Tiba Bolle en Inge van Meelis - Taalbewust beroepsonderwijs

1  De positie van taalontwikkeling in het (v)mbo

Houvast voor docenten Het Referentiekader Taal beschrijft de taalvaardigheid in situaties uit het dagelijks leven, de opleiding en de werkomgeving. Daarom is het bruikbaar voor alle docenten en vormt het een geschikt kader om bijvoorbeeld geza menlijk te bepalen hoe je presentaties, brieven of verslagen gaat beoorde len. De in het Referentiekader omschreven taken (wat leerlingen moeten kunnen) en kenmerken van de taakuitvoering (hoe goed ze het moeten kunnen) bieden hiervoor concrete handvatten en beoordelingscriteria. Of je nu beroepsvakdocent bent of docent Nederlands: aan de hand hiervan kun je de juiste eisen voor het taalgebruik van leerlingen formuleren. Je kunt vooruitgang in de taalontwikkeling concreet benoemen. In de praktijkvoor beelden in deel III gebruiken we het Referentiekader Taal dan ook om de taalvaardigheidseisen van elke situatie te beschrijven. Taalexamens en taal in de examens Het behaalde eindniveau Nederlands wordt in het (v)mbo vastgesteld door middel van centrale taalexamens en schoolexamens op niveau 2F en 3F. Op welk niveau taal moet worden geëxamineerd en welke rol taalexamens spe len bij diplomering wordt door het Ministerie van OCW voor het gehele (v)mbo vastgesteld. Deze zogeheten generieke eisen aan taal zijn wettelijk vastgelegd en gelden voor een bepaald opleidingsniveau. Ze heten generiek omdat het niet uitmaakt of een student fietsenmaker, verpleegkundige of kapper wil worden, deze eisen zijn voor alle leerlingen van een vmbo-leer weg of mbo-niveau gelijk. Generieke taaleisen moeten zodanig worden geëxamineerd dat vastgesteld kan worden of het referentieniveau wordt beheerst. De taaleisen worden deels met centrale examens geëxamineerd en deels met schoolexamens. In de centrale examens worden de taalvaar digheden getoetst in opdrachten die gaan over algemeen maatschappelij ke onderwerpen. De onderwerpen van de examenteksten en -opdrachten zijn voor leerlingen uit alle verschillende opleidingsrichtingen in de centrale examens gelijk. Bij de schoolexamens, die door de scholen zijn ingekocht of geconstrueerd, wordt in veel gevallen voor algemene examenonderwerpen gekozen. Maar ook taal examineren in de beroepscontext gebeurt daarbij heel regelmatig. Taalvaardigheid examineren in de beroepscontext Een school of opleiding is vrij om het schoolexamen Nederlands thematisch te laten aansluiten op de beroepspraktijk, mits dit op een verantwoorde en betrouwbare wijze gebeurt. Er is wat voor te zeggen om de schoolexamens

1.3

26