István Bejczy - Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis

36

1 ◆Prehistorie, oudheid envroegemiddeleeuwen

Afbeelding1.17 Karolingische schrijf- en illustratiekunst zoals Nederland die vermoede lijk niet heeft gekend: een bladzijde uit het Utrechts Psalter, vervaardigd omstreeks 830 in de abdijHautvillers bij Reims. De bladzijde toont Psalm 22 (23), ‘DeHeer ismijn herder’. Utrecht,Universiteits bibliotheek,ms. 32, fol. 13r.

voor eigen rekeningmochten exploiteren.Danwaren er nogwoeste gronden (de meent) waar de heer en zijn boeren gebruiksrechten hadden.Deboerendroegeneendeel vanhunoogst aandeheer af en betaalden voor het gebruik vande voorzieningen ophet vroonland. De onvrije boeren onder hen, horigen genoemd, waren bovendien verplicht een vastgesteld aantal dagen per jaar het vroonland te bewerken (herendiensten). InNederland vond het hofstelsel slechts beperkt ingang, omdat aaneengesloten grootgrondbezit hier weinig voorkwam. Uitzonde ringen zijn Salland, het Gelderse rivierengebied, delen vanNoord Brabant enZuid-Limburg. Op deNederlandse zandgronden kwa men veel vaker esdorpen voor.Het akkerland (de es, enk of geest), waarin elke boer enkele kavels bezat, werd gezamenlijk beheerd en tot demeent behoorden ook deweidegrond enhet hooiland, waar van elke boer een bepaald gebruik mocht maken. Horigen die op