Utdanning nr 09-2014

Innspill

Matematikkforalle

Deterhøgtvolum idebattenom betreskule,spesieltomat læra- ranemåblibetre.Folkflestmå sitja igjenmed inntrykketavat lærararharkunna liteog inkjefør. Fåsetsøkelysetpåsystemet. Deneine reforma etterdenandreharetterkvart lagt ei klam ånd over skulekvardagen. Alt skal dokumenterast,protokollerast,kontrollerast, rap- porterastogevaluerast frå toppenav.Kvarhardet blitt av læraren sin fridomog stimulans til krea- tivitet oppi dette? Jo, det harmedført frustrasjon, avmakt ogpassivitet. Førstekrav for effektiv læringerundervisning tilpassadeneinskildeelev.Kvar elevmå føla seg sett, forstått, akseptert ogverdsatt. Detmåskapasteinundervisningssituasjonsom stimulerer både lærar ogelev til innsats. Einkan nå langtmedenklemetodar, noko someghervil gi eitdømepå. I ein 12-års periodehaddeeghandomallmate- matikkundervisningpåein fådelt skule. Egvalde sjølv ut det læreverket eg fannmest tenleg der og då: «Matematikk i grunnskulen» av Robert E. EicholzogPharesG.ODaffer i samarbeidmed CharlesF. Brumfiel ogMerrill E. Shanks.Med råd fornorskutgåve: JorunArneberg,MogensChris- tensen, Svein Egil Eidet og KåreMoltu, Dreyer Forlag, Oslo. Godkjent avKyrkje- ogUndervis- ningsdepartementet i 1972. Det har vore syndamykje i norsk skule ved å halda elevane klassevis samla i matematikk. Flinkehurtigarbeidandeelevar, dei elevane som trongminst åbli drilla, harvorte fòramed lette, trivielleekstraoppgåver, i staden forå fågåvidare i faget. Svake eller umogne elevar har fått store problem fordideiharvorte forserte til ågåvidare i faget førdeihar fåttmedseggrunnlaget. Slikt er utilgiveleg ieit fagsommatematikk.Detgår ikkje. Egbestemteat alleelevar skulle fåarbeida indi- viduelt i sitt eige tempo. Mangeelevarharhatt liteutbytteav fellesun- dervisning imatematikk frå tavla.Deimå få tenkja ut problemløysinga i sitt eige tempo. Egvissteat det var utopi å forventa same framdriftsfart for alleelevane. Minfilosofivar ågjeraelevane så sjølvstendige som rådvar. Læraren skulleberreveraeinkata- lysator foråhjelpadei påglid. Det tok si tidå innarbeidanye rutinar. Alfaog omegaer to sett kladdebøker til alleelevar, ogat lærarendagleg rettar allebøker. Eg skullenåha

tid til å gi alle individuell bistand. Så i byrjinga kunnedet nokavog til bli ei visskødanning for å få rettleiing. Ved byrjinga av kvarmatematikktime samla eg inndeikladdebøkeneelevanehaddehattmed heim.Ogdei fekkutlevert dei bøkeneeghadde hatt inne for retting.Omdei hadde fåttmerknad eller feilpåoppgåver, rettadeidesse,ogdeihadde høve til å søkja rettleiing. Pådenmåten fekkdei respons på arbeidet sitt kvar dagheile skuleåret.Ogmehasta ikkje forbi noko lærestoffutanat elevenhadde forståttdet. Dette rettingsarbeidet kosta sjølvsagtmeg som lærar eingoddel arbeidkvar dag.Meneghadde såleis fullkontroll,ogdetblei ingen«hol» iunder- visningsstoffet.Det gaveingod følelse, ogvarvel verdt arbeidet. Rekneverket eghaddevalt, varnokså sjølvin- struerande.Nårelevanekom tilkateteretogsøkte mineråd foreinyrekneart, spurdeegalltidomdei hadde lese forklaringa som stod i boka. Dettekravdeegat dei prøvde først, for ågjera dei så sjølvstendige sommogeleg. Stoddei ennå fast, forklarteegdei sjølvsagt, forå fådei påglid. Dette resulterteetterkvart i at dei blei flinkare ogflinkare til å ta seg framvedeigahjelp. Såleis fekkegbetre tid til åhjelpaog forklaradei som trongdetmest. Lekser gaveg sågodt somaldri.Dei fekk rekna det dei ville, noko som resulterte i stor sprei- ing.Dei snarasteog ivrigaste lågetterkvart langt framom sitt årspensum, ofte langt inn i nesteårs pensum. Det finevar at dette ikkje tok gnisten frådei som låg sist. Det vart eit akseptert system, alle arbeidde i sitt eige tempo. Foreldre til dei som låg sist,kunne iblanthamerknad tildette,men ikkje elevane.Og foreldre til dei som låg langt framme, saavog til at eggavdeimykje lekse.Desseele- vane sat gjerne langekveldar, laurdagog søndag og rekna. Dei hadde blitt så interesserte i faget at dei dreiv seg sjølve.Då følteegat egverkeleg hadde lukkast over forventningmedmitt under- visningssystem. Dei som tok stoffet lett og syntes det blei for mangeøvingsoppgåver, fekk gjernehoppaover eindelnårdeihaddeklarertdetmedmegogvist atdeikunnedet. Det fylgde med kontrolloppgåver til kvart avsnitt.Mendesse trongeg ikkjebruka; berreein sjeldan gong. Dåvistedet seg alltid at dei skåra høgt. Iblanthaddemeavbrekkmed felleshovudrek- ning.Dei blei ògflinke til åhjelpakvarandre.Det varogsåpositivt. Systemet er likegangbart i fulldelt som i fådelt skule.Mendetkrevarbeid.

Knut Vadla medlemav pensjoniststyret i Utdanningsforbundet Rogaland

FOTO PRIVAT

«Mehasta ikkje forbinoko lærestoffutanat eleven hadde forståttdet.»

36 | UTDANNING nr.9/9.mai2014