Van oerbos tot hooiland

was nog niet in cultuur gebracht. Mijn opa heeft zich bijna kapot gewerkt om het te ontginnen. Hij begon een boerderijtje en na verloop van tijd had hij alle stobben op het land verwijderd. Twee zussen van mijn moeder woonden in Hasselt. Daar was ze weleens, en zo heeft ze mijn vader leren kennen. Stadsboerderij Mijn vader wilde boer worden. Toen m'n ouders met elkaar trouwden, konden ze een huisje huren aan de Hofstraat in Hasselt. Daar ben ik geboren. Ik ben de oudste. Ik heb nog een zusje en een broertje. In de Hofstraat haddenm'n ouders eigenlijk twee panden. Het ene pand was onze woning met aan de achterkant een binnenplaatsje met een kleine tuin en een kippenhok. Daar achter was een ingang naar het andere pand: de stal met zo’n twaalf koeien. Achter de koeienstal was nóg een binnenplaatsje met een mestgat en een gebouwtje waar wat kalfjes, een paar pinken, het paard en zo nu en dan een varken in stond. Je kunt het je haast niet meer voorstellen. In die tijd waren er een heel aantal stadsboerderijen in Hasselt.

De mest van de koeien was zeer gewild bij tuinders uit Noord-Holland. Voor de stadsboeren was dat een mooie bijverdienste. Om de mest naar de mestschepen aan de kaai te brengen schepten we het thuis uit het mestgat in een karretje. Als dat vol was, zette je een streep op de muur. Je moest zelf bijhouden hoeveel karretjes mest er weg gingen. Vervolgens reed je met dat karretje via de Rosmolenstraat en de Markt richting de kaai. Heel Hasselt lag dan vol met mestsporen. Buitenlanden Als stadsboer had m'n vader zelf geen land. Dat moest hij ieder jaar weer pachten. Hij had land nodig om gras te maaien voor het hooi. Het was ieder jaar afwachten of hij het jaar daarop weer genoeg land had. Hij pachtte vaak de buitenlanden aan de weg van Hasselt naar Zwartsluis, de berm van de Stadsweg van Hasselt naar Rouveen en de berm van de dijk tussen Hasselt en Zwolle. Als hij daar de koeien wilde laten lopen, moest de hele koppel over de brug over het Zwarte Water. Dat was altijd een heel spektakel! Meestal stond het vee op het land in de buitenlanden. Als je de koeien daar in het voorjaar naar toe bracht, hadden ze altijd de kolder in de kop. Toen ik een jaar of tien was, moest ik ook meehelpen. Mijn ouders liepen allebei met drie koeien aan het touw, en ik moest dat ook doen. M'n moeder vroeg nog bezorgd: "Kan dat wel?" Maar volgens m'n vader was dat geen probleem. En ja hoor, daar ging ik. Zo'n klein meisje en dan met drie koeien aan het touw door Hasselt. Aan het einde van de Kalverstraat was de stadsgracht. Als je daar rechtdoor ging plonsde je zo de gracht in, dus je moest een snelle bocht naar links maken. Met drie koeien achter je aan was dat niet zo eenvoudig! Ik moet er nog vaak aan denken.

Fig. x. De stal met zo'n 35 koeien van boer Bart van den Berg, stadsboer bij de Kalkovens. (collectie Van den Berg)

146