István Bejczy - Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis

33

Karolingische tijd

scheMiddenrijk, dat zich uitstrekte van deNoordzee tot Rome en waartoe ook Nederland behoorde, met uitzondering van Zeeuws Vlaanderen. Dit Middenrijk, waaraan de keizerlijke titel was ver bonden,was geen lang levenbeschoren.Het viel opzijnbeurt in855 uiteen (het noordelijk deel, met Nederland, werd het koninkrijk Lotharingen) enwerd in 870 bij hetVerdrag vanMeerssen groten deels verdeeld tussenhetWest- enhetOost-Frankische rijk,waarbij de grens inNederlanddeMaas volgde.Tien jaar laterwerdde grens naar de Schelde verplaatst. Deze regeling bleek definitief, ook al herleefdehetLotharingsekoninkrijkkortstondig tussen895 tot900 enkozendemeesteLotharingse edelenna911, toen inDuitslandde Karolingen uitstierven, voor aansluiting bij het West-Frankische rijk.Maar in923werdLotharingen ingelijfddoor deDuitse koning HendrikdeVogelaar.Nederlandwerd eenonderdeel vanhetDuitse rijk, een situatie die formeel tot 1648bleef bestaan. De Vikingen Halverwege de negende eeuwwaren het niet zozeer de Karolingen dieNederland in hun greep hielden als wel deVikingen. De eerste aanval opdeFriesekust vondplaats in810.Vanaf de jaren830wer den strooptochten door de Vikingen een regelmatig verschijnsel. Dorestad, de belangrijkste handelsstad inNederland,werd voor het eerstgeplunderd in836.DeKarolingenwarenniet in staatdeVikin gen te verdrijven en kozen voor dezelfde strategie die de Romeinen honderden jaren eerder hadden gebruikt: deVikingenmochten zich in het rijk vestigen op voorwaarde dat ze hun gebied tegen nieuwe aanvallen zouden beschermen. Zo verkregen de Deense broers Harald en Rorik omstreeks 840 de heerschappij over Dorestad en enkele andere gebieden,waartoe in elk gevalWalcheren lijkt te heb ben behoord. Enkele jaren later zette keizer Lotharius I de broers gevangen, maar Rorik ontsnapte en veroverde omstreeks 850 een groot deel van Midden- en Noord-Nederland, waarna de keizer opnieuw gedwongen was diens gezag te erkennen. Toen Rorik in 857even terugwas inDenemarken, viel eengroepVikingenhet land binnen dieDorestad enUtrecht plunderde. DeUtrechtse bisschop ontvluchtte de stad en streek neer in Sint-Odiliënberg, in 879 ver

Afbeelding1.15 Ruiterstandbeeld (negen de eeuw?), waarschijnlijk vanKarel deGrote. MuséeduLouvre,Parijs. Afbeelding1.16 Langs deZeeuwse en Hollandse kust werden in de negende en tiende eeuw vluchtburchten aangelegd om de bevol king tegen aanvallen van deVikingen te bescher men. InBurgh op het Zeeuwse Schouwen zijn de omtrekken van de burcht nog in het land schap zichtbaar.

ruild voor Deventer. Pas in de vroege tiende eeuw zou de bisschop naar Utrecht durven terugkeren. Rorik bleef in naam trouw aan de keizer en bekeerde zich omstreeks 860 zelfs tot het christendom, maar wordt er in de bronnen van beschuldigd herhaaldelijk aanvallers te hebben doorgeleid naar verder landinwaarts gelegen gebied om zelf de dans te ontsprin gen. Hoe dan ook drongen de Vikingen overal door; zo werden in 881 Maastricht, Zutphen en zelfs de palts van Nijmegen in