John Bassant en Sijtze de Roos - Methoden voor sociaal-pedagogisch hulpverleners

M ethoden voor sociaal - pedagogisch hulpverleners

notie van ‘recht op geluk’ aan toevoegen, danontwarenwe een accelererend proces van steeds specifieker hulpvragen en steeds specialistischer interven ties. Meervoudige problematiek daagt uit tot antwoorden die weer bijdragen aandeverhogingvandecomplexiteit, en inhet verlengdedaarvan totpogin gen deze organisatorisch en financieel-economisch te beheersen als gevolg waarvan de ingewikkeldheden nog verder worden opgestuwd. Alleen al de belangentegenstellingen tussenpremiebetalers, zorgverzekeraars, overheden enhulpvragersmaken de psychosociale sector tot een arena, waarinhet se mantische geweld van altijdmaarweer nieuwemethodische succesformules als eenmistbank boven de weerbarstige praktijk hangt. Dit lijkt hulpverle ners – soms, vaak–het zicht opde cliënt teontnemen. Niet alleendezemistbankbeneemt ons adem enuitzicht, ookuit depraktijk zélf trekt eenvenijnige grondmist op. Elkongemakdient ogenblikkelijk snel en effectief bestreden te worden, maar dat mag vooral niet te veel kosten. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de neoliberale nadruk op bedrijfsmatigheid geleid tot een ‘klantgerichte’ benadering enerzijds, en een bedrijfseconomische inbeddingvanhulpverleningsprocessenanderzijds. Ef fectiviteit (een ‘klantkenmerk’) en efficiency (een ‘bedrijfskenmerk’) komen zo op gespannen voet met elkaar te staan. En komen hulpverleners en cli ënten klem te zitten, te meer omdat ‘de vraag om hulp principieel onein dig is’ en bovendien inmoreel opzicht niet geweigerd hoort te worden (De Roos, 2008). Het nettoresultaat van al deze tegengestelde bewegingen is dat de problemen zo aangepakt wordendat de dragers ervan–de cliënten–uit het zicht dreigen teverdwijnen. Institutionelehulpverleningsarrangementen vertonen tegenwoordig, aldusBaart (2003), ‘een activistische afwezigheid in overvloed’. Het aanbod van een vraaggerichte aanpak blijkt ook al niet goed aan te slui ten bij cliënten die worstelenmet levensproblemen. Veel mensen verkeren in ernstige moeilijkheden, of veroorzaken onrust en – soms ondraaglijke – overlast, die nog verergerd worden omdat zij geen passende ‘hulpvraag’ weten te stellen. Sommigenweigeren zich als ‘cliënt’ te gedragen en komen te boek te staan als ‘zorgwekkende zorgmijders’. Anderen ontberen het ver mogen om ‘verhaal op hun eigen leven te halen’ en zich zo een identiteit te verschaffen.Daaromkunnenzij geencoherentehulpvraag formuleren (Hoo genboezem, 2003). Zo vallen zij buitende boot.Met rust gelatenworden zij echter niet. Vroeger of later komen zij in aanrakingmet allerlei vormen van dwang endrang. Zowordt defiguur vande cliënt aande enekant het toneel

18