Tiba Bolle en Inge van Meelis - Taalbewust beroepsonderwijs

1  De positie van taalontwikkeling in het (v)mbo

de aspecten: de ene leerling leest snel en met veel plezier, maar heeft meer moeite met spreken, bij een ander is dat weer net andersom. Verschillen in motivatie, concentratievermogen en de vaardigheid om zelfstandig (samen) te werken blijf je houden. Daarnaast houdt het maken van niveaugroepen in dat je klassen opsplitst en leerlingen uit verschillende groepen samenvoegt, wat in de praktijk een nadelige uitwerking heeft op de groepsdynamiek. Leerlingen moeten in een nieuw samengestelde klas opnieuw hun plek vin den, iets wat zeker in het (v)mbo, waar voornamelijk jong-adolescenten aan deelnemen, vraagt om krachtig klassenmanagement. En als scholen leerlin gen van verschillende opleidingen samen willen voegen op basis van niveau (bijvoorbeeld in taalniveaugroepen), blijkt dat roostertechnisch ook grote problemen op te leveren. Klassen in het (v)mbo opsplitsen op basis van (taal)niveau is dus niet alleen moeilijk, maar kan ook stigmatiserend werken voor de zwakkere leerlingen. Leerlingen vinden het meestal niet fijn om in de laagniveaugroep ingedeeld te worden. Niemand wil graag als zwak bestempeld worden. Zwakke leerlin gen hebben juist baat bij goede rolmodellen en de uitdaging die een hetero gene groep biedt. Uit onderzoek blijkt – en dat zien wij in de praktijk overal terug – dat vooral de sterke leerlingen profiteren van homogene niveau groepen (ICE, 2013; Vernooij, 2009; ECBO, 2015); in de zwakke groepen vertraagt vaak het leertempo en komen de leerlingen langzamer vooruit. Convergent differentiëren We gaan dus uit van heterogene klassen . Hier zijn ook weer twee verschil lende benaderingen te onderscheiden: 1 Sterke en zwakke leerlingen werken in hun eigen tempo aan verschillen de taken en opdrachten. 2 Alle leerlingen (zwak en sterk) werken aan dezelfde taak of opdracht op hun eigen niveau. Wij zijn wederom voorstander van de tweede benadering. Dat leerlingen in een lessituatie aan dezelfde hele taak werken (bijvoorbeeld een brief of verslag schrijven, een presentatie geven) en daarbij instructie, ondersteu ning en feedback op hun eigen niveau ontvangen noemt men convergent differentiëren . Convergente differentiatie in heterogene groepen biedt veel voordelen: ■■ Leerlingen gaan de samenwerking aan doordat er een gemeenschappe lijk doel is en ze elkaar kunnen ondersteunen en uitdagen. ■■ Leerlingen verschillen in aanpak en ijverige, vlotte of meer gevorderde leerlingen fungeren als rolmodellen. ■■ De instructie en de feedback blijven doelgericht en overzichtelijk, omdat iedereen met hetzelfde bezig is en hetzelfde einddoel voor ogen heeft.

38