Jos Castelijns, Mien Segers en Katrien Struyven - Evalueren om te leren

Inleiding

Een van de kritieke factoren voor goed onderwijs is de kwaliteit van de evaluatie. Met een variant op wat Filip Dochy en Taeke van den Akker in het voorwoord schrijven, zouden we zelfs willen stellen: aan de kwaliteit van de evaluatie herkent men de kwa liteit van de school. Grote internationale onderzoeken hebben die stelling inmiddels meer dan overtuigend bevestigd. Toch heeft het thema ‘evalueren’ in de lerarenopleiding een bescheiden plaats. Aan het onderwerp wordt weliswaar aandacht besteed, maar dat gebeurt niet altijd syste matisch of substantieel. Een studieboek waarin achtergronden, theorieën, voorbeel den en praktische uitwerkingen van het begrip evalueren worden gegeven, ontbreekt. In die leemte wil het boek Evalueren om te Leren . Toetsen en beoordelen op school voorzien. Evalueren in het onderwijs heeft twee functies: een summatieve en een formatieve. De summatieve functie houdt in: het beoordelen van leerlingen aan het eind van een bepaalde periode, project of school. Op basis hiervan worden uitspraken gedaan over de geschiktheid of het niveau van leerlingen. Een dergelijke benadering van evalueren duiden we aan als ‘Evalueren van het Leren’. Formatieve evaluatie heeft plaats tijdens het leerproces en heeft de bedoeling leerlingen inzicht te geven in hun eigen leerpro ces en hun aanwijzingen te geven waarmee ze verder kunnen. Naar deze benadering van evalueren verwijzen we met de aanduiding ‘Evalueren om te Leren’. Hoewel in dit boek toetsen en beoordelen in school in een breed kader worden geplaatst, ligt de focus op Evalueren om te Leren. Het boek Evalueren om te Leren bestaat uit drie delen. Deel 1 bevat drie inleidende hoofdstukken, waarin een breed kader voor toetsen en beoordelen op school wordt uitgewerkt. In hoofdstuk 1 (Leer- en motivatietheorieën in vogelvlucht) stelt Rob Martens dat momenteel sprake is van een wijdverbreide motivatiecrisis in het onder wijs. Deze situatie vraagt om een andere manier van denken over leren en motivatie. Martens gaat in op vier leertheorieën die het onderwijs de voorbije decennia hebben beïnvloed en dat nog steeds doen. Deze theorieën hebben niet alleen invloed op hoe we over leren en onderwijs denken, maar ze veranderen ook onze opvattingen over toetsen en beoordelen op school. In hoofdstuk 2 (Het waarom, wat, wie, wanneer, waarmee en hoe van evalueren) bieden Filip Dochy en Katrien Struyven een omvattend algemeen kader voor evalue ren op school. Daarbij wordt achtereenvolgens ingegaan op vragen als: Wat betekent

13