Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺳﺨﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮐﻼم ﻧﯿﺴ ،ﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی » روﯾﺪاد، ﮐﺎر، واﻗﻌﯿﺖ، ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ « ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ۱۲۰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ دﯾﮕﺮی از ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﺷﺎره ﮐﺮد و آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤ ﻮنﭽ ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ادﺑﯽ ) ﻓﻀﺎﯾﯽ رواﯾﯽ ( ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺨﻨﯽ ﮔﺰاردی اﺟﺮاﯾﯽ ) ، اﻧﺸﺎﯾﯽ ( اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺳﺨﻨﯽ ﮔﺰارﺷﯽ ی(. ﺧﺒﺮ ) ۱۲۱ ﺗﻤﯿﺰ اﯾﻦ دو

یه ﻧﺤﻮ ﻫﻤﭽﻮن

ﯾﮏ

. اﯾﻦ ﺳﺨﻦ

ﻣﺘﻦ ادﺑﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﺻﻮرت

ﺳﺨﻦ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤ ﻫﺮ ﻮن ﭽ

«

و ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺑﺮ ﻧﻬﺪ. ﻣﯽ دل » آن

درﮔﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ

ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ را در ﻫﺮﻟﺤﻈﻪ در

ﺧﻮد

اﯾﻦ ﮔﻔﺘ ﺷﺎﻫﺮخ ﻣﺴﮑﻮب ﮐﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ روح زﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ آﯾﻨﺪه اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ دﻫﺪ، در ﺳ ﺎز و ﮐﺎر « ﺳﺨﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﻫﻤﭽﻮن ﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﻧﺎب ﺷﻌﺮی ﻫﻤﻮاره ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪن و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮده ﺷﺪن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪن ﺑﺎ وزن و آﻫﻨﮓ ﺧﻮد در ﺗﻦ رﺳﻮخ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و آن را ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ و ﺟﻨﺒﺶ ﻣﯽدر آورد. دو اﯾﻦ ﮐﺎرﮐﺮد را ﺗﻮا ﻣﯽ ن در ﻫﻨﺮ ﻧﻘﺎﻟﯽ و و آﯾﯿﻦ زورﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ روﺷﻨﯽ دﯾﺪ. ا ﮔﺮ ﻣﺎ در ﺳﻄﺤﯽ و ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎﻣﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺸﯿﺪ. داﺳﺘﺎن ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺷﻨﯿ ﺪ ه و ﭘﺎﯾﺎن آن را ﻣﯽ داﻧﺪ ﺑﺎز ﻫﻤﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﮔﺰاردی » اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ دﻧ ﺒ ﺎل ﺳﺨﻨﯽ ﮔﺰارﺷﯽ ) ﺧﺒﺮی( ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﺎرﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺖ

یﻪ

ﻫﺎ

ﻫﺎی

ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺎﺟﺮا

ﮔﻮش ﻓﺮا ﻣﯽ دﻫﺪ. در ﻗﻬﻮه ﻫﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﺳﻮﮔﻨﺎﻣﻪ رﺳﺘﻢ و

باﺮﻬﺳ

ﺑﻪ آن

ﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎر ﭘﺪر از ﮐﺸﺘﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد درﮔﺬرد. در ﺟﻮاﻣﻊ

ﻣﯽرا داﻧﺴﺘﻪ ، اﻧﺪ اﻣﺎ ﮔﺎﻫﯽ ﻧﺬر اﻧه ﮐﺮد ﻣﯽ

ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ

اﯾﻠﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻧﺎم ﯾﮑﯽ از ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺴﺮ ﯾﺎ دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای اﺷﺖ ﮔﺬوا

آن ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﮐﻮدک ﺗﺎزه ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ. ۱۲۲

ﻫﺮ آﻧﭽﻪ در ﺗﺮﺟﻤﻪ آن از

وﯾﮋﮔﯽ دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ، اﯾﻦ ﺳﺨﻦ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ دﯾﮕﺮی » ،را ﺧﻮد «

دﺳﺖ ﻣﯽ ،را رود ﺑﻪ رخ ﮐﺸﺪ ﻣﯽ ؛ ﭘﺮ از ﯾﺎد اﺳﺖ ؛ در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﮐﻪ ﺧﻮد ﺳﺨﻨﯽ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ. ﻓﻘﻂ ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪ ای ﻣﻨﻈﻮم از اﻋﻤﺎل و اﯾﺎم ﮔﺬﺷﺘﮕ ﺎن ﻧﯿﺴﺖ. ﻧﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪی ﭘﯿﺶ از ﺧﻮد داﺷﺘﻪ و ﻧﻪ ﭘﺲ از

» ﺧﺎﻟﻘﯽ، ازﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺎ ﺧﺪای ﻧﺎﻣﻪ « ﻧﺎﻣﻪ ی اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن )ﺷﻤﺎره ی اول و دوم ۱۳۸۶ (، ص. ۱۲

۱۲۰

« در اﺻﻄﻼح ﻗﺪﻣﺎ و در ﺑﺮاﺑﺮ performative و ﮔﺰارﺷﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ا ﺻﻄﻼح ﻗﺪﯾﻤﯽ

۱۲۱ ﮔﺰاردی )از ﻓﻌﻞ ﮔﺰاردن( ﯾﺎ اﻧﺸﺎﯾﯽ »

constative . ۱۲۲ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ را ﻧﻘﻞ ﮐﺮده ام از داﺳﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺎﺑﻮس ﻫﺎی اﻗﻠﯿﻤﯽ ») زاﻫﺪی( ﮐﻪ در آن راوی اﺣﻮاﻻت اﯾﻞ ﺑﺨﺘﯿﺎری را از » زﻣﺴﺘﺎﻧﺠﺎ ﺑﻬﺎرﺟﺎ »ﺗﺎ «

« ﺧﺒﺮی»

« ﻋﻠﻒ اﯾﺎم ، ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه آن اﺛﺮ ﭘﺮوﯾﺰ

« ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﭘﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ دو اﺻﻄﻼح زﻣﺴﺘﺎﻧﺠﺎ و ﺑﻬﺎر ﺟﺎ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﯿﻼق و ﻗﺸﻼق از زﺑﺎن دﺧﺘﺮ ﺟﻮاﻧﯽ از اﯾﻞ ﺑﺨﺘﯿﺎری ﺷﻨﯿﺪه ام ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺎی ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺑﺮ ﺳﻨﮓ ﻫﺎی ﮐﻮه ﭼﻨﺎن ﻣﯽ ﺧﺮاﻣﯿﺪ ﮐﻪ زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﮑﻦ ﻫﺎی ﻣﺪ ﺑﺮ ﻓﺮﺷﯽ از ﻣﺨﻤﻞ.

٨٦