Jakop Rigter - Het palet van de psychologie

12

Inleiding Het palet van de psychologie is een studieboek over stromingen in de psychologie. De doelgroep van Het palet bestaat uit hogerejaars studenten van praktijkgerich te hbo-opleidingen zoals social work, pedagogische academies en verpleegkun dige opleidingen,maar het boekkanook in andere opleidingengebruiktworden. Omdat Het palet is geschreven voor studenten van praktijkgerichte opleidingen, wordt stelselmatigaangegevenhoe inzichtenuit eenstromingzijn terug tevinden inmethoden van opvoeding en hulpverlening. De eerste druk van Het palet ver scheen in 1996, deze vierdedruk verschijnt in2008. In twaalf jaar heeft het boek zijnwegnaardeopleidingengevondenenwordt het veelvuldigvoorgeschreven in Nederland enVlaanderen. De opzet blijkt een succesvolle formule te zijn. Omdat er in twaalf jaar echter veel is veranderd indepsychologie, demethodenvanhulp verlening en opvoeding en de opleidingenwas een herziene en verbeterde druk hardnodig.Hieronderwordt aangegevenwelkevisies tengrondslag lagenaanhet schrijven vandezeherdruk enhoehet boekgebruikt kanworden. Zeven lantaarnpalen Bij depresentatie vande eerstedruk in 1996 vergeleek een referent Het palet met zeven stevige lantaarnpalen die geplaatst zijn langs een donkere weg. Daarmee sloeghij de spijker op zijn kop. Indit boekwordt nadrukkelijkniet gekozen voor het aanbrengen van een hiërarchie tussen verschillende stromingen. Elke stro ming heeft zijnwaarde en beperkingen. Om de weg in het donker te vinden, is het handig gebruik temaken van het licht van alle lantaarnpalen. Menselijk ge drag is complex en dit heeft ertoe bijgedragen dat er verschillende theorieën zijn die (delen van)menselijkgedragproberenbegrijpelijk temaken. Al die theorieën zijnwaardevol,maarookeen inperkingendaardoor eenzijdig. Een theoriebelicht meestal slechts een deel vanhetmenselijk gedrag. Een opvoeder of hulpverlener zal in zijn (toekomstige) praktijk veelvuldig in situaties verkerenwaarin de ken nis vanmeerdere stromingen zinvol is. Hij zal daarbij moeten lerenmotiveren welk theoretisch referentiekader enwelkemethode inwelke situatie de voorkeur verdienen.Omhet anders te formuleren, hij zal bewust bekwaam moetenworden. Daartoemoet hij de inzichten en toepassingen uit de verschillende stromingen kunnen vergelijken. Een voorbeeld: de stoornis van Gilles de la Tourette wordt gekenmerkt door onvrijwillige motorische en vocale tics. Vooral de vocale tics vallen op, doordat de inhoud ervan soms bestaat uit obscene woorden. In de loop der jaren is deze stoornis op verschillendemanieren verklaard en ‘behandeld’. Aan het einde van denegentiendeenbeginvande twintigsteeeuwwerdzevooral gezienalseenmo reel-sociaal probleem.Depatiëntwerd vanuit dat perspectief benaderd.Hijmoest proberenzijn ticsonder controle tekrijgenenalshij ze tochuitteof vertoonde, lag een straf voor de hand. Vanaf de jaren twintig van de vorige eeuwwerd de stoor nismeer vanuit het psychoanalytisch referentiekader bekeken. De inhoud vande