Martens - Eenzaamheid

Ten geleide

Al enkele jaren werk ik in senioren-wooncomplexen als community builder aan sociale verbondenheid en bruis. Maar nog steeds laat het beeld me niet los. Een enorm flatgebouw met al die gangen, al die woon units. Stapeltjes mensen. Mensen die bijna allemaal in hun eentje met hun bordje op schoot zitten te eten bij het zes-uurjournaal. Deur aan deur, gang aan gang. Is dat niet een grotesk vertoon van eenzaamheid? Misschien niet. Wie weinig contacten heeft, is niet per sé eenzaam. Een paar contacten kunnen al veel voldoening geven. Toch zegt mijn gevoel dat de eenzaamheid hier behoorlijk regeert. De hoge leeftijd, de gezond heidsproblemen en de beperkte mobiliteit van de bewoners zijn beken de voorspellers. Ook raak ik telkens weer gealarmeerd als ik voor de zoveelste keer die paar zinnetjes weer hoor: ‘Eenzaam, ik? Nee hoor, ik red me wel, maar die en die en die! Bel dáár maar eens aan…’ Uit een Amerikaans onderzoek naar gezondheidsrisico’s bij eenzaam heid kwam enkele jaren geleden naar voren dat eenzaamheid meer bij draagt aan vroegtijdig overlijden dan roken en obesitas. De cijfers in de literatuur en ook in dit boek liegen er niet om: eenzaamheid is hard op weg om volksziekte nummer een te worden. Nu heeft iedereen wel eens een periode waarin hij of zij zich eenzaam voelt, bijvoorbeeld na een verhuizing of na het overlijden van een dierbare. In die zin hoort een zaamheid bij het leven, net als verdriet en pijn. Alleen zijn kan ook pret tig zijn. Maar wat als het al heel lang onprettig voelt, als het verdriet of de pijn niet meer weggaat? Wat als dat knagende, onprettige en uitein delijk ziek makende gevoel je hele leven beheerst, niet enkele maanden, maar enkele jaren en soms je hele leven lang? Als je het gevoel hebt dat er niemand meer op je zit te wachten? Als je denkt dat je voor niemand meer van betekenis bent? Als je niemand jou nog zachtjes toespreekt wanneer je soms wat onhebbelijk doet of vergeet de huur te betalen? Langdurig sociaal isolement en eenzaamheid kunnen verstrekkende ge volgen hebben, zoals depressie, schulden, vervuiling en verslaving. De schaamte en het schuldgevoel doen er nog een schepje bovenop. Het zal je maar gebeuren.