L. de Blois & R.J. van der Spek - Een kennismaking met de oude wereld

3  •  Het tweede millennium v.Chr.

Het paleis was het centrum van het economische systeem en vertoont in dat op zicht parallellen met de paleizen van de derde dynastie van Ur en het Egyptische Nieuwe Rijk. Zo’n economisch systeem wordt uitvoeriger beschreven in kader 6.1. Voor de paleisadministratie werd een syllabisch schrifttype ontwikkeld, het zogenoemde Lineair A – dat nog niet ontcijferd is, zodat we over de taal en de aard van het volk weinig kunnen zeggen. De bloei van Kreta werd mede mogelijk gemaakt door een bloeiende handel en misschien ook wel door roof tochten. Kretenzische schepen onderhielden contact met diverse steden aan de Middellandse Zee, onder andere in Egypte, Syrië-Palestina, op de eilanden in de Egeïsche Zee en in Cyprus en Griekenland. Omstreeks 1450 v.Chr. veroverde een Myceense expeditie Kreta. Op diver se plaatsen werden verwoestingen aangericht, maar Knossos bleef gespaard en werd nu de belangrijkste stad. Nieuwe fresco’s, krijgersgraven met veel brons en veel Egyptische import zijn aanwijzingen van de nieuwe rijkdom. Het grote pa leis met zijn talrijke vertrekken (zie figuur 3.4) maakte op de latere Grieken zo’n indruk dat zij spraken van het ‘labyrint van koning Minos’. Omstreeks 1375 v.Chr. werd Knossos ook verwoest. We weten weinig over de achtergronden hiervan.

Figuur 3.5 (1) Vestingwerken in Tiryns (niet ver van Mycene). (2) Vestingwerken in Hattusa, de hoofdstad van het Hethitische rijk. De overeenkomst in de manier van bouwen is opvallend. Grote blokken natuursteen werden zonder

1

2

voegmiddel als een legpuzzel in elkaar gepast. De bogen zijn vals en overspannen de ruimte niet. Grieken uit later tijd waren zo onder de indruk van de grootte van de gebruikte stenen, dat zij spraken van ‘cyclopische’ muren. Cyclopen waren in de Griekse sagen reuzen met één oog boven de neus.

In Griekenland had zich vanaf ongeveer 3000 v.Chr. een vergelijkbare bescha ving ontwikkeld als op Kreta. Mensen die een Griekse (dus Indo-Europese) taal spraken, vestigden zich hier vermoedelijk rond 2000 v.Chr. Kort na 1600 begon een opvallende bloeiperiode van enkele stedelijke centra, waaronder Mycene , Pylos en Tiryns. De beschaving werd toen ontegenzeggelijk militaristischer. Aanvankelijk ontbraken ook hier ommuringen, maar tussen 1400 en 1300 wer den sterke paleisforten gebouwd. Hier heersten koningen samen met een eli

41