​ناسخ التواریخ​

‌ را ‌ تاریخ ‌ نویسندگان ‌ این

مرگ ‌ و ‌ شکنجه ‌ و ‌ کیفر ‌ از ،‌

‌ بخاطر ‌ هم ‌ و ‌ مقام ‌ و ‌ ثروت ‌ به ‌ تمایل ‌ بخاطر ‌ هم ‌ ‌ . اند ترس ‌

شده ‌ نوشته ‌

‌ هر ‌ دیگر ‌ طرف ‌ از ‌ و ‌ باشد ‌ گواه ‌ پادشاه ‌ نیکی ‌ و ‌ بزرگی ‌ بر ‌ سیاسی ‌ و ‌ اجتماعی ‌ رویدادهای ‌ همۀ

که ‌ کردند ‌

می ‌ تصویر ‌ ای ‌

بگونه ‌

می ‌ اشاره ‌ نمونه ‌ چند ‌ به ‌ تنها ‌ اختصار ‌ رعایت ‌ برای ‌‌. یابد ‌ جلوه ‌ پست ‌ و ‌ پلید ‌ . کنم ‌‌‌

فرهنگی ‌ نوآوری ‌ و ‌ نواندیشی ‌ نوع ،‌

‌ نمون ‌ اوّلین

‌ سیاستهای ‌ در ‌ کبیر

امیر ‌ که ‌ آنجا ‌ از ‌ ‌ . باشد

‌ می رکبیر ‌

قت ‌ به ‌ مربوط ‌ نویسی ‌ تاریخ ‌ در ‌ نویسنده ‌ دو ‌ این ‌ روش ‌ ۀ امی ‌ ل

‌ جوان ‌ شاه ‌ نتیجه ‌ در ‌، پادشاه

و ‌ دربار ‌ منافع ‌ با ‌ نه ‌ و ‌ بود ‌ سازگار ‌‌ علماء ‌ های ‌

خواسته ‌ با ‌ نه ‌ مطلب ‌ این ‌ و ‌ بود ‌ قدم ‌

پیش ‌ اصلاحی ‌

‌ را ‌ او ‌ قتل ‌ رمان

ف ‌ آنگاه ‌ و ‌ کرد ‌ کنار ‌ بر

‌ وزیری

مقام ‌ از ‌ را ‌ او ‌ اوّل ‌ امیرکبیر ‌ دشمنان ‌ توطئۀ ‌ با ‌ همیاری ‌ در ‌ شاه ‌ ناصرالدّین ‌ نخست ‌

‌ بدین ‌ است ‌ نداشته ‌ دست ‌ کبیر

امیر ‌ قتل ‌ در ‌ که ‌ نمود

می ‌ تظاهر ‌ ره ‌

هموا ‌ شاه ‌ ناصرالدّین ‌ که ‌ آنجا ‌ از ‌ امّا ‌‌. د

نمو ‌ صادر ‌ کاشان ‌ در

‌ وی ‌ طبیعی ‌ مرگ ‌ و ‌ امیرکبیر ‌ روزۀ

‌ بیماری ‌ از ‌ یل ٤٠‌

تفص ‌ به ‌ آشکار ‌ پردازی

دروغ ‌ با ‌ شاه ‌

خشنودی ‌ برای ‌ نویسنده ‌ دو ‌ هر ‌ جهت ‌

‌. گویند 2 ‌

می ‌ سخن ‌ بیماری ‌ آن ‌ بخاطر ‌

‌‌ می ‌ مربوط ‌ هم ‌ نخست ‌ نمونۀ ‌ به ‌ دوم ‌ نمونۀ ‌

‌ که ‌ بود ‌ نوری ‌ خان ‌ آقا ‌ میرزا ‌ امیرکبیر ‌ ل

قت ‌ توطئۀ ‌ در ‌ بانفوذ ‌ افراد ‌ از ‌ یکی

‌. شود ‌

‌ و ‌ التّواریخ ‌ ناسخ ‌ نگارش ‌ دوران ‌ تمام ‌ در ‌‌. شد ‌ منصوب ‌ وزیری

نخست ‌ به ‌ امیرکبیر ‌ قتل ‌ با ‌ و ‌ بود ‌ عظمی ‌ صدارت ‌ مسند ‌ خواهان ‌

‌ همچنین ‌ امیرکبیر ‌ ل

‌ مورد ‌ در ‌ حقیقت ‌ کتمان ‌ ‌ . است ‌ نوری تق

‌ خان ‌ آقا ‌ میرزا ‌ همین ‌ یران

ا ‌ حاکم ‌ وزیر

ا نخست ‌ ء ‌

الصّف ة روض

‌ بود ‌ وزیران

نخست ‌ ترین ‌

بی ‌ از ‌ وزیر ‌ کفایت ‌

نخست ‌ این ‌ اینکه ‌ با ‌‌. است ‌ بوده ‌ هم ‌ نوری ‌ خان ‌ آقا ‌ میرزا ‌ به ‌ نسبت ‌ گوئی ‌

