Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

در ﺳﺨﻦ

اﺳﺖ ﺻﻨﺎﻋﺘﯽ

ﺑﺮ آن ﮔﺬاﺷﺖ،

،راز ﺑﻪ ﮐﻮﺗﺎه ﺳﺨﻦ، ا ﮔﺮ ﺑﺘﻮان ﻧﺎم « ﺻﻨﺎﻋﺖ »

ﮐﻪ

ذ ﮐﺮی از آن ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ . ﯾﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﯾﮕﺮ، ﺑﻪ زﺑﺎن و ﺑﺎ

در ﮐﺘﺐ ﺑﻼﻏﯽ ﭘﯿﺸ ﺎن ﯿﻨﯿ

راز ﺻﻨﺎﻋﺘﯽ در

اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺻﻨﺎﻋﺎت ادﺑﯽ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺘﻮان ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ ﺑﺮای آن ﺑﻪ دﺳﺖ . داد

ﻟﻔﻆ

ﻫﻤﭽﻮن ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ

ﺗﻮا ﻣﯽ ن ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺷﺮط اﯾﻔﺎد ﻣﻌﻨﺎ در ﺳﺨﻨﯽ ادﺑﯽ

ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ،

در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ا ﮐﻨﻮﻧﯽ را ﮐﻪ در اﻓﻖ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺳﺮاﯾﻨﺪه ﻣﺎ در ﺧﻮاﻧﺶ ﺧﻮد از ورای زﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ

ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺒﯿﺮ « راز» ﺑﻪ« رﻣﺰ»

ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﻮده اﺳﺖ،

آﯾﺎ ﺑﺮ

در ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻮا ﻣﯽ ن ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺮار ﻧﯿﺴﺖ ﺧﻮاﻧﺶ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺧﻮد را از ا ﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ

ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧ ؟ ﮐﻨﯿﻢ ﻤﯽ

. ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﻬﻢ ﻓﻘﻂ آن

ادﺑﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن

ﺳﻮد ﺧﻮاﻧﺶ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ﺗﻌﻄﯿﻞ ﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ ﺧﻮاﻧﺸ

ﯽ ﻫﺎی آن

ن آن را

ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ ، ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ا ﮐﻨﻮن ﭼﮕﻮﻧ ﺗﻮا ﻣﯽﻪ

ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ

ﺑﺎزﺧﻮاﻧﺪ. و ﻣﻬﻢ ﺗﺮ اﯾﻨﮑﻪ، ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻫﺮ ﻣﺘﻦ دﯾﮕﺮ ادﺑﯽ

ﻫﻤﻮاره

اﯾﻦ ﻧﺎ ﮔﻔﺘﮕﯽ، ﭘﻮﺷﯿﺪﮔﯽ ﺳﺨﻦ، در ﻣﺘﻨﯽ ﻫﻤﭽﻮن

ﮐﻪ ﺧﻮد آن را ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت درﻧﯿﺎورده اﺳﺖ.

ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭼﻪ ﻧﺎم دﯾﮕﺮی ﺗﻮا ﻣﯽ ن ﮔﺬاﺷﺖ؟ راز در اﯾﻨﺠﺎ ﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻗﺪﺳﯽ. ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﯾﮕﺮ ﺳ» Ì ﻧﯿﺴ« ﺮ

Ì و ﺖ. ﺳﺮ

اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم و ﯾﺎ در ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﻧﻈﺮی - ادﺑﯽ ازﯾﻦ

ﭼﻮب ﭼﻬﺎر در ﮐﻼم «

ﺑﺎﻃﻦ» و« ﻇﺎﻫﺮ » ؛ ﻋﻼﻧﯿﻪ

ﻫﺮ ﻣﻔﻬﻮم دو ﯾﮑﯽ اﺳﺖ . در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ راز ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻧﺪ آﺷﮑﺎر ﮐﻨﺪ، اﻣﺎ ﻫﻤﻮاره ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ آﺷﮑﺎر اﺳﺖ. ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﯾﮕﺮ، راز ی اﺳﺖ ﮐﻪ رازی ﻧﯿﺴﺖ ۱۳۲ . و ﻫﻤﭽﻮن رازی ﮐﻪ رازی ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ داده ﻧ ﺷﻮ ﻤﯽ د، ﺑﺎ ﻣﺎ درﻣﯿﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ د.ﺷﻮ ﻣﯽ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم راز را ﭼﺸﻢ از

اﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﯽ

ﻓﻠﺴﻔﯽ، اﻟﻬﯿﺎﺗﯽ ﺣﺘﺎ ﯾﺎ و و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺼﻠﺘ

و ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ ﮐﺎرﺑﺴﺖ

ﺑﺮداﺷﺖ ﻃﺒﻌﺎ

در آﺛﺎر در اﯾﻦ در. ﯾﺪا

از ﻣﻔﻬﻮم « ازر»

١٣٢ ﺑﺮداﺷﺘ

ﻣﻔﻬﻮم

ﯽ در ﻫﺎی

ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ

از ﻣﺘﻦ ادﺑ

در ادﺑ

ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺒﻮده و ﻓﻘﻂ ﻣﻼزﻣﺎت

ﯾﺪا در ﻣﺘﺎﺧﺮ

ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻫﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ

ﯽ ﯽ، «ﯽ

ﯿﺎت،

ﺷﺪه آﻧﭽﻨﺎن ﮐﻪ در آﺛﺎر ز از در ﯾﺮ اﺳﺖ ه آﻣﺪ ﯾﺪا : “ Passions : ‘An Oblique Offering’” in On the Name, Thomas Dutoit ed., David Wood et al. trans. (Stanford, 1995). Jacques Derrida: “Literature in Secret” in The Gift of Death , David Willis trans. (Chicago Univ. Press, 1995).

در ﺷﻌﺮ

راز دارم « و ﺑﺮ اﻟﮕﻮ » ی ﻣﺬاق ﻋﺎﺷﻘ

ﮔﻔﺘﻪ او ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺬاﻗ »

راز را در ﺑﺮﮔﺮد ان ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب ز ﯾﻦا ﯿﺰ و ﻧ ﯾﺮ

یﺑﺮا ﯽ

یﺑﺮا ﯽ ﻣﺬاﻗ

ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ام: ﻣﺬاق ﻋﺎﺷﻘ

…دارم ﯽ

Jacques Derrida and Maurizio Ferraris : A Taste for the Secret , Giacomo Donis trans . (Wiley, 2001).

٩٧