Handboek rehabilitatie voor zorg en welzijn - Lies Korevaar en Jos Dröes

Inleiding

Waar vinden we nu de Individuele Rehabilitatiebenadering in dit nieuwe zorgstelsel? Zoals uit het voorgaande blijkt, verwachten we dat de vraag naar rehabili tatieondersteuning in de komende tijd zal toenemen. Bij deze verwachting zijn echter twee kanttekeningen te plaatsen. Om te beginnen moeten we onderscheid maken tussen het woord ‘rehabili tatie’ en de activiteiten die vanouds onder deze titel zijn beschreven. Veel au teurs gebruiken het verzamelbegrip ‘rehabilitatie’ niet meer, maar noemen de rehabilitatieactiviteiten bij hun eigen naam ( housing first , begeleid leren, begeleid werken, IPS, arbeidstoeleiding, jobcoaching). Modernere termen die als verzamelbegrip gebruikt worden zijn participatieondersteuning, her stelondersteunende zorg en eigen kracht. Vaak omvatten deze begrippen meer dan alleen rehabilitatie. Het dichtstbij komt ‘individuele participatie ondersteuning’. In dit boek gebruiken we het woord ‘rehabilitatie’ als verza melbegrip en als synoniem met ‘individuele participatieondersteuning’. De activiteiten van rehabilitatie of individuele participatieondersteuning komen in het veranderde zorgstelsel veelvuldig voor. Mensen ondersteunen en waar mogelijk hun zelfstandigheid verder helpen ontwikkelen – bijvoor beeld in de huishouding en bij het wonen, bij het verwerven of volhouden van baan of opleiding, bij het zorgen voor voldoende inkomen, bij het beter gebruiken of het vergroten van hun sociale netwerk en bij het verkrijgen van zinvolle dagbesteding – zijn activiteiten die onverminderd belangrijk zijn voor grote groepen mensen met uiteenlopende beperkingen of handicaps. De tweede kanttekening betreft de erkenning en financiering van rehabili tatie. Het valt te verwachten dat juist individuele rehabilitatievoorzieningen tussen het schip van de Zvw en de wal van de Wmo zullen vallen. Van Hoof et al. (2014, p. 111) schrijven in hun trendrapportage Persoon lijk en maatschappelijk herstel van mensen met ernstige psychische aandoe ningen : ‘Meer concreet wordt gesignaleerd dat, waar de ZVW vooral gericht is op individuele vormen van gezondheidszorg en de WMO vooral op collectie ve vormen van maatschappelijke ondersteuning en participatie, het met name ontbreekt aan een vanzelfsprekende financieringsbron voor de in dividuele ondersteuning bij de maatschappelijke kanten van de herstel processen van mensen met ernstige psychische aandoeningen.’ Veel van de ondersteuningswensen van deze mensen hebben juist hierop betrekking.

23