Marinel Gerritsen en Marie-Thérèse Claes - Culturele waarden en communicatie in internationaal perspectief

1 Interculturele communicatie

L5 Omgevingslink In welke omgeving wordt de boodschap overgebracht? Wordt die omgeving door zender en ontvanger op dezelfde wijze ervaren? Culturen kunnen van el kaar verschillen in wat gepast is in een bepaalde situatie en wat niet. Zo is het wel geoorloofd om in de synagoge te praten voordat de dienst begint, maar hoort het in een gereformeerde kerk stil te zijn. Een gereformeerde zal zich er dus aan sto ren als een jood voor aanvang van een oecumenische dienst praat, terwijl de jood zich van geen kwaad bewust zal zijn. Culturen verschillen ook van elkaar in de momenten die ze geschikt vinden om over bepaalde zaken te praten. Toen een Nederlander voorzitter werd van de Europese ministerraad, maakte hij meteen korte metten met de Brusselse traditie gevoelige punten van de buitenlandse politiek tijdens de lunch te bespreken. De lunches duurden zijns inziens te lang – soms wel tweeënhalf tot drieënhalf uur – en de buitenlandse politiek was naar zijn zeggen een te serieuze zaak voor luchtig gebabbel tussen soep en koffie. De Nederlander stelde een quick lunch voor, dat wil zeggen een lunch van maximaal een uur, waarin men elkaar wel vakantiever halen mocht vertellen, maar de buitenlandse politiek terzijde moest schuiven. Dit is een typisch Nederlandse opvatting over wat je tijdens de lunch kunt doen. In Nederland bespreek je moeilijke zakelijke kwesties in de werkomgeving, op je werkkamer of in een vergaderzaal. Mensen uit vele andere Europese culturen, inclusief de Belgische, vergaderen bij voorkeur in een wat minder zakelijke om geving, zodat de scherpe kantjes van een discussie wat afgeslepen worden, bij voorbeeld door een mooi gedekte tafel, een lekker maal en een goed glas. L6 Functies- en statuslink Hebben zender en ontvanger dezelfde ideeën over hun eigen functie en status? Wanneer culturen met elkaar in contact komen die van elkaar verschillen in wat iemands status in een bepaalde situatie bepaalt, kan er miscommunicatie ont staan. In de Duitse cultuur bepaalt de status die je in je beroep hebt bijvoorbeeld ook je status in andere segmenten van het leven. Een Duitse hoogleraar wordt niet alleen op de universiteit met professor aangesproken, maar ook op andere locaties. Er wordt in Duitsland zelfs verwacht dat je je titels in het dagelijks le ven gebruikt. Boek je bijvoorbeeld een vliegticket bij de Duitse luchtvaartmaat schappij Lufthansa of een treinkaartje bij de Deutsche Bundesbahn, dan kun je als aanhef kiezen tussen Frau, Herr, Frau dr., Herr dr., Frau prof. dr. en Herr prof. dr. De vervoerder wil weten met welke titel je aangesproken moet worden. In Amerika daarentegen heeft iemands beroep weinig invloed op hoe hij daarbuiten wordt benaderd. Een Amerikaanse hoogleraar zal dan ook uitermate verbaasd zijn in een vliegtuig van een Duitse maatschappij met professor te worden aan gesproken.

38