Van oerbos tot hooiland

2000 jaar geleden: een moerasbos in de polder Mastenbroek Tegen het einde van de laatste ijstijd bestond de huidige Polder Mastenbroek uit een tamelijk vlak dekzandgebied met een afhelling van zuidoost naar noordwest. In het zuiden waren door toedoen van de wind enkele dekzandkoppen gevormd bij IJsselmuiden, Westenholte en Wekeren. 43 In deze zandgronden is in het zuidelijke deel zo’n 8000 jaar geleden een zogenaamde humuspodzol gevormd, een bodem waarvan de top door uitspoeling sterk verarmd is. Dergelijke podzolbodems ontstaan in voedselarme, goed doorlatende gronden met wegzakkend regen- en grondwater. 44 Bovenop deze humuspodzolgrond werd een dun laagje stuifzand afgezet met een dikte van ongeveer 10 centimeter. De ouderdom van deze stuifzandlaag werd tijdens een bodemkundig onderzoek doormiddel van de C14-methode vastgesteld. Het onderzochte stuifzand was afkomstig uit de buurt van Zwolle Stadshagen en is hier 3500 jaar geleden door de wind afgezet vanuit het zuidelijke zandlandschap achter Zwolle. In deze periode was de zeespiegel gestegen tot een hoogte van ongeveer 4 tot 2 meter onder NAP. Mogelijk was de noordelijke zijde van de polder rond deze tijd al bedekt met een laag veen. Uiteindelijk raakte ook het zuidelijke deel van de polder met veen begroeid. De veenvorming is hier zo’n 2000 jaar geleden begonnen. 45 In de polder Mastenbroek is vanuit het noordwestelijke deel bovenop de voedselarme humuspodzolgronden in eerste instantie voedselrijk veen gaan groeien onder invloed van voedselrijk kwelwater uit diepere grondlagen. Wanneer een veenmoeras onder deze omstandigheden tot stand komt spreken we van dwangwaterveen. Het gebied wijkt hierin af van andere zandstreken waar direct op het voedselarme zand vaak het voedselarme veenmosveen werd gevormd. 46 De benodigde voedingsstoffen voor het veen dat in de polder Mastenbroek werd gevormd kwam dus niet vanuit de van tijd tot tijd overstromende IJssel en het Zwarte Water. Indirect hadden deze rivieren wel invloed

Fig. x. Schematische weergaven van veenvorming door stijging van de grondwaterspiegel. Gemaakt door S. van den Wittenboer.

43 Hamming 2007, 82. 44 Hamming 2007, 82.

45 Hamming 2007, 83. 46 Hamming 2007, 83.

33