Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

ﺑﺮ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و آن را ﺷﻌﺮ ﺣﻤﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻨﺎ ) proper ( ، داﻧﺪ ﻤﯽﻧ از اﺗﻔﺎق ﻣﺎ را ﺑﺮآن ﻣﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺮ ادﺑﯿﺖ ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ، ﺑﺮﺷﻌﺮﯾﺖ آن، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺄ ﮐﯿﺪ ﮐﻨﯿﻢ )ﺑﺎ ﺗﻌﺎرﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﻟﺰوﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺎرﯾﻒ زﯾﺒﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﮕﻞ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد( و در ﭘﯽ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ از ﻣﺤﺎ ﮐﺎت در ﺷﺎ ﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ از دل ﺧﻮد اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﮕﻞ در ﺧﻮاﻧﺸﯽ ﮐﻪ از ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ آن را ﻫﻤﭽﻮن » ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ) fantastic ( ﻣﯽ« داﻧﺪ ﮐﻪ در آن ﭼﻬﺮه اﺳﻄﻮره ای و ﻓﺮادﻫﺶ ﻫﺎ ﻣﺸﻮب و ﻣﻌﻠﻖ اﻧﺪ ؛ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه ای ﺑﻪ زﻋﻢ او ﻓﺎﻗﺪ زﻣﺎﻧﯿﺖ و ﻣﮑﺎ ﻧﯿﺖ ﻣﺸﺨﺼﯽ در ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ آداب و رﺳﻮم ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ اﺳﺖ؛ ﻓﺮد و دود ) ﻣﺎن clan ( در آن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﺒﻪ ) اﻧﺪ ﺷﺪه ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻤﯽ ﻣﺎ ﻧ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ از زﺑﺎن ﮐﺪام ﯾﮏ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ( و ﺧﻮد ﺑﺴﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ) self-enclosed ( ﮐﻨﺶ ﻓﺮدی ﮐﻪ ﮐﺎﻧﻮن ﺷﻌﺮ ﺣﻤﺎﺳﯽ در ، ﺳﺎزد ﻣﯽرا ﺳﺨﻦ ﻓﺮدوﺳﯽ ) آن ﺑﺎﻏﺒﺎن ز اده اﻫﻞ ﻃﻮس! اﺷﺘﺒﺎه ﻫﮕﻞ( ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧ ﻤﯽ ﺧﻮرد.... اﺳﺎس داوری را ﻫﮕﻞ ﻫﺎی ﺗﻮا ﻣﯽ ن در اﯾﻦ ﭘﯿﺶ ﻓﺮض ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺑﻌﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻧﺴﺘﻪ در ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ دم زده ﺑﺎﺷﺪ و ازﯾﻨﺮو ﺷﻌﺮ او ﻓﺎﻗﺪ اﯾﻦ » ﺧﺼﻠﺖ ﺟﺪاﻧﺎﺷﺪﻧﯽ « ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻣﻠﯽ اﺳﺖ. ۱۲۸ در اﯾﻨ ﺠﺎ ﭘﺮﺳﺸﯽ ﻧﺎ ﮔﺰﯾﺮ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﺟﺪاﯾﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ دﯾﮕﺮی از واﺳﻄﻪ « و آﻧﯽ از واﻗﻌﻪ ای ﺑﯿﺮوﻧﯽ داﻧﺴﺖ؟ آﯾﺎ ﻣﺜﻼ در اﯾﻠﯿﺎد و ادﯾﺴﻪ ) ﺣﺘﺎ اﮔﺮ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﻮﻣﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺷﺨﺺ در زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ ﻣﻔﺮوض داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ (، زﻣﺎن رواﯾﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎ زﻣﺎن وﻗﻮع وﻗﺎﯾﻊ » در ﻋﺼﺮ ﮐﻮدﮐﯽ « اﻧﺴﺎن ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ در اﻧﻄﺒﺎق ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﯾﺎ آﻧﮑﻪ، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﯿﺖ رواﯾﺖ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻻﻣﺤﺎﻟﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ای ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ؟ رواﯾﺖ در ﺣﯿﻦ وﻗﻮع واﻗﻌﻪ ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻧﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد. رواﯾﺖ ) داﺳﺘﺎن( ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺷﻬﺎدت ﺑﺮ اﻣﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ. در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﻮﻃﯿﻘﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، اﯾﻦ ﺣﻤﺎﺳﯽ و ﻣﻠﯽ ، ﻣﺎ از اﺗﻔﺎق ﺑﺮ « ﺧﯿﺎﻟﯽ » ﺑﻮدن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﯽ « زﻧﺪﮔﯽ ، ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ رواﯾﯽ ﺑﻮدن آن ﻣﯽﺑﺮ ، ﮔﺮدد. ﭘﺮﺳﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ رواﯾﺖ آﯾﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺮی ن ﺗﻮا ﻣﯽ رواﯾﺖ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﯾﺎ ﻫﺮ رواﯾﺖ د ﯾﮕﺮی را ﺑﺎزﺗﺎﺑ ﺑﯽ» ﯽ

ﻫﺎی

یه ﻫﻮای ﺗﺎز »

یﻪ واﺳﻄ

ﺳﺨﻦ

زﻣﺎﻧﯽ

ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ

ﯽ ﮐﻪ آن را ﺑﺎزﺗﺎب

اﯾﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻪ واﻗﻌﯿ ﺑﯽ ﺘﯽ واﺳﻄﻪ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ آرزو ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﺨﻨ و ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ ﺎل ﺧﯿ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ

ﮐﻨﯿﻢ. ﻣﯽ ﺗﺄ ﮐﯿﺪ

ﺧﯿﺎﻟﯽ در زﺑﺎن. ۱۲۹

دﻫﺪ ﻣﯽ

ﻣﮕﺮ

128 G.W.Hegel, Aesthetics , T.M. Knox trans.Volume II (Oxford, 1975), 1098

ﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﯿﻮﺳﺖ ﭘ ۳.

از ﮐﺘﺎب

ﺳﺨﻦ ﻫﮕﻞ درﺑﺎره

ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻧﮕﻠ ی

ﯿﺪﮐﻨ ﻧﮕﺎه

ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ

ی

ﯿﺴﯽ

زﯾﺒﺎ

ﺗﻌﺒﯿﺮی از ﺑﺮاﻫﻨﯽ در آزاده ﺧﺎﻧﻢ .

داﺳﺘﺎن « زﺑﺎن ﺧﯿﺎل » ﻫﻤﭽﻮن

۱۲۹

٩١