Van oerbos tot hooiland

Van laagveenvlakte tot Polder Mastenbroek

gemeenschappelijke wildernis tussen de IJssel en het Zwarte Water (de huidige polder Mastenbroek) in slagen zou worden verdeeld. Daarvoor werd ook een termijn afgesproken: vóór 11 november 1365 moest de klus geklaard zijn, althans op papier. 81

Voordat de ontginning van het veenmoeras tussen de IJssel en het Zwarte Water in gang kon worden gezet moest er eerst een machtig kasteel verwoest worden. Dit Kasteel behoorde tot de heer Zweder van Voorst. Hij was in het jaar 1362 in een oorlog verwikkeld geraakt met Jan van Arkel, Bisschop van Utrecht en vanuit die titel tevens landsheer van het Oversticht, het tegenwoordige Overijssel. De bisschop werd gesteund door de steden Zwolle, Deventer en Kampen dankzij een verbond dat de bisschop in 1352 had gesloten met deze steden. Voor Zweder van Voorst liep het gewapende conflict slecht af; hij overleefde de oorlog niet en zijn kasteel werd met de grond gelijk gemaakt. In het vredesverdrag dat in juni 1363 werd opgemaakt werd mede bepaald dat de tot dan toe nog onverdeelde en Fig. x. Geromantiseerde tekening van het kasteel Voorst. Bron: Wikicommons.

Was de aanvang van de ontginning van het veen tussen de IJssel en het Zwarte Water rijkelijk laat in vergelijking met andere veenontginningen in Nederland, de hoofdindeling van de nieuwe polder in rechte hoeken was voor die tijd uniek. Én bijzonder, wanneer je bedenkt dat de toenmalige landmeters nog niet konden beschikken over het systeem van driehoeksmeting. Landmeter Frederich Stovvenen tekende het plan van de wegen en de waterlopen. Voor de oriëntatie was de landmeter aangewezen op vaste herkenningspunten als het rivierduin van Oosterholt en de kerktoren van Hasselt. Tussen beide hoogtes trok hij een lijn van 2000 Sallandse roeden. Dat komt Fig. x. In het huidige landschap zijn op een aantal plaatsen de voormalige veenstroompjes die vroeger door het moeras van de Polder Mastenbroek stroomden nog goed zichtbaar, zoals hier ter hoogte van de Roebollige Hoek Foto: Albert Bartelds.

81 Van der Pas & Zeiler 1995, 37.

48