باب و تجدد

ﻣﯿﺎن ﺑﺮدن ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ و اﯾﺠﺎد ﺟﺎﻣﻌﮫ ای ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ، و ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ را ﮐﮫ ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ اﺷﺘﺮاﮐﯽ و ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻗﺮار ﻣﯽ دھﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﺑﮫ اﺷﺘﺒﺎھﺎت اﯾﻦ ﮔﺮوه در ﺗﻌﺒﯿﺮﺷﺎن از ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﮐﺎری ﻧﺪارﯾﻢ. ھﻤﯿﻦ ﻗﺪر ﻻزم اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺗﺮﻗﯽ را ﻣﻌﺎدل دﻋﻮت ﺑﮫ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻗﮭﺮ داﻧﺴﺘﮫ و ﻓﺮھﻨﮓ ﺻﻠﺢ و وﺣﺪت را ﻏﯿﺮ ﻣﺘﺮﻗﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﮫ ﻓﺮھﻨﮓ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﺼﺎره ارﺗﺠﺎع و ﺳﻨﺖ ﮔﺮاﺋﯽ اﺳﺖ واﻧﺪﯾﺸﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﮐﮫ ھﺮﻧﻮع ﻓﺮھﻨﮓ ﺧﺸﻮﻧﺖ – اﻋﻢ از ﻧﮋاد ﭘﺮﺳﺘﯽ، ﺑﻨﯿﺎد ﮔﺮاﺋﯽ ﻣﺬھﺒﯽ، ﺳﯿﺎﺳﺖ ھﺎی ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ و داروﯾﻨﯿﺰم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را – ﻣﻮرد ﺳﺌﻮال ﻗﺮار ﻣﯽ دھﺪ، اﻧﻘﻼﺑﯽ راﺳﺘﯿﻦ و ﺗﺤ ﻮﻟﯽ ھﻤﮫ ﺟﺎﻧﺒﮫ را ﻧﻤﻮدار ﻣﯽ ﺳﺎزد. ﻧﻔﯽ روش ﻗﮭﺮ آﻣﯿﺰ و ﻓﺮھﻨﮓ ﻧﻔﺮت و ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﺳﺎزﺷﮕﺮی وﻣﺤﺎﻓﻈﮫ ﮔﺮاﺋﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ راﺳﺘﯿﻦ ارﺗﻘﺎء و ﺗﮑﺎﻣﻞ اﺳﺖ. ﺑﮫ ﻋﻼوه ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺖ ﮐﮫ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻈﺎم اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﭘﺎﯾﺎن اﺳﺘﺜﻤﺎر و ﺳﺮآﻏﺎز ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﻣﺘﻮﺟﮫ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻧﻈﺎم اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻧﮫ ﻧﻔﯽ اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺑﻠﮑﮫ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﮐﺎﻣﻞ آن ﺑﮫ ھﻤﮫ ﺟﻮاﻧﺐ ﺣﯿﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﺎﻣﻌﮫ اﺳﺖ. از ﺗﺸﺮﯾﺢ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ در اﯾﻨﺠﺎ ﺧﻮد داری ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ . اﻣّﺎ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﻧﺎرﺳﺎ و ﻧﯿﺰ ﻣﻤﺴﻮخ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﮫ در ﻣﻮرد آﺛﺎ رﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﯿﺰ ﻣﻐﻠﻮط و ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ. ﭼﻨﺎﻧﮑﮫ دﯾﺪﯾﻢ اﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﮫ ﺧﺎطﺮ ھﻤﺪﻟﯿﺸﺎن ﺑﺎ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژی ﻗﮭﺮ آﻣﯿﺰ واﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻣﺎرﮐﺴﯿﺰم ﺗﺮﻗﯽ و ﺗﮑﺎﻣﻞ را ﻣﻌﺎدل دﻋﻮت ﺑﮫ اﻧﻘﻼب ﻗﮭﺮآﻣﯿﺰ و ﻧﻈﺎم اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ. ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﺟﮭﺖ اﯾﺸﺎن آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را از ﺟﮭﺖ ﺟﻨﺒﮫ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ دو اﺻﻞ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ: اول اﯾﻨﮑﮫ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﻧﻔﯽ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ و دﻓﺎع از ﻧﻈﺎم اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ. دوم آﻧﮑﮫ اﺣﮑﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را دﻋﻮﺗﯽ ﺑﮫ ﺷﻮرش و اﻧﻘﻼب و ﺑﺮاﻓﮑﻨﺪن ﻗﮭﺮآﻣﯿﺰ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﺟﺎر ﺗﻠﻘّﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﻟﺬا آن را اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ. ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﮫ در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﻣﺘﺪ اول ﻣﻮﺿﻊ ﺣﻀ ﺮت ﺑﺎب در ﺑﺎره ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺗﺠﺪّد از طﺮﯾﻖ ھﻤﯿﻦ دو ﻣﻔﮭﻮم ﭘﯿﮑﺎر ﺑﺎ دوﻟﺖ و دﻓﺎع از ﻧﻈﺎم اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﻗﺒﻞ از ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮی از اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺷﺎره ﺷﻮد ﮐﮫ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﺑﮭﯿﭻ وﺟﮫ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﺴﺖ. اﮔﺮﭼﮫ روﺷﻨﻔﮑﺮان ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮای ﺳﺘﺎﯾﺶ از ﻧﮭﻀﺖ ﺑﺎﺑﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، اﻣّﺎ اول ﺑﺎراﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮای طﺮد و ﻧﻔﯽ آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. در واﻗﻊ ﺑﺴﯿﺎری از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﻧﯿﺰ در اواﺳﻂ ﻗﺮن ﻧﻮزدھﻢ ﺗﺼﻮر ﻣﺸﺎﺑﮭﯽ از آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ داﺷﺘﻨﺪ. اﯾﺸﺎ ن در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮد از آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻼ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﺑﻮدﻧﺪ. اﻣّﺎ ﻧﻈﺮ اﯾﺸﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻧﻈﺮﯾﮫ ای ﺑﻮد ﮐﮫ در اواﺋﻞ ظﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب درﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﯾﺮان ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﮭﯽ رواج داﺷﺖ. ﺑﮫ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﮫ در ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﻼم و اﯾﺮان ھﻤﻮاره ﻧﮭﻀﺖ ھﺎی ﺟﺪﯾﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺬھﺒﯽ را از طﺮﯾﻖ ﻣﻔﮭﻮم "اﺑﺎﺣﮫ" ﻣﻮرد طﺮد و ﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار ﻣﯽ دادﻧﺪ . ﻣﻔﮭﻮم اﺑﺎﺣﮫ ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎی دﻓﺎع از ھﺮج و ﻣﺮج ﻓﺮھﻨﮕﯽ، ﻧﻔﯽ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ، و ﻋﺪم ﺗﻤﺴﮏ ﺑﮫ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﺑﺮای طﺮد ﻧﮭﻀﺖ روﺣﺎﻧﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﯾﻌﻨﯽ آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ ﮐﮫ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮان را ﺗﮑﺎن داد ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ازﻣﻘﻮﻟﮫ ﺳﻨﺘﯽ اﺑﺎﺣﮫ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ و ﻟﺬا آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﻧﮭﻀﺘﯽ ﮐﮫ ﺷﻮرﺷﮕﺮاﺳﺖ و ﻓﺘﻨﮫ زاﺳﺖ و ﻗﺼﺪ اﺷﺘﺮاک درﻣﺎﻟﮑﯿﺖ را دارد ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ھﺎ ھﯿﭻ ﮔﻮﻧﮫ رﺑﻄﯽ ﺑﮫ واﻗﻌﯿﺖ ﻧﮭﻀﺖ ﺑﺎﺑﯽ و آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﺗﮑﺮار ﺗﻘﻠﯿﺪ آﻣﯿﺰ و ﺳﻨﺘﯽ ﻣﻘﻮﻟﮫ ای ﺑﻮد ﮐﮫ ﻧﻔﯽ ھﺮﮔﻮﻧﮫ اﺑﺪاع ﻓﺮھﻨﮕﯽ را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ا ﺑﺎﺣﮫ ﮔﺮاﺋﯽ ﻣﻄﺮود ﻣﯽ ﻧﻤﻮد. ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﺎﻧﯽ ﮐﮫ از آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭼﻨﺪان اطﻼﻋﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ھﻤﯿﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ دروغ آﻣﯿﺰ آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ را آﺋﯿﻨﯽ ﺷﻮرﺷﮕﺮ و اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺨﺎطﺮ اھﻤﯿﺖ

ﻣﻄﺮح