drs. Jacky van den Dikkenberg - Recht lezen 1

Lange zinnen en andere ongemakken

die de bewoordingen waarin deze bepalingen zijn gesteld, gelezen in de context van dat geschrift als geheel, in (de desbetreffende kring van) het maatschappelijk verkeer nor maal gesproken hebben, bij de uitleg van dat geschrift wel vaak van groot belang (HR 23 december 2005, RvdW 2006, 17) en kan daaraan onder omstandigheden zelfs beslissen de betekenis toekomen. Is wat letterlijk in het contract staat volgens deze passage nu wel of niet van doorslag gevend belang? Hoe komt het dat veel studenten deze vraag moeilijk te beantwoorden vinden? Ligt dat aan de lengte van de zin? Zijn bepaalde woorden moeilijk of schiet je kennis van het recht tekort? Heb je meer informatie over de zaak zelf nodig? Of is sprake van een combinatie van al deze redenen? Korte zinnen zijn niet per definitie duidelijk en lange zinnen zeker niet allemaal onbe grijpelijk. Lange zinnen kunnen om meerdere redenen dan de lengte moeilijk zijn. Berucht is in dit opzicht de tangconstructie, waarbij delen die bij elkaar horen, geschei den worden, bijvoorbeeld: Flach heeft voorts (en onder meer) aangevoerd dat, gelet op de bepalingen over het oprichten van bedrijfsbebouwing en de termijn waarbinnen dat moest gebeuren, er ken nelijk van uitgegaan moet worden dat partijen ten tijde van het sluiten van de overeen komst bedoeld hebben dat het perceel binnen drie jaar na het sluiten van de overeen komst door Flach bebouwd zou worden, in welk geval de aanbiedingsplicht geëxpireerd zou zijn. Het gedeelte tussen de eerste twee komma’s onderbreekt de hoofdmededeling. Veel schrijvers, en dus ook veel griffiers, gebruiken tangconstructies en dat is niet voor niets: de mededeling tussen de komma’s zou anders in een aparte zin ervoor of erna vermeld moeten worden. Een tangconstructie lijkt misschien onnodig ingewikkeld, maar maakt de tekst wel compacter. Een nadeel is natuurlijk dat de tangconstructie een aanslag doet op het geheugen van de lezer. Die moet immers voor de duur van de tang onthouden waar de schrijver gebleven was. In het bovenstaande fragment zijn het oprichten en het sluiten voorbeelden van de naamwoordstijl. Van een werkwoord wordt dan een zelfstandig naamwoord gemaakt. Veel lezers vinden teksten in deze stijl onduidelijker. Ook de lijdende vorm, ook wel passief genoemd, heeft dit effect:

Gelet hierop kan in het midden blijven of de onderhavige speeltoestellen als zodanig als bouwwerken kunnen worden bestempeld.

19