Carin Wevers - Kan ik daar wat aan doen?

1 • Ben ik mijn broeders hoeder?

de waarden die leidend zouden moeten zijn in het samenleven. Behulp zaamheid en zorgzaamheid worden van oudsher gezien als nastrevens waardig. Wie zich verdiept in de geschiedenis van onze verre voorouders, in andere culturen of in religies ziet echter dat mensen hiervoor verschil lende redenen geven. Redenen die ook voor ons van belang kunnen zijn. Een dergelijk onderzoek kan helpen om de vanzelfsprekendheid van het heden te doordenken en biedt een ander perspectief om het eigen han delen te onderzoeken. In dit hoofdstuk staat de vraag centraal hoe in verschillende culturen en religies gedacht wordt over de hulp aan armen, weduwen en wezen, zieken en ouderen, kortom alle mensen die zorg of steun van anderen nodig hebben. 1.1.1 De sociale moraal In vrijwel alle oude culturen en in alle religies vind je zedelijke wetten en regels over de zorg van kinderen voor hun ouders, de omgang met naaste familie en vrienden en met gasten en vreemdelingen. Dit soort regels vormen samen de sociale moraal. Het zijn leefregels, geboden en verboden die aangeven hoe te leven en met elkaar om te gaan. 1.1.2 Filantropia, caritas en liefdadigheid Op grafschriften, uit spreuken en zegswijzen, uit het werk van dichters en filosofen uit de oudheid, maar ook uit religieuze bronnen zoals de Thora, de Koran en de Bijbel kunnen we afleiden dat de zorg voor armen hoog gewaardeerd wordt of zou moeten worden (als voorschrift). Maar in de antwoorden op de vraag waarommen elkaar of specifiek de armen dient bij te staan, bestaan grote verschillen. In de moderne tijd is het gebruikelijk om de hulp aan de armen aan te duiden met het begrip ‘filantropie’ of liefdadigheid. Hoewel dit begrip is afgeleid van het Griekse filantropia had het voor de Grieken een heel andere betekenis. Filantropia betekent letterlijk ‘liefde voor mensen’ (en dus niet alleen voor de armen). De Grieken, met name tijdens de bloei tijd van Athene in de vijfde tot vierde eeuw v.Chr., kennen ook geen so ciale moraal met voorschriften speciaal gericht op de armen. Athene is in die periode de stad van de belangrijkste filosofen uit de Griekse oud heid; Socrates (469-399 v.Chr.), Plato (427-347 v.Chr.) en Aristoteles. De invloed van deze denkers op de westerse cultuur is enorm. Ze vormen samen met het christendom de voedingsbodem van ons denken. Later, met name onder invloed van het christendom, krijgt filantropia ( caritas in het Latijn) de betekenis van ‘liefdadigheid’ als zorg voor ar men en hulpbehoevenden.

wat betekent liefdadigheid nu echt?

30