Heijst - Arts-Based Research voor het sociale domein

1.2 — Het inzetten van kunst en creativiteit in praktijkgericht onderzoek

van fundamenteel onderzoek. Dit is het soort onderzoek dat traditioneel aan de universiteiten wordt bedreven. Hoewel fundamenteel onderzoek zich vooral richt op kennisproductie in de vorm van theorieën, kunnen die theorieën natuurlijk best bruikbaar zijn voor praktijken. Vaak is echter weer nieuw onderzoek nodig om deze kennis uit fundamenteel onderzoek te vertalen naar praktijkproblemen: we noemen dat toegepast onderzoek. Praktijkgericht onderzoek, ten slotte, begint in de praktijk en probeert kennis te verzamelen die er in eerste instantie op is gericht om praktijken te verbeteren (Van der Donk & Van Lanen, 2015).

1.2.3 Arts-Based Research als geëngageerde onderzoeksvorm

Alle voorbeelden van Arts-Based Research in dit boek zijn vormen van praktijkgericht onderzoek. Natuurlijk kiezen we daarvoor omdat dit boek zich richt op hbo-studenten, maar het is een keuze die ook inhoudelijk voor de hand ligt omdat Arts-Based Research een maatschappelijk geëngageerde vorm van onderzoek is. We schreven eerder in dit hoofdstuk al over de discursieve taal die in veel onderzoek gebruikelijk is om over de werkelijkheid te schrijven. Deze taal is nodig omdat onderzoekers een adequate weergave van de werkelijkheid willen geven waarin hun opvattingen geen rol spelen. We zeggen dat wetenschapsbeoefening gedistantieerd is: ze vindt plaats op (figuurlijke, niet letterlijke) afstand van de vraagstukken die ze onderzoekt. In de brede kennisopvatting zoals we die in de inleiding uiteengezet hebben, wordt er echter van uitgegaan dat onderzochte verschijnselen en onze kennis daarover altijd ook beïnvloed worden door onderzoekers. Soms is die invloed subtiel, bijvoorbeeld omdat jij als onderzoeker mede bepaalt waar de lage-inkomensgrens ligt; soms is die invloed minder subtiel, bijvoorbeeld wanneer onderzoeksbevindingen worden misbruikt. Bekend en berucht is het voorbeeld van de atoombom. Wetenschappelijke kennis over atoom kernen en kernsplitsing heeft ertoe geleid dat bommen met grote vernietigingskracht ontwikkeld konden worden die in de Tweede Wereldoorlog ook daadwerkelijk zijn afgevuurd op Hiroshima en Nagasaki in Japan. Het gevolg was veel menselijk leed. Deze voorbeelden illustreren dat onderzoekers niet buiten de samenleving staan en onderdeel zijn van het proces waarin ze betekenis geven aan kennis en met die kennis ook invloed uitoefenen op de wereld om hen heen. Arts-Based Researchers zijn zich hiervan bewust en geven zich ten minste rekenschap van hun positie als onderzoeker, maar wensen vaak ook expliciet invloed uit te oefenen op de manier waarop hun onderzoek in praktijk uitwerkt: om misbruik te voorkomen, maar ook om een bijdrage te leveren aan de manier waarop de samenleving met sociale vraagstukken omgaat. Dat kenmerk van Arts-Based Research maakt de benadering bij uitstek geschikt voor praktijkgericht onderzoek. Liefst is dat onderzoek waarbij zo veel mogelijk wordt samengewerkt tussen de onderzoekers en de mensen uit de praktijk. Immers, het

21

Made with FlippingBook - professional solution for displaying marketing and sales documents online