Gerda van Straten, Margot Scholte en Ard Sprinkhuizen - Dichterbij de basis

1  dichterbij: visie en basishouding

voed wordt in een gezin met ruimere financiële middelen en die gestimuleerd wordt zich te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld ook aan het opgroeien in een vluchtelingengezin dat kampt met ontworteling en traumaverwerking. Het risico op daadwerkelijke problemen wordt nog eens versterkt door maat schappelijke factoren. Zo zijn de eisen die de maatschappij stelt steeds hoger geworden. Mensen hebben bijvoorbeeld velerlei praktische en bureaucratische vaardigheden nodig om een huishouden draaiende te houden. Als je weet dat een op de negen Nederlanders laaggeletterd is (Greef, Segers, & Nijhuis, 2014), dan begrijp je dat veel mensen problemen ervaren met zelfredzaamheid. Daar bij spelen ook economische en politieke factoren een rol. Als sprake is van hoge werkloosheid zullen mensen met minder bagage eerder uit de boot vallen en sneller problemen ervaren en afhankelijk worden. Zeker als ook nog eens sterk de nadruk wordt gelegd op eigen verantwoordelijkheid en als allerlei onder steunende voorzieningen verdwijnen of minder toegankelijk gemaakt worden, bijvoorbeeld door eigenbijdrageregelingen of indicatie-eisen. Of iemand in staat is moeilijkheden en problemen te overwinnen, is dus een samenspel van persoonlijke factoren en omstandigheden en maatschappelijke, economische en politieke factoren. Het sociaal werk heeft de opdracht mensen te ondersteunen in het (weer) op bouwen van zelfredzaamheid, maar ook in het leren omgaan met onvermogen en kwetsbaarheid en het gebruikmaken van formele en informele netwerken en voorzieningen en van de kansen die de samenleving biedt. Zo nodig lost de sociaal werker, samen met andere professionals, problemen op waar cliënten of burgers zelf niet (meer) uitkomen. Het uiteindelijke doel is dat iedereen zo goed mogelijk tot zijn recht komt. Daar waar de omstandigheden systematisch ongunstig zijn en de sociale rechtvaardigheid in het gedrang is, heeft sociaal werk de taak om dit te signaleren en aan de orde te stellen bij andere organisa ties en de (lokale) overheid. Denk bijvoorbeeld aan het signaal dat veel ouderen ’s avonds niet alleen op straat durven. Je kunt dit wijten aan eigen gevoelens van kwetsbaarheid en onterechte angst voor jonge mensen of groepjes die op straat rondhangen, maar als het om een slecht verlichte wijk gaat met onoverzichtelij ke hoeken en bovengemiddeld veel criminaliteit, dan ligt het voor de hand daar de aandacht (ook) op te vestigen. Nancy is niet goed opgewassen tegen de eisen die het volwassen leven aan haar stelt: ze is niet weerbaar genoeg en het lukt haar niet voor werk en inkomen te zorgen. Ze dreigt af te glijden naar een leven in de marge van de samenleving. Door haar een steuntje in de rug te bieden, kan dit hopelijk voorkomen worden. Het is belangrijk om haar inzicht en vaardigheden te vergroten, zodat haar zelf helpend vermogen toeneemt. Door tevens haar talenten te onderzoeken en te

16