Jakop Rigter - Basisboek psychologie

1  Hoe onze hersenen en onze erfelijkheid werken

Twee hersenhelften De hersenschors bestaat uit twee hersenhelften . De linkerhersenhelft bestuurt de rechterkant van het lichaam en de rechterhersenhelft bestuurt de linkerkant van het lichaam. Dit wordt lateralisatie genoemd. Benadrukt moet worden dat we beide her senhelften nodig hebben en dat ze even belangrijk zijn. Ze worden met elkaar ver bonden door de hersenbalk (ook corpus callosum genoemd). Deze zorgt ervoor dat informatie in beide hersenhelften terechtkomt zodat de helften kunnen samenwerken. Wanneer de rechterarm beweegt, geeft de linkerhersenhelft daarvoor de opdracht. Als de rechtervoet in glas trapt, ‘voelt’ de linkerhersenhelft dat (en geeft deze informa tie via de hersenbalk direct door naar de andere hersenhelft). Geluiden die het linker oor opvangt, worden geregistreerd in de rechterhersenhelft (en natuurlijk ook direct doorgegeven). De geur in het rechterneusgat wordt vastgesteld door de linkerhersen helft, enzovoort. Opvallend is dat dit bij onze ogen nog ingewikkelder is georganiseerd. Elk oog heeft een verdeling tussen wat links en rechts op de retina valt (zie hoofdstuk 3). Iets wat rechts in ons gezichtsveld verschijnt, wordt meestal door zowel het linkerdeel van het linkeroog als het linkerdeel van het rechteroog opgevangen. Beide linkeroogde len sturen deze informatie naar de rechterhersenhelft (die het via de hersenbalk weer doorstuurt). Hetzelfde gebeurt met de twee rechterdelen van de ogen, die sturen de informatie naar de linkerhersenhelft (Schiffer, 1998). Ook de taakverdeling tussen de beide helften van de hersenen is niet hetzelfde. Maar waarschijnlijk kan dit per persoon heel verschillend zijn (Goldberg, 2010). Bij de meeste mensen zou de linkerhersenhelft beter zijn in het oplossen van problemen, in rekenen, spraak en taal (zie figuur 1.10). De rechterhersenhelft zou meestal beter zijn in ruimtelijk inzicht en creatieve vaardigheden zoals muziek maken. Dergelijke indelingen zijn wel omstreden (ibid.). Zo zit bij de meeste ‘westerse’ mensen het taalcentrum in de linkerhersenhelft. Het Japanse schrift bijvoorbeeld kent echter twee systemen: een karakterschrift en een alfabetisch schrift. De twee systemen worden door elkaar en gelijktijdig gebruikt. Onderzoek toonde aan dat Japanners bei de hersenhelften gebruiken als zij lezen of schrijven (Mecacci, 1985). Goldberg (2010) vermoedt dat de rechterhersenhelft meer wordt gebruikt in situaties en leeropdrach ten die nieuw voor iemand zijn. De linkerhersenhelft zou meer ingezet worden bij si tuaties of taken die al bekend of routineus zijn. Hij haalt onderzoek aan waaruit blijkt dat de rechterhersenhelft wordt gebruikt om nieuwe werkwoorden te leren en de lin kerhersenhelft in situaties waarbij bekende woorden worden gebruikt. De belangrijk ste conclusie moet zijn dat we beide helften nodig hebben en ze allebei even belangrijk zijn. Een herseninfarct is meestal beperkt tot één hersenhelft. Door uitvalsverschijnse len weten we vaak in welke helft het infarct heeft plaatsgevonden: zo wordt vermin derd gevoel in de linkerarm veroorzaakt door een infarct in de rechterhersenhelft. Problemen met spraak wijzen meestal op een infarct in de linkerhersenhelft.

De hersenschors be staat uit twee hersen helften . De linkerher senhelft bestuurt de rechterkant van het lichaam en de rechter hersenhelft bestuurt de linkerkant van het lichaam. Lateralisatie (of specia lisatie van hersenhelf ten) duidt op verschil len in specialisatie van de beide hersenhelften. Dit kunnen verschillen zijn in het regule ren van zintuigen, motoriek, emoties, enzovoort. De hersenbalk of cor pus callosum verbindt de twee grote hersen helften met elkaar en zorgt dat ze informatie kunnen uitwisselen.

32