Richard de Brabander - Van gedachten wisselen

Inleiding gezet. Daarbij wordt ingegaanophet huidige debat over de democratische rechtsstaat. De vraagwaaromwe überhaupt voor onzemedemens zorgen, wordt opgeworpen inhoofdstuk5. Zorgenwevoor anderenuit plicht of uit liefde?Dezevraagwordtbeantwoordaandehandvandeethiekvan Imma- nuelKant, desociale filosofievanMarthaNussbaumendepolitieke filosofie vanMichael J. Sandel. In hoofdstuk 6 staat de existentiefilosofie van Søren Kierkegaard,MartinHeideggerenEmmanuel Levinascentraal.Kierkegaard betoogt datweonsbestaankiezen, Heideggerdat existentiewezenlijk zorg isenLevinasdat zorgbetekentdatwehet lotvananderenoponsnemen. In hetverlengdehiervanwordtdepresentietheorievanAndriesBaartbespro- ken. Terafsluitingwordt inhoofdstuk7nader ingegaanopdewetenschaps- filosofie. Het vertrekpunt daarbij is eenkritiekophet standaardmodel van dewetenschap, dat in het publieke bewustzijn overheerst enwordt gedo- mineerddoorhet ideedat eenwetenschappelijke theoriewaar isalszijmet de feitenovereenstemt (Leezenberg&DeVries, 2010: 31). Poppers begrip van falsificatieenKuhns theorievanparadigmawisselingen stellendit stan- daardmodel ter discussie. Foucault richt zijn pijlenmeer in het bijzonder opdemenswetenschappenenkritiseert,medeonder invloedvanhetwerk vanNietzsche, het ‘autonomesubject’.Hij laat ziendatdemensallesbehalve vanzelf spreekt. Niet alle filosofendiewordenbesprokendelendeopvattingdat filosofie begint met en eindigt in de verwondering. Evenmin zijn alle filosofen van mening dat filosofie een zelfoefening van het denken is. De mate waarin zij zich verwonderen en filosofie beoefenen verschilt. Aanhet eind van elk hoofdstuk zal daaromeenbalanswordenopgemaakt óf en inhoeverrehun filosofiebegint eneindigt indeverwondering. Door in elk hoofdstuk een thema centraal te stellen, hoeven de hoofdstuk- ken niet in een bepaalde volgorde te worden gelezen. In principe kan elk hoofdstuk op zichzelf gelezen en besprokenworden.Wel is het verstandig het inleidende hoofdstuk als eerste te bestuderen. Dat een thema in een hoofdstuk centraal staat, betekent overigens niet dat de andere thema’s daarin onbesproken blijven. Zij hangen immers veelal met elkaar samen. Met behulp van het register achter in het boek kunnen die samenhangen nagevolgdworden. Opdezemanier kunnen juist de verschillendeperspec- tievenwaarin zoiets als vrijheid betekenis krijgt opgespoordworden. Aan het eind van het boek zijn denkoefeningen opgenomen waarmee studen-

13