Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

زﺑﺎن ﺧﺮده ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﺮان ﻧﻪ آن ﭼﻨﺎن

زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ در ﻣﯿﺎن دﯾﮕﺮ زﺑﺎن

ﻫﺎ و

ﺟﺎﯾﮕﺎه

. ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﯿﻦ ﺷﻤﺴﯽ( از اروﻣﯿﻪ

ﺑﻮد ه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮن زﺑﺎﻧﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺑﺮ دﯾﮕﺮ ﺟﻮاﻣﻊ زﺑﺎﻧﯽ ﺗﺤﻤﯿﻞ

۱۹۰۹ ) ۱۲۸۸

ﺗﺮﮐﯿﺴﻢ در ﺳﺎل «

رﺳﻮل زاده ﺳﻮﺳﯿﺎل دﻣ ﭘﺎن» دار ا و ﻫﻮ ﮑﺮات

در ﮔﺰارﺷﯽ آورده اﺳﺖ ﮐﻪ »... روزﻧﺎﻣﻪ p ﻫﺎی ﺗﺮﮐﯽ ﻗﻔﻘﺎز ﻧﯿﺰ در اﯾﻨﺠﺎ ﺧﺮﯾﺪار ﻧﺪارد. اﺻﻼ در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺮﮐﯽ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺘﺪاول ﻧﯿﺴﺖ. ا ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﺮک ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺮﮐﯽ ﻧﻤﯽ «. ﺧﻮاﻧﻨﺪ ٥۳ ﺳﻮای اﯾﻦ و از ﻣﯿﺎن ﺷﻮاﻫﺪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺎر ﺑﺴﯿ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ، ﺳﺨﻦ زﯾﺮ از دﮐﺘﺮ ﺗﻘﯽ اراﻧﯽ ) ۱۲۸۲ – ۱۳۱۸ ( ،

دﯾﮕﺮ

ﺗﺒﺮﯾﺰ و زﺑﺎن ﻣﺎدری ا ش ﺗﺮﮐﯽ

ﺑﻨﯿﺎﻧﮕﺬار و آﻣﻮزﮔﺎر ﻣﺎرﮐﺲ ﮔﺮاﯾﯽ ﻋﻠﻤﯽ در اﯾﺮان ﮐﻪ ﺧﻮد زاده

ی

در ﺧﻮر ﺗ ﺄ ﻣﻞ اﺳﺖ:

، ﺑﻮد ﻣﯽ

... آﻗﺎی روﺷﻨﯽ ﺑﯿﮏ، ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺟﻮان ﺗﺮک ﺗﻤﺎم ﻣﺪارس ﺧﺎرﺟﻪ را در ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﺑﺴﺘﻪ وﻟﯽ دﺑﺴﺘﺎن اﯾﺮاﻧﯿﺎن در اﺳﻼﻣﺒﻮل ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد آذری ﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﯿﻎ زﺑﺎن و ﺗﻤﺪن اﯾﺮاﻧﯽ اﺳﺖ . ﻣﺎ در اﯾﻦ ﺟﺎ از ﺧﻮد اﯾﺸﺎن اﻧﺼﺎف ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﻫﻤﯿﻦ آذری ﻫﺎ ] ﺳﺎ ﮐﻦ ﻗﻠﻤﺮو ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ[ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﻢ آﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮده، در ﻣﻬﺪ ﺗﺮک ﻧﺸﻮ و ﻧﻤﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎی ﻋ ﺜﻤﺎﻧﯽ را دﯾﺪه، ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ اﯾﺮان را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، آﯾﺎ ﺟﺰ ﯾﮏ ﻗﻠﺐ ﭘﺎ ک و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺳﺮﺷﺎر ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﺗﻌﺼﺐ در اﯾﺮان دوﺳﺘﯽ و ﻓﺪا ﮐﺎری در وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺑﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﺤﻘﯿﺮاﺗﯽ را ﮐﻪ ﺗﺮک ﻫﺎ ﺑـﺎ اﻃﻼق ﮐﻠﻤﻪ

ﮐﻨﺪ ی

ی

ﻋﺠﻢ و ﻏﯿﺮه ﺑﻪ آن ﻫﺎ وارد ﻣﯽ آورﻧﺪ، ﻗﺒﻮ ل ﮐﺮده و ﺑﺎز ﺑـﺎ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪی و ﺳﺮﻓﺮازی اﻓﺘﺨﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺧﻮد را ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ... ﺑﻠﯽ آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﻫﺎ اﮔﺮ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ را ﻫﻢ ﻧﺪاﻧﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﻔﻠﯽ ﮐﻪ زﺑﺎن ﻣﺎدر ﺧﻮد را ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ، وﻟﯽ ﻋﻼﻗﻪ روﺣﯽ ﺑﻪ او دارد ﺧﻮدﺷﺎن را ﻧﺜﺎر ﺧﺎ ک ﭘﺎ ک ﻣﺎدر ﻋﺰﯾﺰ

ﻌﻨﯽ ﺧﻮد ﯾ اﯾﺮان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد. ٥٤

٥۳ آﺟﻮداﻧﯽ، ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ. ٥٤ ﻧﻘﻞ از ﻣﺠﻠﻪ ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ، ﭼﺎپ ﺑﺮﻟﯿﻦ، ﺷﻤﺎره ٥ ﺳﺎل ۱۳۰۳ ) ۱۹۲٤

( ﺻﻔﺤﺎت ۵۴۲ ـ ۲۴۷ )ﻧﺴﺨﻪ ی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ آﺛﺎر ﺗﻘﯽ اراﻧﯽ(.

٣٨