Bedre skole nr. 1-2014

17. mai-tog i Bergen. Foto: © Helge Sunde / Samfoto

modellerande sikte. † Lærarar og politikarar viste veg for eit demokratisk møte med tidas nasjonale utfordring. Går vi bakover i historia, har det vore mange slike omkampar om grensene for den nasjonale paraden – som kroppsleggjering av den nasjonale fellesskapen. š. mai har vore symbolsk arena for ein nasjons- og demokratitanke i endring etter © ›. Kamp for å feire 17. mai Arven frå © › gjorde Stortinget, Grunnlova og š. mai til motvekt mot unionskongen. Først i ©†‡- åra nådde feiringa ut over eliten. Den slesvigfødde bankdirektøren Mathias Conrad Peterson i Trond- heim meinte at feiring av š. mai og Grunnlova kunne vekke småborgarskapet politisk og skape samkjensle. Målet var å oppdra meinigmann til sunn nasjonalkjensle. Men kong Karl Johan opp- fatta det å feire š. mai – og ikkje unionsgrunnlova av ›. november © › – som protest mot unionen

og han som konge. Motsetninga mellom konge og Storting økte utover ©†‡-talet, og i ©†© la kon- gen ned forbod mot š. mai-markering. Då folket likevel samla seg på Stortorget i Christiania i ©†Ÿ, sette han inn troppar mot folkemengda. Torgslaget vart symbol i den første fasen då det å få markere grunnlovsdagen var kampsak. š. mai vart op- posisjonelt symbol på Storting, konstitusjon og folkestyre, mot kongemakt og union. Spissborgarane sin maktparade Då Karl Johan døydde og motsetninga mellom konge og folk minka, senka roen seg på nasjonal- dagen. Borgartoget vart institusjonalisert frå ©››. Toget steig sosialt og vart spissborgarane sin para- de. Dei o sielle nasjonale symbola vart etablerte og fann plass i togriten: slottet, nasjonalsongen og agget. Det var menn med stemmerett som no toga fram på š. mai. Borgartoget kroppsleg- gjorde eit politisk nasjonssyn i embetsmannsstaten si glanstid.

19

Bedre Skole nr. 1 ■

2014