Van oerbos tot hooiland

Statenleidijk. 66 De moerige gronden die in een deel van het gebied nog altijd de bovenste laag van de bodem zijn eveneens een overblijfsel van dit voormalige veenkussen. Verder zijn er nog restanten van het veenmosveen terug te vinden in oude kerkheuvels. Zo werd onder één van de oude kerkplaatsen van Rouveen tussen de Klaas Kloosterweg en het huidige dorp een in elkaar gedrukt veenmospakket aangetroffen met een dikte van 70 cm. 67

Al vanaf het einde van de achtste eeuw trokken mensen vanuit verschillende al langer bewoonde gebieden in Nederland (denk aan terpen, rivierduinen en dekzandkoppen) vanaf de randzone het veen in met het doel hun leefgebied uit te breiden. 63 Ze verlieten hun veilige stee en trokken het moeras in. Daar werden greppels en afwateringssloten gegraven. Dat gebeurde haaks op de hellingshoek van de koepelvormige venen. Zodoende kon het overtollige water worden afgevoerd naar de lagergelegen veenstroompjes of rivieren. De sloten die op geringe afstand parallel aan elkaar werden gegraven vormden langgerekte smalle percelen. Het veen tussen de sloten droogde op den duur op en kon gebruikt worden als droge teeltaarde voor de akkerbouw. 64 Vermoedelijk werden de venen ter hoogte van het huidige Kamperveen en de Oldematen vanaf de 12 de eeuw ontgonnen. Dat is dus relatief laat in vergelijking met andere veengebieden in Nederland, waar men soms al rond het jaar 800 het veen introk. Het middeleeuwse slotenstelsel met daartussen langgerekte smalle percelen is voor de Oldematen en het Kamperveen nog altijd kenmerkend. Spitten in het Rouveen Voor de ontginning van het Rouveen werden de rivierduinen langs de oevers van het Zwarte Water en van het Meppelerdiep als basis gebruikt. Omdat de gronden langs de rivier van tijd tot tijd overstroomd raakten met voedselrijk water groeiden er broekbossen bestaande uit voornamelijk elzen en berken. Veldnamen met daarin een verwijzing naar ‘broek’, zoals de Broekpolder, de Broeken, Hombroek, het Holtener Broek en het Genner Broek verwijzen nog naar de moerasbossen van eertijds. 65 Iets verder van de rivier groeiden in de laagten tussen de verschillende rivierduinen riet- en zeggemoerassen, nog verder van de rivier begon vervolgens een uitgestrekt en open hoogveenmoeras. Dit veen is tegenwoordig grotendeels verdwenen. Op een kaart uit 1634 staan deze veenmosvenen nog aangegeven ten oosten van de

Fig. x. Op een kaart uit het jaar 1635 van Ghysbert Sasse staan de afzonderlijke slagen van Staphorst en Rouwveen afgebeeld. BRON: HCO, beeldbanknummer: KD000368

63 Mol 2011, 47. 64 Mol 2011, 46. 65 Topografische kaart 2017.

66 Vervloet & Bording 1985, 13. 67 Vervloet & Bording 1985, 13.

39