blijkt echter niet mogelijk te zijn. Om de psychologie toch te type ren, wordt in paragraaf 1.3 aandacht besteed aan de verschillende theorieën in de psychologie. De begrippen stroming en referentiekader staandaarbij centraal. Ookde functies van theorieënkomenhier aande orde. Inparagraaf 1.4wordt be toogddat stromingen altijd een geschiedenis en een visie opdemens (hetmens beeld) hebben. Inparagraaf 1.5–dehoofdmoot vandit eerstehoofdstuk–worden twee ordeningen besproken waarop psychologische stromingen zijn in te delen enmet elkaar te vergelijken. Deze ordeningenworden in dit boek als rode draad gebruikt. Elke behandelde stromingwordt op basis hiervan ingedeeld. Allereerst wordt besprokenhoe de eerder genoemdemensbeelden zijn te onderscheiden in drie hoofdvormen. Hierbij zal aandacht besteed worden aan de samenhang tus senmensbeelden enwetenschappelijke enhulpverleningsmethoden. Ten tweede wordt dealgemenesysteemtheoriebesproken.Deze theoriekenthet biopsychoso cialemodel waarin benadrukt wordt dat elk gedrag beïnvloedwordt door biologi sche, psychischeen socialeaspecten.Met ditmodelwordt de lezer in staat gesteld om te kijken inhoeverre psychologische stromingenmet al deze invloeden reke ninghouden.Het hoofdstuk sluit afmet een samenvatting (1.6). Onenigheid over de definitie Als de vraag gesteld wordt wat de kenmerkende eigenschappen van een weten schap zijn, dan stelt men de vraag wat die wetenschap bestudeert. Het studie onderwerp van eenwetenschapwordt het object genoemd. Bij demeeste weten schappen ishet object goed te formuleren enbestaat er, zowel intern (binnen een wetenschap) als extern (vanuit andere wetenschappen), overeenstemming over. Makkelijk ishet alshet object al indenaamvandewetenschapbesloten ligt, zoals bij kunstgeschiedenis enwiskunde.Ookover bijvoorbeeld scheikunde ismenhet snel eens: die bestudeert chemische processen. Maar bij wetenschappen die ‘de mens’ bestuderen (mens- of socialewetenschappen), zoals de psychologie, (delen van) de psychiatrie, de sociologie en de culturele antropologie ligt de zaak inge wikkelder.Bij depsychologie iserzowel internalsexterngeeneenduidigheidover het object. De psychologischewetenschap bestaat ongeveer 130 jaar en kende en kent intern verschillende theoretische stromingen.Deze verschillen inhunkeuze vanhet object. Zowordt inde ene stroming voor het onbewustegekozen en inde andere voor gedrag of cognities. Daarmee samenhangend verschilt vaak ook de methodewaarmee kenniswordt verworven. Depsychologieisexternnietgoedafgebakendvanandere(mens)wetenschappen. Bijna alle psychologische onderwerpenwordenook in anderewetenschappenbe

1.2 Wat is psychologie?