István Bejczy - Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis

24

1 ◆Prehistorie, oudheid envroegemiddeleeuwen

HetMerovingische rijk Clovis, in 481 tot koning van de Franken uitgeroepen, breidde het Merovingische rijk sterk uit, zowel in zuidelijke als in oostelijke richting. In 486 versloeg hij bij Soissons een leger dat inMidden GalliëhetRomeinsegezagbewaakte,waarnahetFrankischemachts gebied zich binnen enkele jaren uitstrekte tot aan de Loire. In 496 wonhij de slagbijZülpich (diede aanleiding voor zijnbekering zou zijngeweest)waardoorhij zichmeesterkonmakenvanhet zuidwes ten van Duitsland. Ten slotte voegde hij in de vroege zesde eeuw Aquitaniëaanzijn rijk toe.Onder zijnzoons gingendeveroveringen nog verder,waardoorhetFrankische rijk veruit degrootste staat van West-Europawerd. Een bijzonderheid van het Frankische koningschap is dat het vererfbaar was, terwijl bij de andereGermaanse volkeren de konin genwerdengekozen.Maarbij deFrankenhaddenwel allezoons van de koning recht opde erfenis.Was ermeer dan één zoon, danwerd het rijk verdeeld; stierven deze zoons kinderloos, dan kondenweer rijksdelen worden samengevoegd. Dagobert (r. 629-639) was de laatste Merovingische koning die over het hele rijk regeerde. Het Frankische deel vanNederland– dat ten gevolge van oorlogenmet de Friezen afwisselend groter en kleiner werd – behoorde tot het deelrijkAustrasië. In dit gebied trokken de hofmeiers (de hoofden van de koninklijke huishouding) vanaf de zevende eeuw de macht naar zich toe. Ook hun ambt werd vererfd, zodat de hofmeiers, afkomstig uit de buurt van Luik, een dynastie van feitelijkemacht hebbers gingen vormen. DeAustrasische hofmeier Pepijn II vanHerstal werd eveneens hofmeier van het aangrenzende Frankische deelrijk Neustrië en noemde zich vorst vandeFranken.Voor deNederlandse geschiede nis ishij vooral vanbelangomdat hij omstreeks 690hetmidden van het land op de Friezen heroverde en aan deAngelsaksischemissio narisWillibrordde kerstening vanhet gebied toevertrouwde.Nade dood vanPepijn in714werdhet gebiedweer door de Friezen inge nomen, maar zijn zoon Karel Martel herstelde er het Frankische gezag en versloeg in 734 de Friezen bij de slag aan de Boorne (ver moedelijk bij Irnsum), waarna het noorden vanNederland tot aan de Lauwers bij het Frankische rijk werd gevoegd. Twee jaar eerder hadKarel bij Poitiers demoslims verslagen, die vanuit het door hen bezette Spanje naar het noorden waren opgetrokken. Had Karel deze slag verloren, danwas het Frankische rijkwellicht een islami tisch land geworden. Karels zoon Pepijn III de Korte zette in 751 met instemming vande paus de laatsteMerovingische koning af en liet zichdoor de bisschop van Soissons tot koning van de Franken zalven.Hij werd daarmeede eersteKarolingischekoning vanhetFrankische rijk.Tot in de tiende eeuw zouden de Karolingen inWest-Europa blijven regeren.