بخاط ر ‌ تملّق ‌

‌ عصارۀ ‌ و ‌ سیاستمدار ‌ ترین

کاردان ‌ و ‌ وزیر ‌

نخست ‌ ین ‌

شریفتر ‌ و ‌ ایران ‌ تاریخ ‌ ۀ

نابغ ‌ زرگترین

ب ‌ بعنوان ‌ را ‌ وی ‌ نویسنده ‌ دو ‌ هر ‌ امّا وطن ‌ و ‌ تیزهوشی ‌ و ‌ درایت ‌ و ‌ حکمت ‌

‌ این ‌ خواندن ‌ گاهی ‌ چاپلوسی ‌ و ‌ گوئی

مد ‌ این ‌ شدّت ‌‌. نمایند حهی ‌

می ‌ تصویر ‌ و ‌ تعریف ‌ پرستی ‌

می ‌ دشوار ‌ را ‌ کتاب ‌ دو ‌ . کند ‌ ‌‌‌ می ‌ تشکیل ‌ را ‌ کتاب ‌ دو ‌ این ‌ سر ‌ تا ‌ سر ‌ واقع ‌ در ‌ که ‌ نمونه ‌ آخرین ‌

‌ در ‌ اصل ‌ این ‌ اگرچه ‌ و ‌ است ‌ قاجار ‌ پادشاهان ‌ از ‌ گوئی

تملّق ‌ دهد ‌

‌ همان ‌ مشمول ‌ نیز ‌ قاجار ‌ شاهان ‌ همۀ ‌، زنده ‌ شاه ‌ خشنودی ‌ برای ‌ امّا ‌ دارد ‌ ویژه ‌ مصداق ‌ شاه ‌ ناصرالدّین ‌ یعنی

‌ شاه ‌ مورد زنده ‌

‌ همۀ ‌ با ‌ آنرا ‌ و ‌ کنند

می ‌ یاد ‌ گیرند ‌

می ‌ الهام ‌ خدا ‌ از ‌ شاهان ‌ اینکه ‌ از ‌ً مکرّرا ‌ نویسنده ‌ و ‌

د ‌ هر ‌‌. گردند

می ‌ چاپلوسی ‌ و ‌ گوئی ‌

گزافه ‌

‌ محمّد ‌ آقا ‌ جنایتهای ‌‌. پردازند

می ‌ خونخواری ‌ و ‌ بیرحمی ‌ و ‌ جنایت ‌ نوع ‌ هر ‌ توجیه ‌ به ‌ و ‌ دهند ‌

می ‌ پیوند ‌ آنان ‌ سیاستهای ‌ و ‌ کارها ‌

‌ آن ‌ مردم ‌ عام ‌ قتل ‌ و ‌ گرجستان ‌ و ‌ ارمنستان ‌ به ‌ ه ‌ و ‌ روس ‌ و ‌ ایران ‌ جنگهای ‌ از ‌ بحث ‌ در ‌‌. یابند

یورشهای ‌ در ‌ هم ‌ و ‌ کرمان ‌ نظیر ‌ ایران ‌ داخل ‌ وحشیان ‌ّ فر ‌ و ‌ فضیلت ‌ را ‌ بازماندگان ‌ از ‌ تن ‌ هزار ‌ دهها ‌ کشیدن ۀ ‌ ا می ‌ یزدی ‌

