Cock A. Hazeu - Institutionele economie

Voorwoord

Voorwoord bij de eerste druk

Organisatie- en sturingsvraagstukken worden vanuit verschillende discipli nes bestudeerd. Onder andere bestuurskundigen, politicologen, sociologen en economen houden zich hiermee bezig. Vanuit de economische discipline is er de laatste twee decennia duidelijk een leerstuk ‘institutionele economie en economische organisatietheorie’ opgekomen. Daarin wordt met name aan dacht gevraagd voor het belang van instituties, organisaties, in het verleden gevormde vaste gewoontes en gedragscodes bij economisch handelen. Ook onvolledige informatie en niet-volledig rationeel gedrag bepalen het gedrag van individuen, overheden, bedrijven en andere organisaties. Dat heeft geleid tot nieuwe theorieën, zoals transactiekostentheorie, principaal-agentbena dering, en eigendomsrechtentheorie, die tezamen de hardcore van de nieuwe institutionele economie vormen. Dit soort theorieën is een aanvulling op de traditionele economische theorie waarin als regel wordt uitgegaan van een consument, producent of overheid die alles weet – de prioriteit in de eigen voorkeuren, precieze prijzen en kosten, de effectiviteit van de beschikbare in strumenten, het gedrag van anderen – en op ieder moment plussen en minnen van verschillende keuzemogelijkheden tegen elkaar afweegt om zo tot de beste beslissing te komen. Economen die opgevoed zijn in die denktrant zien daar de beperkingen wel van in: als we niet zus en zo veronderstellen, dan kunnen we geen redenering, verklaring of voorspelling opstellen. Niet-economen vin den deze denktrant vaak irreëel, zoniet wereldvreemd. Dit boek probeert een brug te slaan tussen de denktrant van (toekomstige) economen en niet-economen, zoals bestuurskundigen, politicologen, socio logen en juristen, opdat we van elkaar kunnen leren. Het boek wil aan niet economen laten zien dat moderne loten aan de stam van economische the orievorming concepten hebben opgeleverd die bruikbaar zijn bij de studie van organisatie- en sturingsvraagstukken. Studenten economie daarentegen krijgen institutioneeleconomische concepten wel zo her en der in hun studie mee, maar ervaren als leemte het ontbreken van een helder en consistent over zicht dat die theorieën samenvat, met elkaar in verband brengt en toepast. Dit boek hoopt ook in die behoefte te voorzien. Ten slotte pretendeert dit boek een ‘ideeënboek’ te zijn, waarbij een aantal toepassingen van die nieuwe concepten