Marlite Halbertsma en Patricia van Ulzen - Steden vroeger en nu

Voorwoord bij de tweede druk

Als je een boek dat je ooit hebt geschreven na jaren weer eens kritisch doorneemt, is het alsof je een geliefd kledingstuk na een tijd uit de kast haalt. Het past mis schien nog wel, maar helemaal fris is het niet meer en het is ook een beetje uit de mode. Een oude tekst is als een huis waar je een hele tijd in hebt gewoond en dat moet worden opgeknapt. Je kleren stomen of het huis een verfje geven, wil helpen. Maar als je heel eerlijk bent, besluit je dat er meer nodig is. Zo was het ook met de tekst van Steden vroeger en nu . In 2000 lag 11 september 2001 nog vóór ons, telde de Europese Unie vijftien lidstaten en was de ‘creatieve stad’ nog geen hype . De gebeurtenissen van de laatste jaren hebben ons geleerd hoe kwetsbaar ste delijke samenlevingen zijn, en tegelijk hoe veerkrachtig. Hun veerkracht hangt af van het historische proces waar ze de uitkomst van zijn. Maar de bloei van steden hoeft niet per definitie te berusten op de activiteiten waar ze eens goed in waren. Het creatieve potentieel van de stad is in deze tijd belangrijker dan ooit: innovatie zit in mensen, en die wonen op plaatsen waar het leven goed is en de omgeving inspirerend. En zo’n omgeving bieden veel Europese steden. Met de komst van de euro als betaalmiddel in 2002, de heftige discussies over de invoering van een Europese grondwet en de uitbreiding van de Europese Unie in 2007 tot 27 lidstaten is ‘Europa’ actueler dan ooit. Er wordt al gesproken over het invoeren van een Europese canon die aangeeft wat de burgers van de EU bindt. De Europese Unie is ook aantrekkelijk voor Europeanen buiten de EU, en aspi rant-lidstaten hebben er veel nieuwe wet- en regelgeving voor over om te voldoen aan de Europese norm. Eén land staat al heel lang op de wachtlijst: Turkije. Wie in 2008 over Europese steden schrijft, moet met bovenstaande ontwikke lingen rekening houden. Vandaar dat ik besloten heb de tekst van Steden vroeger en nu niet alleen te stomen en een likje verf te geven, maar ook geheel te verbou wen en waar nodig te voorzien van nieuwe dakkapellen en serres. Met Patricia van Ulzen redigeerde ik in 2001 het boek Interbellum Rotterdam 1918-1940 . In 2007 was ik haar promotor bij de dissertatie Dromen van een me tropool. De creatieve klasse van Rotterdam 1970-2000. Zij heeft mij geholpen met de redactie van de bestaande tekst van Steden vroeger en nu ; daarnaast herschreef zij het hele gedeelte over de Europese stad in de twintigste eeuw en voegde er een nieuw hoofdstuk aan toe, over Istanbul. Ik kijk met veel genoegen terug op de sa menwerking. Een boek renoveren betekent helaas ook dat er onderdelen moeten verdwij nen. Van de tekst uit 2000 zijn de hoofdstukken van mijn vroegere collega prof. dr. H. van Dijk weggelaten, maar veel van de inhoud is overgeheveld naar andere hoofdstukken. Hoofdstuk 2 over de antieke stad van oud-collega dr. Paul Schulten is ongewijzigd gehandhaafd.

Rotterdam, voorjaar 2008 Marlite Halbertsma