‌ در ‌ هم ‌ را ‌ قاجار ‌ خان

برده ‌ به ‌ و ‌ سامان ‌‌

‌ و ‌ شمارند

‌ می سرفراز ‌

‌ و ‌ پیروز ‌ و ‌، ایران ‌ استقلال ‌ و ‌ تمامیّت ‌ حافظ ‌، ایران ‌ دهندۀ

نجات ‌ را ‌ قاجار ‌ پادشاهان ‌ ان ‌

افغانس ‌ و ‌ ایران ‌ً بعدا ت

‌ به ‌ را ‌ ایران ‌ از ‌ نیمی ‌ حدود

‌ که ‌

ترکمان ‌ و ‌ گلستان ‌ قراردادهای ‌ ناگاه ‌ به ‌ که ‌ شود چای ‌ پار ‌ سی و

می ‌ چه ‌ که ‌ فهمد ‌

نمی ‌ خواننده ‌

شود. ‌ می ‌ منعقد ‌

می ‌ واگذار ‌ دیگر ‌ کشورهای ‌ نک ‌ ند

‌‌‌ ‌ ناسخ ‌ که ‌ دید ‌ باید ‌ حال

روضةالصفا ‌ و ‌ التّواریخ ء ‌ ‌ و ‌ واقعیّت ‌ تحریف ‌ سران ‌ هم ‌ و ‌ مذهبی ‌ علماء ‌ هم ‌ که ‌ است ‌ آن ‌ موضوع ‌ این ‌ سبب ‌‌. است ‌ کتاب ‌ دو ‌ هر ‌ اصلی ‌ روش ‌ مورد ‌ این ‌ در ‌ عمدی ‌ دروغگوئی وسواس ‌ دشمنی ‌ شاه ‌ ناصرالدّین ‌ البتّه ‌ و ‌ ایران ‌ سیاسی ‌ می ‌ او ‌ نهضت ‌ و ‌ باب ‌ به ‌ نسبت ‌ آمیزی ‌ ‌ نویسندگان ‌ این ‌ نتیجه ‌ در ‌ و ‌ داشتند تملّق ‌ ‌ّ خاص ‌ مورد ‌ این ‌ در ‌ گو ‌ می ‌ نهضت ‌ این ‌ به ‌ توهین ‌ و ‌ تحقیر ‌ را ‌ خود ‌ رسالت ‌ ه ‌ از ‌ هم ‌ خود ‌ علاوه ‌ به ‌ امّا ‌‌. دیدند تعصّب ‌ مان ‌‌ و اندیش ‌ تاریک ی ‌ نه ‌ مورد ‌ این ‌ در ‌ جهت ‌ بدین ‌ و ‌ داشتند ‌ بهره ‌ مذهبی ‌ نابردباری ‌ و ‌ تنها ‌ ‌ بدلخواه ‌ و ‌ شوق ‌ با ‌ بلکه ‌ ترس ‌ روی ‌ از ‌ ناسخ ‌ توصیف ‌ از ‌ پیش ‌‌. کردند ‌ همراهی ‌ مسجد ‌ و ‌ دربار ‌ خواستۀ ‌ با ‌ خویش گفته ‌ به ‌ که ‌ است ‌ مناسب ‌ باب ‌ نهضت ‌ از ‌ التّواریخ ‌ ‌ ای روضة ‌ از ‌ بی ‌ بر ‌ نویسنده ‌ آن ‌ در ‌ که ‌ الصّفاء ‌ نسبت ‌ غرض ‌ نداشتن ‌ و ‌ خویش ‌ طرفی ‌ می ‌ تأکید ‌ بابی ‌ آئین ‌ به ‌ توجّه ‌ کند ‌ ‌ چنانکه ‌‌. کنیم می ‌ گفت ‌ چنان ‌ در ‌ حال ‌ عین ‌ در ‌ و ‌ است ‌ بابی ‌ آئین ‌ و ‌ باب ‌ به ‌ نسبت ‌ دشنام ‌ سر ‌ تا ‌ سر ‌ پاراگراف ‌ این ‌ بینیم اری ‌ نویس ‌ و ‌ انصاف ‌ از ‌ نده بی ‌ می ‌ سخن ‌ خود ‌ غرضی ‌ گوید! ‌ ‌‌‌ اجما صتف ‌ این ‌ یل شهور ‌ و ‌ اعوام ‌ واقعات ‌ ضمن ‌ در ‌ً سابقا ‌ اینکه ‌ ل ‌ بی ‌ دعاوی ‌ باب ‌ در ‌ ‌ مجهول ‌ مصروع ‌ کذّاب ‌ باب ‌ معانی ‌ آن ‌ و بی ‌ آیات ‌ مجع ‌ موضوع ‌ قواعد ‌ ول ‌ سفیه ‌ وقیح ‌ پیروان ‌ خروج ‌ و ‌ ‌ علمای ‌ فتوای ‌ به ‌ او ‌ قتل ‌ و ‌ نیریز ‌ و ‌ زنجان ‌ و ‌ مازندران ‌ در ‌ او اساطیر ‌ در ‌ علما ‌ تصدیق ‌ و ‌ تبریز ‌ شهر ‌ در ‌ اسلام - ‌ سطور ‌ ‌ مکاتیب ‌ بی ‌ ‌ او ‌ ترتیب ارتداد ‌ و ‌ ‌ مریدان ‌ ‌ عزازیل اثبات ‌ و ‌ ‌ اقاویل ‌ اباطیل ‌ مخاذیل ‌ آن ‌ لعنهم بی ‌ مبسوط ‌ شرحی ‌ الله ‌ خذلهم ‌ و ‌ الله ‌ مست ‌ کتاب ‌ این ‌ در ‌ صداقت ‌ قلم ‌ به ‌ غرض ‌ آلایش مرقو ‌ طاب ‌. افتاد ‌ م 3 ‌‌ ‌ تاریخ ‌ از ‌ خود ‌ که ‌ است ‌ معلوم ‌‌. است ‌ توجّه ‌ قابل ‌ الصّفاء ‌ روضة ‌ نویسندۀ ‌ هدایت ‌ سخن ‌ خشونت ‌ ‌ در ‌ و ‌ شرمسارست ‌ خود ‌ نویسی می ‌ حال ‌ عین ‌ می ‌ چندان ‌ دو ‌ نویسنده ‌ گفتار ‌ این ‌ شگفتی ‌‌. یابد ‌ دستاویزی ‌ احساس ‌ این ‌ از ‌ فرار ‌ برای ‌ تا ‌ کوشد ‌ ‌ باقی ‌ به ‌ که ‌ وقتی ‌ شود می ‌ تاریخ ‌ بابی ‌ نهضت ‌ مورد ‌ در ‌ چگونه ‌ نویسند . ‌ ‌

3

Made with