Van oerbos tot hooiland

Onderschrift veldnamenkaart IJssel: Rietlanden zijn er ook in overvloed. Het gesneden riet vond uiteindelijk zijn bestemming op de daken van de boerderijen in de omgeving, zoals we in een archiefstuk uit het Kadaster 1832 kunnen lezen: ’De boorden der rivier leveren vrij goed riet op dat meestal gebruikt wordt tot de dekking der boerenwoningen’. 2. We moeten dan weer denken aan kruidenrijk Glanshaver- en vossenstaarthooiland. Landgoed Buckhorst De hooilanden maakten deel uit van landgoed Buckhorst. Het landgoed bestond uit ruim 360 hectare akkerland, hooiland, weiland, rietland en bos met in het hart een door water omgeven kasteel te midden van uitgestrekte siertuinen. 112 In het jaar 1779 werd Berend Hendrik baron Bentinck tot Buckhorst, heer van Buckhorst, Zalk en Veecaten eigenaar van het landgoed. Met de koop werd hij heer van Buckhorst omdat hij er in slaagde om de status van Havezate aan het kasteel toe te laten kennen. Daarmee kreeg hij ook het recht van verschrijving in de Ridderschap Overijssel . Dat bracht een groot fiscaal voordeel met zich mee omdat hij hierdoor geen belasting hoefde te betalen. 113 De baron zal zich dan ook niet zo druk hebben gemaakt om de hoge belastingtarieven voor zijn buitendijks gelegen hooilanden.

Fig. x. Een veldnaam die om nadere opheldering vraagt is het buitenlands gelegen perceel met de naam ‘de Nateers’. Volgens naamkundige Schönveld betreft het een wat directe benaming voor buitendijks land waarvan de aars nat wordt. Buitendijks hooien langs de oevers van de IJssel Net als langs het Zwarte Water komen er ook langs de IJssel rond 1830 onbedijkte hooilandcomplexen voor met namen als De Buitenlanden en ’t Buitenland. Stuk voor stuk zijn het prima hooilandcomplexen, waar rond 1830 de hoogste prijs aan belasting voor moest worden betaald. Een veelvoorkomende naam voor buitendijkse hooilanden die we langs het Zwarte Water niet hebben aangetroffen is ‘De Welle’. Het woord ‘ welle ’ verwijst naar een oever of kade langs een rivier, en draagt de betekenis van ‘vloed’ in zich. 111 In de IJssel vinden we op oude kaarten twee hooi-eilanden terug; de Scherenwelle en de Welle. Net ten oosten van Zwolle lagen de Bentincks Wellen. Dit kleine buitendijks gelegen hooilandcomplex lag direct aan de linkeroever van de IJssel en bestond uit acht perceeltjes hooiland van goede kwaliteit, aangezien de inspecteur van het Kadaster tijdens zijn veldkartering in het jaar 1828 de percelen onderbracht onder de hoogste klassen 1 en

111 Geïntegreerde taalbank, Instituut voor de Nederlandse taal.www.gtb.int.nl.

112 Hisgis, Fryske Akademy. 113 Cultuurland; www.wieiswieinoverijssel.nl

68